LIFE Olivares Vivos
ΤΟ ΕΡΓΟ LIFE OLIVARES VIVOS / ΖΩΝΤΑΝΟΙ ΕΛΑΙΩΝΕΣ
Αυτό το έργο LIFE χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και συγχρηματοδοτείται από το Ίδρυμα Πολιτιστικής Κληρονομιάς Κοινότητας Ελαιολάδου και τον Ισπανικό Οργανισμό Ενδιάμεσων Ελαιοεπαγγελματικών Οργανώσεων, με συνολικό προϋπολογισμό 2.856.005 ευρώ. Συντονίζεται από την SEO BirdLife και συμμετέχουν ως εταίροι το Περιφερειακό Συμβούλιο της Χαέν, το Πανεπιστήμιο της Χαέν και το Ισπανικό Εθνικό Ινστιτούτο Έρευνας (CSIC).
A1 Επιλογή επιδεικτικών ελαιώνων
Περιγραφή
Κατά τους πρώτους μήνες του προγράμματος, επιλέχθηκαν 20 αγροκτήματα επίδειξης, τα οποία κατανέμονται σε όλο το φάσμα της κατανομής των ελαιώνων στην Ανδαλουσία. Τα κριτήρια επιλογής βασίστηκαν στην αντιπροσωπευτικότητα των διαφόρων τύπων ελαιώνων της Ανδαλουσίας όσον αφορά το μέγεθος, την πολυπλοκότητα του τοπίου και τον τύπο της εκμετάλλευσης.
Κατάσταση
Ολοκληρώθηκε.
Επιλέχθηκαν είκοσι ελαιώνες επίδειξης συνολικής έκτασης 3 604 εκταρίων, οι οποίοι κατανέμονται σε έξι από τις οκτώ επαρχίες της Ανδαλουσίας: Ardachel, Siles (Jaén)- Benzalá, Torredonjimeno (Jaén)- Buenavista, Moraleda de Zafayona (Γρανάδα)- Casa del Duque, Espejo (Κόρδοβα)- Cortijo de Guadiana I -παραδοσιακή μορφολογία-, Úbeda (Jáen)-, Cortijo de Guadiana II -εντατικής μορφολογίας-, Úbeda (Jaén)- El Puerto, Pegalajar (Jaén)- Finca la Torre, Bobadilla, Antequera (Μάλαγα)- Gascón, Marchena (Σεβίλλη), La Tosquilla, Nueva Carteya (Κόρδοβα)- Llanos de Vanda, Castro del Río (Κόρδοβα)- Los Ojuelos, Marchena (Σεβίλλη)- Olivar de la Luna, Pozoblanco (Κόρδοβα)- Peña del Gallo, Puerto Serrano (Κάντιθ)- Peña del Gallo, Puerto Serrano (Κάντιθ), Piedras Cucas, Torredonjimeno (Jaén)- Quinta San José, Linares (Jaén)- Rambla Llana, Quesada (Jaén)- Rancho del Herrador, Prado del Rey (Cádiz)- Virgen de los Milagros, Mancha Real (Jaén).
A2 Μελέτη της προ-επιχειρησιακής κατάστασης ελαιώνων επίδειξης
Περιγραφή
Η δράση αυτή αξιολόγησε την αρχική κατάσταση της βιοποικιλότητας (τόσο των ειδών όσο και των λειτουργιών) στους ελαιώνες επίδειξης, πριν από την εφαρμογή δράσεων διατήρησης που αποσκοπούν στη διαφοροποίηση του τοπίου και τη γεωργική διαχείριση. Ως κύριοι οικολογικοί δείκτες χρησιμοποιήθηκαν τα πτηνά, με επέκταση της ανάλυσης στη χλωρίδα (δέντρα και θάμνοι που σχηματίζουν φράχτες και χλωρίδα arvense) και στα έντομα (μυρμήγκια και έντομα επικονίασης). Η δράση αυτή πραγματοποιήθηκε από κοινού από το Τμήμα Οικολογίας του Πανεπιστημίου του Jaén και τον Πειραματικό Σταθμό Άγονων Ζωνών του CSIC.
Ως αποτέλεσμα αυτών των μελετών, προέκυψαν οι ακόλουθοι δείκτες:
Δείκτες ποικιλότητας ειδών και λειτουργικής ποικιλότητας για κάθε εξεταζόμενη ομάδα δεικτών (πτηνά, μυρμήγκια, επικονιαστικά έντομα, ξυλώδης βλάστηση, ποώδης βλάστηση).
Συνδυασμένοι δείκτες βιοποικιλότητας (CBI) στην προλειτουργική κατάσταση κάθε πιλοτικού ελαιώνα.
Δείκτες ποικιλότητας και συνδεσιμότητας τοπίου (LDI) στην προλειτουργική κατάσταση κάθε πιλοτικού οπωρώνα.
Δείκτης κατάστασης διατήρησης της βιοποικιλότητας (CI) (αποτέλεσμα της ενσωμάτωσης του DCI και του PPI).
Κατάσταση
Ολοκληρώθηκε.
Η βιοποικιλότητα μετρήθηκε στους είκοσι ελαιώνες επίδειξης και σε άλλους είκοσι που χρησίμευσαν ως σημεία ελέγχου, κατά τη διάρκεια ενός ολόκληρου έτους. Για το σκοπό αυτό, αναλύθηκαν διάφοροι δείκτες και βρέθηκαν 165 είδη πτηνών (πάνω από το ένα τέταρτο αυτών που απαντώνται στην Ισπανία), 58 είδη μυρμηγκιών (το ένα πέμπτο αυτών που απαντώνται στην Ιβηρική Χερσόνησο και τις Βαλεαρίδες Νήσους, συμπεριλαμβανομένου του Aphaenogaster gemella, ενός είδους που θεωρούνταν εξαφανισμένο στην Ισπανία από τη δεκαετία του 1960), 119 επικονιαστές (σε 8 από τους 40 ελαιώνες που ερευνήθηκαν), 549 ποώδη φυτά και 137 ξυλώδη φυτά (17% της αγγειώδους χλωρίδας της Ανδαλουσίας και 8% αυτής της Ιβηρικής Χερσονήσου, συμπεριλαμβανομένου του Linaria qartobensis, ενός νέου είδους που ανακάλυψε η επιστήμη).
Μια πολύ σημαντική βιοποικιλότητα, η οποία, ωστόσο, αμαυρώνεται από τη μεγάλη διαφορά μεταξύ των ελαιώνων, ανάλογα με τη διαχείριση της φυτοκάλυψης και τη θέση στην οποία βρίσκονται (είτε πρόκειται για ομοιογενή τοπία, όπου υπάρχουν κυρίως ελαιώνες και όχι αντισταθμιστικές εκτάσεις, είτε για ετερογενή), με αποτέλεσμα να έχει χαθεί έως και ένα στα τρία είδη μεταξύ τους.
A3 Σχεδιασμός του ολοκληρωμένου σχεδίου επικοινωνίας και δημιουργία της εικόνας του έργου.
Περιγραφή
Το Σχέδιο Επικοινωνίας αποδεικνύεται πολύ χρήσιμο εργαλείο για τον σχεδιασμό της στρατηγικής με βάση τον στόχο του έργου, τον καθορισμό των μηνυμάτων και τον προσδιορισμό των αποδεκτών και των ακροατηρίων-στόχων. Βοηθά επίσης στον καθορισμό των γραμμών εργασίας και των δράσεων επικοινωνίας, τόσο εσωτερικά, για την ενίσχυση των εταίρων του έργου, όσο και εξωτερικά για την ενημέρωση, την ευαισθητοποίηση και τη μέγιστη οπτικοποίηση των δράσεων του έργου. Εξυπηρετεί επίσης τη βελτιστοποίηση των πόρων και τον προγραμματισμό όλων των εργασιών με κριτήρια αποτελεσματικότητας.
Κατάσταση
Ολοκληρωμένο.
Η εταιρική εικόνα του έργου σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε σε ένα εγχειρίδιο εφαρμογής, ενώ καταρτίστηκε και επικαιροποιήθηκε το Σχέδιο Επικοινωνίας του έργου, το οποίο συνεχίζει να προσαρμόζεται με την πρόοδο του έργου, προκειμένου να βελτιστοποιηθούν και να υπερβούν όσο το δυνατόν περισσότερο τα αναμενόμενα αποτελέσματα.
Για την εκτέλεσή του, οι εργασίες συντονίστηκαν με τους υπεύθυνους επικοινωνίας των διαφόρων φορέων που συμμετέχουν στο έργο. Ομοίως, έχουν καταρτιστεί οι πρώτες βάσεις δεδομένων δημοσιογράφων, επικοινωνιολόγων και διανομέων για την προσέγγιση του κοινού-στόχου του έργου.
A4 Σχέδια δράσης για την προώθηση της βιοποικιλότητας σε ελαιώνες επίδειξης
Περιγραφή
Με βάση τα αποτελέσματα που προέκυψαν από τη μελέτη της προλειτουργικής κατάστασης καθενός από τους επιδεικτικούς ελαιώνες, τα οποία προέκυψαν μέσω της δράσης Α2, καταρτίστηκαν ειδικά σχέδια δράσης στα οποία καθορίστηκαν τα διάφορα μέτρα που πρέπει να εφαρμοστούν για τη βελτίωση της βιοποικιλότητας σε κάθε μία από τις εκμεταλλεύσεις.
Στα σχέδια για κάθε έναν από τους επιδεικτικούς ελαιώνες περιγράφηκε λεπτομερώς η προλειτουργική κατάσταση, με βάση τους δείκτες που μελετήθηκαν, καθορίστηκαν οι στόχοι παρέμβασης, περιγράφηκαν λεπτομερώς οι δράσεις που έπρεπε να υλοποιηθούν, καθορίστηκε σε ποια συγκεκριμένη θέση της εκμετάλλευσης θα αναπτυχθούν (συμπεριλαμβανομένης της παραγωγής λεπτομερών σχεδίων), καθορίστηκε η μέτρηση κάθε δράσης (γραμμικά μέτρα φράχτη, έκταση αποκατάστασης οικοτόπων, αριθμός και διαστάσεις υδατοδεξαμενών κ.λπ.), περιγράφηκε η μεθοδολογία που θα χρησιμοποιηθεί. ), περιγράφηκε η μεθοδολογία υλοποίησης της δράσης, καθορίστηκε συγκεκριμένος προϋπολογισμός της δράσης και καθορίστηκε χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης του μέτρου.
Κατάσταση
Ολοκληρωμένο.
Τα σχέδια δράσης για τους είκοσι επιδεικτικούς ελαιώνες καταρτίστηκαν με τη συλλογή πληροφοριών κατά τη διάρκεια επισκέψεων στα αγροκτήματα, τη θεματική χαρτογράφηση και τις ορθοφωτογραφίες. Οι πληροφορίες αυτές διασταυρώθηκαν με τα αποτελέσματα της δράσης Α2 και ο σχεδιασμός των δράσεων αποκατάστασης συμφωνήθηκε με τους εταίρους UJA-E και EEZA.
Εκπονήθηκε βάση δεδομένων GIS με τις διαθέσιμες χαρτογραφικές πληροφορίες και αναπτύχθηκε μια άλλη θεματική χαρτογράφηση, ειδικά για κάθε μη παραγωγική περιοχή κάθε επιδεικτικού ελαιώνα και τις πιθανές περιοχές για δράση. Επιλέχθηκαν όλες οι πιθανές περιοχές για δράσεις αποκατάστασης και ανάκτησης της βιοποικιλότητας και καθορίστηκε ποια ή ποιες δράσεις ήταν οι πλέον κατάλληλες για κάθε μία από τις επιλεγμένες περιοχές, ανάλογα με τους διαφορετικούς στόχους διατήρησής τους. Τέλος, από όλες τις πιθανές δράσεις επιλέχθηκαν οι δράσεις που έπρεπε να υλοποιηθούν εντός του χρονοδιαγράμματος του έργου LIFE.
Η προκαταρκτική πρόταση των σχεδίων διατήρησης συζητήθηκε με τους διάφορους διαχειριστές των επιδεικτικών ελαιώνων προκειμένου να εξηγηθούν οι σχεδιαζόμενες παρεμβάσεις. Κατά τη διάρκεια αυτών των διαβουλεύσεων, εκτιμήθηκε η καταλληλότητα των δράσεων από την άποψη της πιθανής παρέμβασης στις γεωργικές εργασίες και ακούστηκαν οι παρεμβάσεις που προκαλούσαν εκ των προτέρων το μεγαλύτερο ενδιαφέρον στους αγρότες. Οι συναντήσεις ήταν επίσης χρήσιμες για τη συλλογή πληροφοριών σχετικά με τις πιθανές θέσεις σημείων ενδιαφέροντος για αποκατάσταση που δεν είχαν εντοπιστεί κατά τη φάση της χαρτογράφησης ή κατά τις επισκέψεις στο πεδίο, όπως σημεία υδροληψίας ή περιοχές κατάλληλες για την κατασκευή λιμνών. Οι ιδιοκτήτες παρείχαν επίσης πληροφορίες σχετικά με τη χρήση που έκαναν στα διάφορα κτίρια και τις λίμνες άρδευσης, καθώς, ανάλογα με τη χρήση τους, μπορεί να είναι ή να μην είναι κατάλληλα για την υλοποίηση δράσεων διατήρησης.
Οι κυριότερες προσαρμογές που έγιναν μετά από αυτές τις διαβουλεύσεις αφορούσαν ορισμένα από τα αρχικά σχέδια για τους δρόμους εντός των αγροκτημάτων. Αυτοί παρουσίαζαν προβλήματα παρεμβολής στη διέλευση μηχανημάτων ή στις εργασίες συγκομιδής. Στις περιπτώσεις αυτές, οι προγραμματισμένες δράσεις τροποποιήθηκαν ή προσαρμόστηκαν για να αποφευχθούν τα προβλήματα αυτά. Προσαρμόστηκαν επίσης ορισμένες από τις προτάσεις που αφορούσαν την αποκατάσταση του δικτύου ύδρευσης, ιδίως όταν οι δράσεις σχεδιάζονταν σε ρεματιές ή σε περιοχές με προβλήματα διάβρωσης στο εσωτερικό των καλλιεργούμενων εκτάσεων.
A5 Προετοιμασία των κατασκηνώσεων εθελοντών για την υλοποίηση συγκεκριμένων δράσεων διατήρησης.
Περιγραφή
Η δράση αυτή χρησίμευσε για την προετοιμασία του γενικού εθελοντικού προγράμματος του σχεδίου Olivares Vivos και για την ανάληψη όλων των προκαταρκτικών εργασιών που απαιτούνται για την οργάνωση και την ανάπτυξη των εθελοντικών κατασκηνώσεων που προβλέπονται στη δράση Γ9.
Κατάσταση
Ολοκληρώθηκε.
Κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους υλοποίησης του έργου, συλλέχθηκαν πληροφορίες για την προετοιμασία των κατασκηνώσεων εθελοντών που υλοποιήθηκαν στο πλαίσιο της δράσης C9.
Εξετάστηκαν τα διαθέσιμα καταλύματα στις διάφορες περιοχές της δράσης και επιλέχθηκαν τα καταλληλότερα, λαμβάνοντας υπόψη την τοποθεσία, τις διαθέσιμες εγκαταστάσεις και τη σχέση ποιότητας/τιμής. Πραγματοποιήθηκαν συναντήσεις με πολλά από αυτά τα καταλύματα προκειμένου να επιτευχθούν οι καλύτερες δυνατές τιμές.
Στις περιοχές δράσης, εξετάστηκαν οι τόποι και οι δραστηριότητες ενδιαφέροντος προκειμένου να καταρτιστούν τα προγράμματα συμπληρωματικών δραστηριοτήτων για τις διάφορες κατασκηνώσεις εθελοντών, κυρίως τόποι ιστορικού και καλλιτεχνικού ενδιαφέροντος, τόποι φυσικού ενδιαφέροντος και επισκέψεις σε εγκαταστάσεις που σχετίζονται με την ελαιοκαλλιέργεια (μουσεία ελαιοκαλλιέργειας, ελαιοτριβεία, γευσιγνωσία EVOO).
Το γενικό πρόγραμμα εθελοντισμού ολοκληρώθηκε τον Δεκέμβριο του 2016.
Στη συνέχεια, η πρώτη πρόσκληση για συμμετοχή στις κατασκηνώσεις εθελοντισμού δημοσιεύτηκε μέσω της ιστοσελίδας του Προγράμματος, της ιστοσελίδας SEO/BirdLife και μέσω των κοινωνικών δικτύων (Facebook και Twitter). Έντεκα κατασκηνώσεις εθελοντών διοργανώθηκαν μεταξύ Οκτωβρίου 2016 και Φεβρουαρίου 2017, με συνολικά 72 θέσεις. Η πρόσκληση έτυχε μεγάλης ανταπόκρισης (περισσότερες από 300 αιτήσεις) και όλες οι προσφερόμενες θέσεις καλύφθηκαν.
C1 Διαχείριση της ποώδους βλάστησης σε ελαιώνες επίδειξης
Περιγραφή
Η διατήρηση της ποώδους κάλυψης στους ελαιώνες διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της βιοποικιλότητας, καθώς και στην παροχή οικοσυστημικών υπηρεσιών, τόσο σε περιβαλλοντικό όσο και σε αγρονομικό επίπεδο. Μέσω της δράσης αυτής, η διαχείριση της ποώδους κάλυψης των ελαιώνων επίδειξης προάγει τη βιοποικιλότητα χάρη στη θετική της δράση στη χλωρίδα και τη σχετική πανίδα, κυρίως την αρθροπόδη πανίδα, η οποία με τη σειρά της έχει θετικό αντίκτυπο στα πτηνά, τα θηλαστικά, τα ερπετά και τα αμφίβια. Η διαχείριση της ποώδους κάλυψης πραγματοποιείται με σκοπό την αναγέννηση της φυσικής βλάστησης που υπάρχει στην τράπεζα σπόρων του εδάφους. Για το σκοπό αυτό, το χημικό κούρεμα με ζιζανιοκτόνα έχει ανασταλεί σε εκείνα τα αγροκτήματα επίδειξης όπου η πρακτική αυτή χρησιμοποιούνταν πριν από την ένταξη στο πρόγραμμα, και εκτιμήθηκε σε ποια από τα αγροκτήματα είναι απαραίτητο να πραγματοποιηθεί αρχική κατεργασία του εδάφους για να ενθαρρυνθεί η βλάστηση των σπόρων που υπάρχουν στο έδαφος του ελαιώνα.
Πρόοδος που επιτεύχθηκε
Στις συμβάσεις διαχείρισης που υπογράφηκαν με τους ελαιοπαραγωγούς, αυτοί ανέλαβαν την υποχρέωση να διαχειρίζονται τη φυτοκάλυψη των εκμεταλλεύσεών τους με τον κατάλληλο τρόπο.
Σε όλη τη διάρκεια του έργου, ελήφθησαν μέτρα για τη βελτίωση της βιοποικιλότητας αυτών των φυτοκαλύψεων:
Αλλαγές στο γενικό σύστημα διαχείρισης των φυτοκαλύψεων. Προτάθηκε η εγκατάλειψη της κατεργασίας του εδάφους και της εφαρμογής ζιζανιοκτόνων και η υιοθέτηση ενός συστήματος διαχείρισης που βασίζεται στη μηχανική ζιζανιοκτονία.
Αβαθές όργωμα σε ορισμένα αλσύλλια ελαιώνων, επιτρέποντας έτσι τη βλάστηση ειδών που διαφορετικά θα παρέμεναν σε λήθαργο.
Διατήρηση μικρών εκτάσεων χωρίς όργωμα, κούρεμα ή βόσκηση. Τα όψιμα σπαρμένα είδη φτάνουν στο τέλος του κύκλου τους και παράγουν σπόρους που μπορούν να διασκορπιστούν σε όλη την εκμετάλλευση.
Διατήρηση της βλάστησης arvense σε ορισμένα ελαιόδεντρα.
Σπορά αυτοφυών ποωδών ειδών στην παραγωγική περιοχή του ελαιώνα. Η ποώδης κάλυψη εμπλουτίζεται με ομάδες ειδών που παρέχουν διαφορετικές οικολογικές λειτουργίες ανάλογα με τις ελλείψεις που παρατηρούνται σε κάθε ελαιώνα, όπως είδη που συγκρατούν το έδαφος, είδη που προσελκύουν επικονιαστές, είδη που καταπολεμούν παράσιτα, είδη που ενδιαφέρουν τα πουλιά κ.λπ.
Σπορά σιτηρών σε λωρίδες ελαιώνων. Η δραστηριότητα αυτή έχει περιοριστεί σε έναν μόνο ελαιώνα επίδειξης (Cortijo Guadiana “extensive”). Το αγρόκτημα βρίσκεται σε μια περιοχή παραδοσιακά κατάλληλη για τα πουλιά της στέπας. Αυτό ευνοεί τον βιότοπο αυτών των ειδών, τα οποία παρά τις γενικευμένες αλλαγές στις καλλιέργειες στην περιοχή, εξακολουθούν να διατηρούν ενδιαφέροντες πληθυσμούς στην περιοχή.
Κατάσταση
Ολοκληρώθηκε.
Οι εργασίες που πραγματοποιήθηκαν συνίσταντο στον σχεδιασμό εργαλείων για τη διαχείριση της ποώδους κάλυψης που θα βελτίωναν σημαντικά τη βιοποικιλότητα. Ο στόχος ήταν να υπάρχει ποώδης κάλυψη στον ελαιώνα κατά το μεγαλύτερο μέρος του έτους. Αυτή η ποώδης κάλυψη θα πρέπει να συμβάλει, τόσο από αγρονομική όσο και από οικολογική άποψη, σε ένα κερδοφόρο μοντέλο ελαιοκαλλιέργειας, διατηρώντας και ανακτώντας τη βιοποικιλότητα. Για το σκοπό αυτό, και σε συμφωνία με τους διαχειριστές των επιδεικτικών ελαιώνων, εφαρμόστηκε μια σειρά από πειραματικές τεχνικές διαχείρισης:
Αλλαγές στη διαχείριση της ποώδους κάλυψης.
Αβαθές όργωμα σε ορισμένες περιοχές.
Διατήρηση ορισμένων εκτάσεων χωρίς καθαρισμό, όργωμα ή βόσκηση.
Διατήρηση χόρτων κάτω από ορισμένα ελαιόδεντρα.
Φύτευση αυτοφυών αγρωστωδών σε παραγωγικές περιοχές του ελαιώνα.
Σπορά αυτοφυών ειδών στα όρια του ελαιώνα.
Σπορά σιτηρών σε λωρίδες ελαιώνα.
C2 Δημιουργία μονάδων διαφοροποίησης του τοπίου στους ελαιώνες επίδειξης
Περιγραφή
Η δράση αυτή δημιουργεί μονάδες διαφοροποίησης του τοπίου με τη φύτευση, την ανάκτηση και την αποκατάσταση της φυσικής βλάστησης στους ελαιώνες επίδειξης.
Οι μονάδες αυτές έχουν δημιουργηθεί σε μη παραγωγικές περιοχές του ελαιώνα, έτσι ώστε να μην παρεμποδίζουν τις συνήθεις γεωργικές εργασίες στο αγρόκτημα. Πρόκειται για περιοχές που διατηρούσαν μια ποικίλη σε δομή και σύνθεση φυτοκοινότητα, οι οποίες όμως με την εκμηχάνιση και εντατικοποίηση του αγρού υποβιβάστηκαν σε όλο και μικρότερους χώρους και σε πολλές περιπτώσεις εξαφανίστηκαν ως αποτέλεσμα μιας δυναμικής που απέκτησε εμμονή με τον “καθαρισμό” του αγρού, βασισμένη σε λανθασμένες αντιλήψεις όπως ότι οι περιοχές αυτές αποτελούσαν καταφύγιο για επιβλαβή ζώα (παράσιτα) ή ότι αποτελούσαν βιότοπο αναπαραγωγής και καταφύγιο για είδη που αποτελούν παράσιτο για την καλλιέργεια. Οι κύριες μη παραγωγικές περιοχές που συναντώνται στους ελαιώνες επίδειξης αποτελούνται από τα όρια μεταξύ των γεωργικών εκμεταλλεύσεων, τα όρια μεταξύ περιοχών της ίδιας εκμετάλλευσης με διαφορετικά πρότυπα φύτευσης, τις άκρες των δρόμων, τις πλαγιές και τις όχθες των ρεμάτων, τις πλαγιές, τις περιοχές με μεγάλη κλίση, τους βραχώδεις σχηματισμούς που είναι ακατάλληλοι για καλλιέργεια, την άμεση γειτνίαση με σπίτια ή καλύβες και τις λωρίδες κατά μήκος τοίχων ή περιφράξεων. Σε ορισμένα αγροκτήματα υπάρχουν ακόμη μικρά τμήματα ακαλλιέργητων δασικών εκτάσεων, τόσο υψηλών όσο και χαμηλών δασών.
Αυτές οι μονάδες έχουν φυτευτεί με είδη θάμνων, οπωροφόρων δέντρων, ποωδών φυτών ή με αναγέννηση και αποκατάσταση της υπάρχουσας βλάστησης.
Συγκεκριμένα, πραγματοποιούνται οι ακόλουθες δράσεις:
Αποκατάσταση των ορίων με ποώδη είδη.
Αποκατάσταση των ορίων με ξυλώδη είδη.
Φύτευση φρακτών
Φύτευση δένδρων
Αποκατάσταση οικοτόπων σε τμήματα φυσικής βλάστησης.
Οι μονάδες αυτές αποτελούν τη βάση για τη δημιουργία μιας σημαντικής πανίδας: έντομα, αράχνες και άλλα αρθρόποδα, ερπετά, αμφίβια, πτηνά και θηλαστικά θα βρουν καταφύγιο, τροφή και χώρους αναπαραγωγής στις νέες δομές που θα δημιουργηθούν στους ελαιώνες επίδειξης. Τα ποώδη σύνορα έχουν μεγάλη σημασία κυρίως για τα αρθρόποδα, ως καταφύγιο για τα ερπετά και ως χώρος φωλιάσματος για ορισμένα είδη πτηνών που φωλιάζουν στο έδαφος, όπως οι αλουντίδες. Τα θαμνώδη σύνορα, οι φράχτες και οι συστάδες παρέχουν κατάλληλο καταφύγιο και χώρο αναπαραγωγής για μικροθηλαστικά (από αρουραίους έως σκουλήκια), ερπετά (σαύρες, σαύρες και φίδια) και μια ποικίλη κοινότητα πουλιών, επιτρέποντας τη φωλεοποίηση ειδών προσαρμοσμένων στη θαμνώδη βλάστηση, όπως οι σφυριχτές ή οι φραγκοσυκιές, και χρησιμεύοντας ως τροφή τόσο για τα λιποφάγα είδη που καταναλώνουν τους καρπούς των φυτεμένων θάμνων όσο και για τα εντομοφάγα είδη και τα αρπακτικά πουλιά. Η αποκατάσταση τμημάτων μεσογειακών θαμνώνων παρέχει σημαντική ενίσχυση των λειτουργιών των προηγούμενων δομών και διευκολύνει επίσης τη δυνατότητα χρήσης τους από είδη λιγότερο εξειδικευμένα σε γεωργικά περιβάλλοντα ή που απαιτούν διαφορετική δομή βλάστησης, καθώς και τη λειτουργία του ελαιώνα ως ζώνης σύνδεσης μεταξύ περιοχών φυσικής βλάστησης.
Πρόοδος που επιτεύχθηκε
Φυτεύσεις με ενδημικά είδη πραγματοποιήθηκαν στους είκοσι ελαιώνες επίδειξης -καθώς και στον ενημερωτικό ελαιώνα που διαχειρίζεται το έργο στο Parque Científico y Tecnológico del Olivar, Geolit-, όπως ορίζεται σε κάθε ένα από τα σχέδια δράσης. Αυτές πραγματοποιήθηκαν τόσο μέσω των κατασκηνώσεων εθελοντών όσο και με την ομάδα που έχει προσληφθεί για το σκοπό αυτό.
Μέχρι τα μέσα του 2020, είχαν πραγματοποιηθεί:
Αποκατάσταση φυσικών κηλίδων βλάστησης σε 51 794 m2, όπου έχουν φυτευτεί 6 728 δείγματα.
Αναβλάστηση 32 301 m2 ορίων, όπου έχουν φυτευτεί 9 508 δείγματα ξυλωδών ειδών.
Φύτευση 7 920 m2 γραμμικών ορίων με αυτοφυή ποώδη είδη.
Κατάσταση
Ολοκληρώθηκε.
Αποκαταστάθηκαν τμήματα φυσικής βλάστησης σε 23 περιοχές ή περιοχές εργασίας, συνολικής επιφάνειας 51.794 m2, με φύτευση συνολικά 6.728 δειγμάτων ξυλωδών ειδών. Για το σκοπό αυτό, δείγματα διαφόρων αυτοφυών ξυλωδών ειδών φυτεύτηκαν σε κηλίδες που βρίσκονταν σε περιοχές του ελαιώνα που θεωρούνταν μη παραγωγικές και σύμφωνα με την τυπολογία της περιοχής, έτσι ώστε η πυκνότητα φύτευσης να είναι μεγαλύτερη στις κηλίδες όπου τα ξυλώδη είδη ήταν σπάνια. Από την άλλη πλευρά, όπου η φυσική βλάστηση ήταν άφθονη, οι φυτεύσεις αποσκοπούσαν κυρίως στην αύξηση της ποικιλότητας των θάμνων και των δέντρων.
Η επιλογή των ξυλωδών ειδών βασίστηκε στη δυνητική βλάστηση κάθε ελαιώνα, ενώ η χωρική κατανομή των δενδρυλλίων βασίστηκε στη γεωμορφολογία της μη παραγωγικής περιοχής, στην απόσταση από την παραγωγική περιοχή και στο δυνητικό μέγεθος κάθε είδους (ύψος και σχήμα που μπορούσαν να φτάσουν).
Από την άλλη πλευρά, αναβλάστησαν 32.301 m2 ορίων σε 52 θέσεις ή περιοχές εργασίας, όπου φυτεύτηκαν 9.508 δείγματα ξυλωδών ειδών. Οι φυτεύσεις αυτές πραγματοποιήθηκαν σε μία ή περισσότερες σειρές, ανάλογα με το πλάτος της περιοχής εργασίας.
Επιπλέον, φυτεύτηκαν 7.920 γραμμικά μέτρα ορίων αγρού με αυτοφυή ποώδη είδη σε 29 τοποθεσίες ή περιοχές εργασίας. Πριν από αυτές τις εργασίες, το έδαφος προετοιμάστηκε ανάλογα με την κατάσταση του εδάφους, την υγρασία και τη δυνατότητα μηχανοποίησης, από ρηχό όργωμα έως ρηχό σβάρνισμα.
C3 Αποκατάσταση του αγροτικού οδικού δικτύου στους ελαιώνες επίδειξης
Περιγραφή
Πραγματοποιήθηκε αποκατάσταση των πρανών των δρόμων, με βάση την αναβλάστηση των πλευρών και των πρανών τους με αυτοφυή βλάστηση από ποώδη είδη και, κυρίως, θάμνους και δέντρα.
Στα επιλεγμένα μονοπάτια και τμήματα έγιναν φυτεύσεις, κυρίως από είδη θάμνων και δέντρων παρόμοια με αυτά που χρησιμοποιήθηκαν στους φράχτες που περιγράφονται στη δράση Γ2: Rosa spp, Crategus monogyna, Quercus spp, Rhamnus spp, Phillyrea angustifolia, Retama spp, Capparis spinosa, Jasminum fruticans, Osyris alba, κ.λπ. Ένας μικρότερος αριθμός οπωροφόρων ειδών έχει επίσης φυτευτεί, όπως κερασιές (Prunus avium), αμυγδαλιές (Prunus dulcis) και μηλιές (Malus domestica), όπου οι συνθήκες το επέτρεπαν.
Η αποκατάσταση αυτών των πρανών των δρόμων έχει προσφέρει πολύτιμες δομές για τη βιοποικιλότητα, με τον ίδιο τρόπο όπως οι φράχτες ή τα όρια, καθώς πρόκειται για παρόμοιες δομές βλάστησης που με τη σειρά τους προσελκύουν μια παρόμοια κοινότητα πανίδας. Σε αυτή τη θετική λειτουργία πρέπει να προστεθεί η αποκατάσταση ή η βελτίωση της συνδετικής τους επίδρασης μεταξύ διαφορετικών περιοχών των ελαιώνων, καθώς και η δυνατότητα ότι οι δομές διαφοροποίησης έχουν μεγαλύτερη γραμμική διάσταση από ό,τι σε άλλες περιπτώσεις, λόγω του μήκους των μονοπατιών. Εν ολίγοις, η αναβλάστησή τους παρέχει διαφοροποίηση και συνδεσιμότητα σε κλίμακα τοπίου, στην οποία τα πτηνά και τα θηλαστικά αναμένεται να είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα.
Πρόοδος που επιτεύχθηκε
Μέχρι τα μέσα του 2020, οι δραστηριότητες αποκατάστασης ανέρχονταν συνολικά σε 34 756 m2 στις άκρες των δρόμων, όπου είχαν φυτευτεί 5 410 δείγματα ξυλωδών ειδών και 4 935 γραμμικά μέτρα είχαν φυτευτεί με σπόρους.
Οι φυτεύσεις πραγματοποιήθηκαν σε μία ή περισσότερες σειρές, ανάλογα με το πλάτος της περιοχής εργασίας, αφήνοντας μια μεταβλητή απόσταση μεταξύ των φυτών ανάλογα με τις εδαφικές συνθήκες και το δυναμικό μέγεθος των διαφόρων ειδών που χρησιμοποιήθηκαν. Σύμφωνα με τα σχέδια δράσης, σε ορισμένες περιπτώσεις η φύτευση ήταν διακεκομμένη, αφήνοντας τμήματα χωρίς αναβλάστηση, όπου η φύτευση θα μπορούσε να παρεμποδίσει τις γεωργικές εργασίες του αγροκτήματος.
Η αποκατάσταση των άκρων των αγροτικών δρόμων πραγματοποιήθηκε σε όλους τους ελαιώνες επίδειξης, εκτός από τους ελαιώνες El Tobazo, Piedras Cucas, Casa del Duque, La Tosquilla και Los Ojuelos, λόγω της απουσίας δρόμων στο εσωτερικό του κτήματος (Los Ojuelos), της ασυμβατότητας μεταξύ της πιθανής δράσης στους δρόμους με τις γεωργικές εργασίες και της τακτικής κυκλοφορίας μηχανημάτων ή της εγγύτητας των ελαιόδεντρων στις άκρες των δρόμων, η οποία παρεμποδίζει τις εργασίες συγκομιδής της ελιάς.
Κατάσταση
Ολοκληρώθηκε.
Πραγματοποιήθηκαν εργασίες αποκατάστασης σε 34.756 m2 παραδρόμων αγροτικών δρόμων, όπου φυτεύτηκαν 5.410 δείγματα ξυλωδών ειδών. Επιπλέον, έχουν φυτευτεί 4.935 γραμμικά μέτρα πρανών δρόμων με ποώδη είδη.
Η φύτευση πραγματοποιήθηκε σε μία ή περισσότερες σειρές, ανάλογα με το πλάτος της περιοχής εργασίας, αφήνοντας μια μεταβλητή απόσταση μεταξύ των φυτών ανάλογα με την κατάσταση του εδάφους και το δυναμικό μέγεθος των διαφόρων ειδών που χρησιμοποιήθηκαν. Σύμφωνα με τα σχέδια δράσης, η φύτευση ήταν ενίοτε ασυνεχής, αφήνοντας τμήματα χωρίς αναβλάστηση σε περιοχές όπου η φύτευση θα μπορούσε να παρεμποδίσει τις γεωργικές εργασίες του αγροκτήματος.
C4 Αναβλάστηση του δικτύου ύδρευσης στους ελαιώνες επίδειξης
Περιγραφή
Η δράση αυτή πραγματοποιήθηκε στους ποταμούς, τα ρέματα, τις ρεματιές και τα υδατορέματα των ελαιώνων επίδειξης. Οι παρυφές αυτών των ποτάμιων ή/και διαβρωτικών σχηματισμών αποτελούν μη παραγωγικές περιοχές εντός του ελαιώνα και, ως εκ τούτου, περιοχές που είναι επιρρεπείς να φιλοξενήσουν φυσική βλάστηση που συμβάλλει στη διαφοροποίηση του τοπίου και στην αύξηση της βιοποικιλότητας. Εκτός από την εκπλήρωση του γενικού στόχου της εισαγωγής διαφοροποιητικών στοιχείων που αυξάνουν τη βιοποικιλότητα του τοπίου του ελαιώνα, η δράση αυτή συμβάλλει επίσης στη μείωση της διάχυτης διάβρωσης.
Στα υδατορέματα εγκαταστάθηκαν φυτοκαλύμματα που αποτελούνται από ετήσια είδη και πολυετή είδη χαμηλής ανάπτυξης. Η εγκατάσταση, με τη μορφή φραγμάτων κάθετα προς τη ροή του νερού, πραγματοποιήθηκε κατά διαστήματα, έτσι ώστε τα φράγματα να μειώνουν την ταχύτητα του νερού σε επεισόδια με έντονες βροχοπτώσεις. Χρησιμοποιήθηκαν είδη όπως το Plantago albicans, το οποίο σχηματίζει ένα παχύ, πολύ ινώδες αμπέλι που διακλαδίζεται για να σχηματίσει γκαζόν, το Plantago laceolata, ένα ημικρυπτόφυτο που σχηματίζει βασικό ρόδακα, ή το Oryzopsis miliacea, το οποίο κατανέμεται σε συστάδες που μπορούν να κουρευτούν επανειλημμένα και είναι πιθανώς το καλύτερο είδος για τις περιοχές που διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο διάβρωσης.
Στις ρεματιές έχουν φυτευτεί είδη θάμνων με ισχυρές και βαθιές ρίζες. Χρησιμοποιήθηκαν διαφορετικά είδη ανάλογα με το αν πρόκειται για το πρανές ή τον πυθμένα της ρεματιάς, διαφοροποιώντας μεταξύ υγρού και ξηρού πυθμένα. Στις πλαγιές έχουν φυτευτεί είδη όπως Jasminun fruticans, Rhamnus lycioides, Rosmarinus officinalis, Osyris alba, Capparis spinosa, Plumbago europea, Coronilla juncea κ.λπ. Σε ξηρούς πυθμένες έχουν χρησιμοποιηθεί κατά προτίμηση τα Pistacea terebinthus, Spartium junceum, Prunus spinosa, Colutea arborescens ή Retama sphaerocarpa. Σε υγρούς πυθμένες έχουν χρησιμοποιηθεί είδη όπως Bupleurum fruticosum, Glycyrrhiza galbra, Rubus fruticosum, Nerium oleander, Clematis flammula, Dorycnium hirsutum, Rhamnus alaternus, Sambucus nigra ή Hypericum tomentosum.
Στις πλαγιές, η φύτευση πραγματοποιήθηκε με το άνοιγμα οριζόντιων κοιλοτήτων στην πλαγιά, οι οποίες επιτρέπουν τη συγκράτηση του νερού κατά τις πρώτες εβδομάδες μετά τη φύτευση. Η θέση των φυτών καθορίστηκε από το μέγεθος και τη γεωμετρία της πλαγιάς, κυρίως από την κλίση της.
Στα ρέματα και τα μόνιμα υδατορέματα έχουν φυτευτεί παρόχθια είδη όπως Salix alba, S. fragilis, Populus alba, Populus nigra, Fraxinus angustifolia, Nerium oleander ή Tamarix spp.
Σε όλες τις παρεμβάσεις που προβλέπονται στην παρούσα δράση, έχει δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στη χρήση μόνο φυτικών ειδών που είναι ενδημικά της περιοχής στην οποία εκτελούνται οι εργασίες.
Πρόοδος που επιτεύχθηκε
Μέχρι τα μέσα του 2020, είχαν πραγματοποιηθεί εργασίες σε 43.165 m2 στα οποία είχαν φυτευτεί 10.480 δείγματα ξυλωδών ειδών.
Οι φυτείες αυτές είχαν προσαρμοστεί στις ιδιαίτερες συνθήκες κάθε περιοχής δράσης, οι οποίες εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από το έδαφος, το οποίο σε ορισμένες ρεματιές είναι ιδιαίτερα δύσβατο. Τα σημεία φύτευσης επιλέχθηκαν έτσι ώστε να μην θέτουν σε κίνδυνο τη σταθερότητα των πρανών ή των πρανών, ενώ ταυτόχρονα επέτρεπαν τη διαμόρφωση ενός μικρού φελλού για τη συγκράτηση του νερού. Τόσο στην επιλογή των ειδών όσο και στη χωρική κατανομή της φύτευσης, στόχος ήταν η προώθηση της βιοποικιλότητας και η μείωση της διάβρωσης.
Σε ορισμένες αρχόμενες ρεματιές που διατρέχουν παραγωγικές περιοχές των ελαιώνων, πραγματοποιήθηκε διαλείπουσα αναβλάστηση, έτσι ώστε να εκπληρώσουν τη διπλή τους λειτουργία, δηλαδή να βελτιώσουν τη βιοποικιλότητα και να ελέγξουν τη διάβρωση.
Επιπλέον, σε τέσσερις ελαιώνες επίδειξης, σπάρθηκαν κατά περίπτωση αυτοφυή ποώδη είδη σε συνολική έκταση 5.723 m2 .
Κατάσταση
Ολοκληρώθηκε.
Οι εργασίες πραγματοποιήθηκαν σε 62 θέσεις ή περιοχές εργασίας, με επιφάνεια 43.165 m2, όπου φυτεύτηκαν 10.480 δείγματα ξυλωδών ειδών.
Η φύτευση προσαρμόστηκε στις ιδιαίτερες συνθήκες κάθε περιοχής εργασίας. Στην προκειμένη περίπτωση, η κατανομή της φύτευσης εξαρτήθηκε σε μεγάλο βαθμό από την οριζοντιογραφία, η οποία είναι ιδιαίτερα δύσβατη σε ορισμένες από τις χαράδρες που προκλήθηκαν από τη διάβρωση. Οι θέσεις φύτευσης επιλέχθηκαν με τέτοιο τρόπο ώστε η δραστηριότητα να μην θέτει σε κίνδυνο τη σταθερότητα των άκρων ή των πλευρικών πρανών, ενώ ταυτόχρονα επέτρεψε τη δημιουργία φελλού κατακράτησης νερού. Τα κριτήρια για την επιλογή των ειδών και τη χωρική κατανομή περιλάμβαναν όχι μόνο την ενίσχυση της βιοποικιλότητας αλλά και τη μείωση της διάβρωσης.
Η ασυνεχής αναβλάστηση πραγματοποιήθηκε σε ορισμένες αρχόμενες χαράδρες που διασχίζουν τις παραγωγικές περιοχές των ελαιώνων. Με τον τρόπο αυτό, εκπλήρωσαν τη διπλή τους λειτουργία ως στοιχεία που ενισχύουν τη βιοποικιλότητα και ελέγχουν τη διάβρωση.
Η φύτευση αυτοφυών ποωδών ειδών πραγματοποιήθηκε σε τέσσερις επιδεικτικούς ελαιώνες, επιφάνειας 5.723 m2. Όποτε ήταν δυνατόν, το έδαφος προετοιμάστηκε με τον ίδιο τρόπο όπως και σε άλλες δράσεις, αν και η προετοιμασία αυτή δεν ήταν δυνατή στο μεγαλύτερο μέρος της περιοχής εργασίας, λόγω της απότομης κλίσης και του κινδύνου αύξησης της ευπάθειας στη διάβρωση ως αποτέλεσμα της ίδιας της προετοιμασίας του εδάφους.
C5 Προσαρμογή των υποδομών των ελαιώνων επίδειξης για την αύξηση της βιοποικιλότητας
Περιγραφή
Η δράση αυτή προτείνει την εφαρμογή μιας σειράς μέτρων για τη διευκόλυνση της αναπαραγωγής ορισμένων ειδών πανίδας σε εκμεταλλεύσεις επίδειξης. Πρόκειται για είδη που είναι καλά προσαρμοσμένα στο αγροτικό σύστημα του ελαιώνα, αλλά τα οποία σήμερα δυσκολεύονται πολύ να εγκατασταθούν και να αναπαραχθούν λόγω της απουσίας κτιρίων και άλλων υποδομών που ήταν συνηθισμένες στο παρελθόν, γεγονός που έχει μειώσει σημαντικά τους πληθυσμούς τους και έχει οδηγήσει ακόμη και στην εξαφάνισή τους σε μεγάλες περιοχές.
Τα μέτρα που έχουν εφαρμοστεί είναι τα εξής:
Εγκατάσταση κουτιών φωλιάσματος για κουκουβάγιες (Tyto alba).
Εγκατάσταση κουτιών φωλεοποίησης για το μικρό γεράκι (Falco naumanni).
Εγκατάσταση κουτιών φωλιάσματος για την καρακάξα (Coracias garrulus) και τη μικρή κουκουβάγια (Athene noctua).
Εγκατάσταση κουτιών φωλεοποίησης για μικρά πτηνά.
Εγκατάσταση κουτιών φωλεοποίησης για νυχτερίδες
Εγκατάσταση ξενοδοχείων εντόμων
Κατασκευή τοίχων
Τοποθέτηση πέτρινων αναχωμάτων
Πρόοδος που επιτεύχθηκε
Μέχρι τα μέσα του 2020, έχουν πραγματοποιηθεί τα εξής:
Εγκατάσταση κουτιών φωλιάσματος για πουλιά. Έχουν εγκατασταθεί κουτιά φωλιάσματος διαφόρων τύπων, κυρίως για παρυδάτια και μικρά αρπακτικά πουλιά. Τα κουτιά φωλιάσματος έχουν εγκατασταθεί σε περιοχές όπου υπάρχει μικρή διαθεσιμότητα θέσεων φωλιάσματος για αυτές τις ομάδες πτηνών.
Εγκατάσταση φωλιών νυχτερίδων. Εγκαταστάθηκαν φωλιές νυχτερίδων δύο διαφορετικών μεγεθών. Τοποθετήθηκαν σε κτίρια που βρίσκονται στα αγροκτήματα επίδειξης και σε στύλους κουρνιάσματος που έχουν εγκατασταθεί στις παραγωγικές περιοχές.
Τοποθέτηση φωλιών για αρπακτικά πουλιά. Εγκαταστάθηκαν στύλοι αναπαύσεως για αρπακτικά πουλιά. Οι στύλοι αυτοί παρέχουν μια κουρνιά που χρησιμεύει ως κάθισμα για τον εντοπισμό του θηράματος ή για την ασφαλή κατανάλωσή του μόλις αυτό συλληφθεί. Εγκαταστάθηκαν σε περιοχές με έλλειψη δέντρων επαρκούς ύψους για την εκπλήρωση αυτής της λειτουργίας. Η εγκατάσταση των στύλων έχει χρησιμοποιηθεί για την εγκατάσταση φωλιών για μικρά αρπακτικά πουλιά και καταφυγίων για νυχτερίδες.
Κατασκευή και εγκατάσταση φωλιών για έντομα. Αυτή η δραστηριότητα αποκατάστασης πραγματοποιήθηκε σε συντονισμό με τη δράση Α2 και εκτελέστηκε τόσο από τεχνικούς της UJA-E και της ΕΕΖΑ (Α2), όσο και από εθελοντές (Γ9) και τεχνικούς του ΣΕΟ που είναι υπεύθυνοι για τη δράση Γ5. Η δράση αυτή είχε διττό σκοπό. Αφενός, να εκτιμήσει την παρουσία και την αφθονία διαφόρων ομάδων εντόμων, κυρίως μοναχικών μελισσών, με βάση το ποσοστό πληρότητας των φωλιών αυτών. Και, από την άλλη πλευρά, ως ειδικό μέτρο για την αύξηση της βιοποικιλότητας μέσω της ευνοϊκής μεταχείρισης της παρουσίας και της αφθονίας αυτών των εντόμων και της ενίσχυσης έτσι των σημαντικών οικολογικών λειτουργιών τους. Ως εκ τούτου, προκειμένου να συγκριθούν τα αποτελέσματα στα διάφορα σημεία δειγματοληψίας, κάθε φωλιά είχε δύο πανομοιότυπα τμήματα (ίδια διαθεσιμότητα υποστρωμάτων φωλιάσματος, αριθμός διαθέσιμων οπών και μέγεθος των οπών που ανοίχτηκαν), σε σχέση μεταξύ τους και με τις υπόλοιπες θέσεις φωλιάσματος. Μετά την περίοδο ωοτοκίας, το ένα τμήμα αφαιρέθηκε για μελέτη στο εργαστήριο (για την ταυτοποίηση του είδους φωλιάσματος), ενώ το άλλο τμήμα παρέμεινε στους ελαιώνες επίδειξης για να αυξηθεί η διαθεσιμότητα ενδιαιτημάτων αναπαραγωγής για τα έντομα αυτά.
Κατασκευή πέτρινων τοίχων. Κατασκευάστηκαν μικροί ξηρολιθικοί τοίχοι χρησιμοποιώντας βραχώδη υλικά από το περιβάλλον του ελαιώνα επίδειξης. Κατά προτίμηση, επιλέχθηκαν θέσεις σε παραμεθόριες περιοχές (μεταξύ παραγωγικών και μη παραγωγικών), σε περιοχές κοντά σε σημεία νερού (που μπορούν να χρησιμεύσουν ως καταφύγιο για είδη αμφιβίων) ή σε φυτείες με ανάγκες προστασίας από τη διάβρωση.
Από την άλλη πλευρά, πραγματοποιήθηκε ένα πρόγραμμα αναπαραγωγής με χάκερ ή πεδίου για την κουκουβάγια (Tyto alba), ένα μικρό αρπακτικό πουλί που υποφέρει από την απώλεια ή την υποβάθμιση κτιρίων κατάλληλων για την αναπαραγωγή του, προβλήματα διατήρησης που σχετίζονται με την ποσότητα και την ποιότητα της διαθέσιμης λείας, κ.λπ. Για τον σκοπό αυτό, προσαρμόστηκε μια παλιά αποθήκη με άχυρα στο Cortijo de Conde de Guadiana και απελευθερώθηκαν δεκατρία μικρά κουκουβάγιες από τα Κέντρα Αποκατάστασης Ειδών στο Jaén, τη Σεβίλλη και τη Μαδρίτη, τα οποία τρέφονταν και παρακολουθούνταν μέσω παγίδων με κάμερες για μήνες, μέχρι να αποφασίσουν να κάνουν το άλμα προς τα έξω. Ακόμη και αργότερα, η παρακολούθηση αυτή συνεχίστηκε, κυρίως μέσω της μελέτης των σφαιριδίων τους.
Το 2019, ένας παλιός ηλεκτρικός μετασχηματιστής αποκαταστάθηκε για να μετατραπεί σε ζωντανό σπίτι. Η δράση αυτή πραγματοποιήθηκε στον ελαιώνα επίδειξης Virgen de los Milagros, που βρίσκεται στη Mancha Real (Jaén). Προσαρμόστηκε το εσωτερικό του και εισήχθησαν πολυάριθμα κουτιά φωλιάς διαφόρων μεγεθών, προσαρμοσμένα για διάφορα είδη πτηνών, στα οποία γλαύκες, κουκουβάγιες και γερακίνες από την CREA Quiebrajano (Jaén) φροντίζονταν για λίγες ημέρες πριν απελευθερωθούν για να ενισχύσουν τον πληθυσμό τους σε αυτόν τον ελαιώνα.
Μέχρι τα μέσα του 2020, έχουν πραγματοποιηθεί:
Δράσεις
Κουτιά φωλιάσματος για μικρά αρπακτικά πουλιά
Κουτιά φωλιάσματος για εντομοφάγα πτηνά
Φωλιές
Φωλιές νυχτερίδων
Προβλήματα
Λόφοι
Ξενοδοχεία εντόμων
Πραγματοποιήθηκε
40
91
18
37
5
0
95
Κατάσταση
Ολοκληρώθηκε.
C6 Προσαρμογή των αρδευτικών λιμνών και κατασκευή λιμνών και ποτίστρων.
Περιγραφή
Μέσω της δράσης αυτής, τα σημεία υδροληψίας θα προσαρμοστούν ή θα κατασκευαστούν έτσι ώστε να μπορούν να χρησιμοποιηθούν εύκολα από διάφορα είδη πτηνών, θηλαστικών, αμφιβίων και ασπόνδυλων. Αυτά τα σημεία υδροληψίας έχουν καθοριστική αξία για το οικοσύστημα του ελαιώνα, καθώς το νερό είναι συνήθως ένας από τους κύριους περιοριστικούς παράγοντες, όπως συμβαίνει συνήθως στα μεσογειακά περιβάλλοντα.
Θα πραγματοποιηθούν δύο τύποι δράσεων:
Προσαρμογή των λιμνών άρδευσης
Κατασκευή λιμνών και ποτίστρων
Πρόοδος που επιτεύχθηκε
Κατασκευή λιμνών. Δέκα λίμνες κατασκευάστηκαν σε οκτώ ελαιώνες επίδειξης. Οκτώ από αυτές τις λίμνες κατασκευάστηκαν με αδιάβροχες μεμβράνες EPDM (μονομερές διένιο αιθυλενοπροπυλενίου) κατάλληλες για τη ζωή των ζώων. Έχουν διάμετρο μεταξύ 3 και 7 μέτρων και μέγιστο βάθος 50 cm. Η αδιάβροχη μεμβράνη έχει καλυφθεί με χαλίκι, σκυρόδεμα και πέτρες ή/και χωμάτινο υλικό για να διευκολυνθεί και να επιταχυνθεί ο εγκλιματισμός της. Η υδροδότηση έγινε από το πλησιέστερο διαθέσιμο σημείο υδροδότησης. Μια ελάχιστη στάθμη νερού διατηρείται με συμπληρωματική παροχή νερού.
Δύο από τις λίμνες κατασκευάστηκαν χωρίς τη χρήση στεγανωτικών μεμβρανών. Βρίσκονται σε ένα μικρό προσωρινό υδατόρευμα, όπου ο υδροφόρος ορίζοντας παραμένει υψηλός κατά το μεγαλύτερο μέρος του έτους. Οι λίμνες αυτές στεγνώνουν κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, όπως πολλές φυσικές λίμνες, οπότε οι κάτοικοι υιοθετούν διάφορες στρατηγικές για να ξεπεράσουν αυτή την περίοδο. Ορισμένα είδη, ιδίως τα αμφίβια, θάβονται, άλλα κρύβονται σε μικρές τρύπες ή ανάμεσα σε πέτρες. Πολλοί οργανισμοί υιοθετούν άλλες μορφές αντίστασης, όπως η τοποθέτηση ανθεκτικών αυγών ή η ταφή σε φάσεις ηρεμίας.
Τοποθέτηση γούρνων. Οι επιλεγμένες γούρνες είναι κομμάτια σκυροδέματος, μήκους περίπου 45 cm και πλάτους 20 cm. Συνδέονται με μια δεξαμενή 200 λίτρων και η παροχή νερού ρυθμίζεται από ένα σύστημα σημαδούρας. Τοποθετήθηκαν σε στρατηγικά σημεία, μακριά από άλλα σημεία νερού στο περιβάλλον και κοντά σε πιθανές περιοχές αναπαραγωγής πουλιών.
Προσαρμογή των λιμνών άρδευσης. Αυτές πραγματοποιήθηκαν στους τρεις επιδεικτικούς ελαιώνες που διαθέτουν τέτοιου είδους υποδομές: Cortijo de Guadiana, Virgen de los Milagros και Finca la Torre. Οι άκρες της Finca la Torre και του Cortijo de Guadiana έχουν αναβλαστηθεί (λόγω των χαρακτηριστικών της λίμνης, η ενέργεια αυτή δεν είναι δυνατή στο Virgen de los Milagros) και μια σειρά από πλωτές νησίδες έχουν κατασκευαστεί, προς το παρόν, στο Cortijo de Guadiana.
Κατάσταση
Ολοκληρώθηκε.
Κατασκευή λιμνών. Κατασκευάστηκαν δέκα λίμνες σε οκτώ ελαιώνες επίδειξης. Οι οκτώ από αυτές χρησιμοποιούν αδιάβροχες μεμβράνες EPDM (μονομερές διένιο διένιο αιθυλενίου προπυλενίου) κατάλληλες για τη ζωή των ζώων. Έχουν διάμετρο μεταξύ 3 και 7 μέτρων και μέγιστο βάθος 50 cm. Η αδιάβροχη μεμβράνη έχει καλυφθεί με χαλίκι, σκυρόδεμα και πέτρες ή/και χωμάτινο υλικό για να διευκολυνθεί και να επιταχυνθεί ο εγκλιματισμός της. Η υδροδότηση έγινε από το πλησιέστερο διαθέσιμο σημείο υδροδότησης. Μια ελάχιστη στάθμη νερού διατηρείται με συμπληρωματική παροχή νερού.
Δύο από τις λίμνες κατασκευάστηκαν χωρίς τη χρήση στεγανωτικών μεμβρανών. Βρίσκονται σε ένα μικρό προσωρινό υδατόρευμα, όπου ο υδροφόρος ορίζοντας παραμένει υψηλός κατά το μεγαλύτερο μέρος του έτους. Οι λίμνες αυτές στεγνώνουν κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, όπως πολλές φυσικές λίμνες, οπότε οι κάτοικοι υιοθετούν διάφορες στρατηγικές για να ξεπεράσουν αυτή την περίοδο. Ορισμένα είδη, ιδίως τα αμφίβια, θάβονται, άλλα κρύβονται σε μικρές τρύπες ή ανάμεσα σε πέτρες. Πολλοί οργανισμοί υιοθετούν άλλες μορφές αντίστασης, όπως η τοποθέτηση ανθεκτικών αυγών ή η ταφή σε φάσεις ηρεμίας.
Τοποθέτηση γούρνων. Οι επιλεγμένες γούρνες είναι κομμάτια σκυροδέματος, μήκους περίπου 45 cm και πλάτους 20 cm. Συνδέονται με μια δεξαμενή 200 λίτρων και η παροχή νερού ρυθμίζεται από ένα σύστημα σημαδούρας. Τοποθετήθηκαν σε στρατηγικά σημεία, μακριά από άλλα σημεία νερού στο περιβάλλον και κοντά σε πιθανές περιοχές αναπαραγωγής πουλιών.
Προσαρμογή των λιμνών άρδευσης. Αυτές πραγματοποιήθηκαν στους τρεις επιδεικτικούς ελαιώνες που διαθέτουν τέτοιου είδους υποδομές: Cortijo de Guadiana, Virgen de los Milagros και Finca la Torre. Οι άκρες της Finca la Torre και του Cortijo de Guadiana έχουν αναβλαστηθεί (λόγω των χαρακτηριστικών της λίμνης, η ενέργεια αυτή δεν είναι δυνατή στο Virgen de los Milagros) και μια σειρά από πλωτές νησίδες έχουν κατασκευαστεί, προς το παρόν, στο Cortijo de Guadiana.
C7 Συνδρομή στην παραγωγή και εμπορία των ελαίων Olivares Vivos.
Περιγραφή
Η δράση αυτή έχει διττό στόχο: αφενός, να εξασφαλίσει την κερδοφορία του σήματος με βάση μια κατάλληλη στρατηγική παραγωγής και εμπορίας και, αφετέρου, να διευκολύνει και να βελτιώσει τη διαδικασία παραγωγής και εμπορίας του ελαιολάδου που παράγεται στους πιλοτικούς ελαιώνες που έχουν πιστοποιηθεί ως Olivares Vivos.
Το Olivares Vivos ενισχύει την ανταπόκριση στην αυξανόμενη ζήτηση για ένα ποιοτικό προϊόν με πρόσθετες περιβαλλοντικές αξίες. Ως εκ τούτου, για να εξασφαλιστεί η κερδοφορία και το αποτέλεσμα επίδειξης, είναι απαραίτητο να διασφαλιστεί η ποιότητα των ελαιολάδων Olivares Vivos, καθώς αυτή η προστιθέμενη αξία θα φτάσει σε ένα ευρύτερο κοινό εάν συνδεθεί με ποιοτικά ελαιόλαδα. Επομένως, είναι απαραίτητο τα έλαια αυτής της μάρκας να συνδέονται επίσης με ποιοτικά έλαια, τα οποία, επιπλέον, συμβάλλουν στην ανάσχεση της απώλειας της βιοποικιλότητας.
Για το λόγο αυτό, είναι απαραίτητο οι καταναλωτές να ταυτίζουν το ζωντανό ελαιόλαδο όχι μόνο με την ανάκτηση της βιοποικιλότητας, αλλά και με το ποιοτικό EVOO. Ένα ποιοτικό ελαιόλαδο που παράγεται σε ελαιώνες που διατηρούν τη ζωή θα ήταν ένα νέο προϊόν και θα είχε ζήτηση από ένα πολύ ευρύτερο κοινό.
Η εισαγωγή των προτύπων ποιότητας στο Olivares Vivos δεν αποτελεί μειονέκτημα για τον ελαιοπαραγωγό που θέλει να μετατρέψει τους ελαιώνες του σε ζωντανούς ελαιώνες, αλλά μάλλον πλεονέκτημα, δεδομένου ότι η πρωτοβουλία των ελαιοπαραγωγών που έχουν μετατραπεί από ελαιοπαραγωγοί σε ελαιοπαραγωγούς (ένα προηγούμενο βήμα για την πιστοποίηση των ζωντανών ελαιώνων) είχε πάντα ως στόχο την παραγωγή υψηλής ποιότητας EVOO. Επιπλέον, οι ελαιοπαραγωγοί θα εκτιμούν πάντοτε το γεγονός ότι τα ελαιόλαδα που θα μοιράζονται το σήμα εγγύησης με τα δικά τους πληρούν αυτά τα πρότυπα ποιότητας.
Όσον αφορά τη στρατηγική μάρκετινγκ που διασφαλίζει την κερδοφορία, απαιτείται μια κατάλληλη στρατηγική προώθησης για τον καθορισμό των στρατηγικών γραμμών μάρκετινγκ και επικοινωνίας που απαιτούνται για την επιτυχή εισαγωγή του Olivares Vivos στην αγορά και την αύξηση της ζήτησης. Για να αναπτυχθεί αυτό το στρατηγικό πλαίσιο, είναι απαραίτητο να καθοριστεί το προϊόν, να εντοπιστούν οι δυνητικές ομάδες καταναλωτών, να αναλυθούν οι ανάγκες τους για να τους γνωρίσουμε καλύτερα και να ανταποκριθούμε στις απαιτήσεις τους.
Για να πραγματοποιηθεί αυτή η δράση, θα πραγματοποιηθούν οι ακόλουθες ενέργειες μάρκετινγκ:
Σχεδιασμός και λανσάρισμα της μάρκας εγγύησης Olivares Vivos.
Συγκεκριμένα, η δράση αυτή θα περιλαμβάνει τον γραφικό σχεδιασμό της μάρκας και την επιλογή του συμβόλου ή/και του λογότυπου, καθώς και την ανάλυση και την επιλογή του καταλληλότερου περιεχομένου σύμφωνα με το μήνυμα που πρόκειται να προκαλέσει η Olivares Vivos.
Μελέτες αγοράς ad hoc για την ανάλυση της συμπεριφοράς των καταναλωτών
Στόχος της δράσης αυτής είναι η ανάλυση του βαθμού γνώσης και των προτιμήσεων του κοινού-στόχου σε σχέση με τα ελαιόλαδα, μέσω της διεξαγωγής διαφόρων ερευνών αγοράς. Σε γενικές γραμμές, ως βασικές μελέτες, θα διεξαχθούν διάφορες έρευνες για τη μελέτη των προτιμήσεων και των καλύτερων τρόπων προώθησης του προϊόντος (πρόθεση αγοράς, προτιμώμενος τόπος αγοράς, προθυμία πληρωμής κ.λπ.). Οι πληροφορίες αυτές θα αποτελέσουν τη βάση γνώσης για την καθοδήγηση όλων των στρατηγικών και επιχειρησιακών ενεργειών μάρκετινγκ κατά την προώθηση του ελαιολάδου που παράγεται στο πλαίσιο του ελαιοκομικού μοντέλου Olivares Vivos.
Συμβουλευτικές δράσεις για την προώθηση και την εμπορία του προϊόντος Olivares Vivos
Θα πραγματοποιούνται περιοδικά συνέδρια και σεμινάρια όπου θα παρουσιάζονται τα προβλήματα μάρκετινγκ σε στρογγυλά τραπέζια και θα καθορίζονται οι δράσεις (μελέτες αγοράς, εκστρατείες προώθησης και επικοινωνίας, άσκηση πίεσης στη διοίκηση κ.λπ.) και οι στρατηγικές που πρέπει να ακολουθηθούν. Δεδομένου του ενδεχομενικού χαρακτήρα αυτού του τύπου δράσης, ο συγκεκριμένος χαρακτήρας των δράσεων αυτών θα καθοριστεί ανάλογα με τα προβλήματα και τις ευκαιρίες που θα προκύψουν κατά την έναρξη της πρωτοβουλίας. Ομοίως, θα αξιολογηθεί η δυνατότητα συνεργασίας με εμπειρογνώμονες στον στρατηγικό τομέα της εμπορίας αγροδιατροφικών προϊόντων, οι οποίοι μπορούν να χρησιμεύσουν ως σημείο αναφοράς για το σχέδιο Olivares Vivos. Θα πρέπει να καταστεί σαφές ότι ο στόχος του σήματος εγγύησης Olivares Vivos είναι οι παραγωγοί ελαιολάδου να συμβάλουν στην ανάκτηση της βιοποικιλότητας χάρη στις αλλαγές στο μοντέλο παραγωγής που προτείνει το σχέδιο, και να το πράξουν μέσω του κινήτρου προστιθέμενης αξίας που θα παρέχει η πιστοποίηση. Όλα τα οικονομικά οφέλη που προκύπτουν από την πώληση ελαιολάδου πιστοποιημένου ως “Olivares Vivos” θα επιστρέφουν αποκλειστικά στους παραγωγούς ελαιολάδου. Σε καμία περίπτωση το έργο δεν θα επωφεληθεί οικονομικά από τις πωλήσεις αυτές.
Καθορισμός επιχειρηματικής στρατηγικής και σχεδίων έκτακτης ανάγκης
Ανάλογα με την παρακολούθηση της εξέλιξης του αντίκτυπου του σήματος εγγύησης στην αγορά και τα αποτελέσματα των μελετών αγοράς, θα καταρτιστεί ένα σχέδιο έκτακτης ανάγκης που θα περιλαμβάνει έναν κατάλογο πιθανών προβλημάτων που θα μπορούσαν να επηρεάσουν τη βιωσιμότητα του μοντέλου κατά την περίοδο μετά το LIFE και στρατηγικές αντιμετώπισής τους.
Πρόοδος που επιτεύχθηκε
Κατά το πρώτο εξάμηνο του 2017, πραγματοποιήθηκε σεμινάριο/εργαστήριο με ερευνητές που ειδικεύονται στους ελαιώνες και το περιβάλλον. Ένας από τους στόχους αυτού του σεμιναρίου ήταν η παρουσίαση της εμπειρικής μελέτης με στόχο την τριγωνοποίηση της έρευνας με βάση τους προβληματισμούς και τις συνεισφορές των ερευνητών.
Μετά την επιλογή της εταιρείας που είναι υπεύθυνη για τη διεξαγωγή των μελετών αγοράς (ανάλυση και έρευνα) στις 4 επιλεγμένες χώρες (Ισπανία, Γερμανία, Δανία και Ηνωμένο Βασίλειο), πραγματοποιήθηκαν αρκετές συναντήσεις εργασίας με την εταιρεία αυτή κατά το τρίτο τρίμηνο του 2017, προκειμένου να επικυρωθεί το ερωτηματολόγιο, να καθοριστούν τα κριτήρια επιλογής του δείγματος και να διευκρινιστεί το πείραμα αξιολόγησης της μάρκας εγγύησης Olivares Vivos. Τέλος, τον Οκτώβριο, πραγματοποιήθηκε η μετάφραση του ερωτηματολογίου στη μητρική γλώσσα της χώρας και ο προ-έλεγχος της μελέτης. Η έρευνα πεδίου διεξήχθη από τον Νοέμβριο έως τον Ιανουάριο του 2018, με 800 διαδικτυακές έρευνες σε καθεμία από τις δυνητικές αγορές των εν λόγω χωρών.
Ο στόχος της παρούσας εμπειρικής μελέτης είναι διττός: αφενός, να επιλεγεί η σφραγίδα εγγύησης που εκτιμούν περισσότερο οι καταναλωτές για την εμπορία του ελαιολάδου Olivares Vivos και, αφετέρου, να μελετηθούν τα κύρια χαρακτηριστικά του τμήματος των καταναλωτών που δυνητικά είναι διατεθειμένοι να αγοράσουν το προϊόν, προκειμένου να γίνουν ορισμένες σκέψεις και συστάσεις σχετικά με την εμπορία των εν λόγω ελαιολάδων.
Συμπληρωματικά προς τη μελέτη αυτή, και προκειμένου να γίνει βαθύτερη κατανόηση των γνώσεων των καταναλωτών σχετικά με τα προβλήματα που σχετίζονται με τη φύση και, ειδικότερα, με τη βιοποικιλότητα, εφαρμόστηκε μια νέα μεθοδολογία κατηγοριοποίησης των δεδομένων για τον εντοπισμό πιθανών συσχετίσεων μεταξύ της βιοποικιλότητας και άλλων εννοιών ή θεμάτων που σχετίζονται με τη φύση και θα μπορούσαν να συνδεθούν. Η ανάλυση αυτή είναι πολύ εμπλουτιστική όσον αφορά την ανάπτυξη της επικοινωνιακής στρατηγικής και τον καθορισμό των μηνυμάτων που πρέπει να διαδοθούν.
Τον Σεπτέμβριο του 2018, μαζί με το Ίδρυμα Citoliva, διοργανώσαμε ένα σεμινάριο στο οποίο συναντηθήκαμε με πολλούς από τους ελαιοπαραγωγούς που συμμετέχουν στο πρόγραμμα LIFE Olivares Vivos, για να τους συμβουλέψουμε σχετικά με τη συγκομιδή της ελιάς και την παραγωγή EVOO: πότε είναι η καλύτερη στιγμή για τη διεξαγωγή της, πώς πρέπει να συμπιέζεται, κ.λπ.
Κατά το πρώτο τρίμηνο του 2019, το στούντιο CabelloxMure σχεδίασε το λογότυπο και την εικόνα του σήματος εγγύησης που θα φέρουν τα πιστοποιημένα από το Olivares Vivos ελαιόλαδα.
Κατάσταση
Ολοκληρώθηκε.
C8 Καθορισμός των κριτηρίων και της διαδικασίας πιστοποίησης
Περιγραφή
Το σήμα Olivares Vivos θα πιστοποιεί τους ελαιώνες που συμβάλλουν ενεργά, αποτελεσματικά και αποδεδειγμένα στην ανάσχεση και αντιστροφή της απώλειας της βιοποικιλότητας στην ΕΕ. Για το σκοπό αυτό, το ελαιόλαδο που φέρει το σήμα αυτό πρέπει να προέρχεται από ελαιώνες που κάνουν (σε μετατροπή σε Olivares Vivos) ή έχουν καταβάλει προσπάθειες για την ανάκτηση της βιοποικιλότητας και την έχουν αυξήσει κατά ένα συγκεκριμένο ποσοστό. Με άλλα λόγια, το σήμα δεν πιστοποιεί ελαιώνες που έχουν ήδη ένα ορισμένο επίπεδο βιοποικιλότητας, αλλά εκείνους που έχουν ανακτήσει τη βιοποικιλότητα μέσω της ποσοστιαίας αύξησης του αριθμού των ειδών-δεικτών που ζουν στον ελαιώνα ή τον χρησιμοποιούν για να ολοκληρώσουν τον κύκλο ζωής τους. Στόχος του κριτηρίου αυτού είναι να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα της Olivares Vivos στην αναχαίτιση της απώλειας της βιοποικιλότητας, δεδομένου ότι σε κάθε περίπτωση η απονομή του σήματος θα αφορά στην πραγματικότητα την ανάκτηση της βιοποικιλότητας. Η απαιτούμενη προσπάθεια θα είναι μεταβλητή και θα καθορίζεται αντικειμενικά και ποσοτικά με βάση ένα δυναμικό βιοποικιλότητας που καθορίζεται για κάθε τύπο ελαιώνα με βάση τα αποτελέσματα των δράσεων Α2 και Δ1 και το οποίο καθορίζεται από μη διαχειρίσιμους παράγοντες (δηλαδή δεν εξαρτάται από τη γεωργική διαχείριση), όπως η γεωγραφική του θέση, η θέση του στο βουνό, στην ύπαιθρο ή στην κοιλάδα, το πλαίσιο της γενικής πολυπλοκότητας του τοπίου στο οποίο βρίσκεται, το μέγεθός του κ.λπ. Έτσι, οι ελαιοκομικοί ελαιώνες με χαμηλή βιοποικιλότητα (σε σχέση με τις δυνατότητές τους) στην προ-λειτουργική κατάσταση θα απαιτήσουν μεγαλύτερο ποσοστό αύξησης για την πιστοποίηση από εκείνους που έχουν διατηρηθεί καλύτερα και έχουν υψηλότερη βιοποικιλότητα. Σε κάθε περίπτωση, και οι δύο πρέπει να αυξήσουν τη βιοποικιλότητά τους, έτσι ώστε τα ελαιόλαδα που παράγονται στο Olivares Vivos να έχουν συμβάλει αναμφισβήτητα στη διάσωση ειδών χλωρίδας και πανίδας και στη διατήρηση των ειδών αυτών για όσο διάστημα πιστοποιούνται ως τέτοια.
Από την άλλη πλευρά, είναι απαραίτητο να θεσπιστεί η απαραίτητη διαδικασία και τα πρωτόκολλα για τη μετατροπή σε ζωντανούς ελαιώνες και την επακόλουθη πιστοποίηση. Αρχικά θα αποτελείται από τις ακόλουθες φάσεις, οι οποίες θα αναθεωρηθούν και θα εξειδικευτούν ανάλογα με τα αποτελέσματα που θα προκύψουν από τις διάφορες δράσεις που θα έχουν υλοποιηθεί στους επιδεικτικούς ελαιώνες.
Αίτηση μετατροπής σε ζωντανούς ελαιώνες.
Εκπόνηση σχεδίου αποκατάστασης για την επίτευξη του στόχου της βιοποικιλότητας.
Εφαρμογή του σχεδίου αποκατάστασης
Παρακολούθηση των δεικτών
Μόλις επιτευχθεί το ελάχιστο όριο βιοποικιλότητας που έχει τεθεί για τον ελαιώνα, θα χορηγηθεί η πιστοποίηση Olivares Vivos.
Ανασκοπήσεις βιοποικιλότητας. Ως ελάχιστο όριο βιοποικιλότητας πρέπει να διατηρηθεί το όριο βιοποικιλότητας στο οποίο επιτεύχθηκε η πιστοποίηση (αριθμός ειδών, πυκνότητα και αναπαραγωγική επιτυχία).
Εκτός από την παραγωγή ελαιολάδου σε ελαιώνες που πληρούν τα απαιτούμενα κριτήρια όσον αφορά την αυξημένη βιοποικιλότητα, η διαδικασία θα καθορίζει επίσης τα κριτήρια ποιότητας που πρέπει να πληροί το παραγόμενο ελαιόλαδο.
Το σήμα εγγύησης Olivares Vivos θα καταχωριστεί στο Ισπανικό Γραφείο Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας και Εμπορικών Σημάτων (OEPM) και η διαδικασία θα δημοσιευθεί υπό μορφή κανονισμού, ο οποίος θα υπόκειται στη διαδικασία έγκρισης που απαιτείται από το OEPM για τα σήματα εγγύησης.
Πρόοδος που επιτεύχθηκε
Οι εργασίες για την καθιέρωση των κριτηρίων και των διαδικασιών πιστοποίησης ξεκίνησαν σύμφωνα με τον προγραμματισμό, οι οποίες περιελάμβαναν ενδελεχή επισκόπηση των κυριότερων διεθνών προτύπων βιωσιμότητας, καθώς και εγχειριδίων βέλτιστων πρακτικών για την τυποποίηση.
Η ανάλυση των αποτελεσμάτων της δράσης Δ1 επέτρεψε:
Να καθοριστούν τα κριτήρια για την αποκατάσταση της βιοποικιλότητας προκειμένου να λάβει πιστοποίηση.
Επιλογή των δεικτών που αντικατοπτρίζουν καλύτερα την αποκατάσταση αυτή, συνδυάζοντας την αποτελεσματικότητα με την εύλογη ευκολία παρακολούθησης.
Η εξωτερική βοήθεια καθορίστηκε με την εταιρεία πιστοποίησης και τυποποίησης AENOR.
Μαζί με την AENOR, πραγματοποιήθηκαν εργασίες για τον καθορισμό της διαδικασίας πιστοποίησης.
Κατόπιν των εργασιών αυτών και μιας διαδικασίας διασταύρωσης, συντάχθηκε η πρώτη έκδοση του κανονισμού πιστοποίησης.
Κατάσταση
Ολοκληρώθηκε.
C9 Ανάπτυξη κατασκηνώσεων εθελοντών για την υλοποίηση των δράσεων διατήρησης C2, C3, C4, C5 και C6.
Περιγραφή
Οι ειδικές δράσεις διατήρησης που προβλέπονται στις δράσεις Γ2, Γ3, Γ4, Γ5 και Γ6 υλοποιήθηκαν μέσω της δράσης αυτής, η οποία ανέπτυξε εγκάρσιες κατασκηνώσεις εθελοντών, οι κύριες δραστηριότητες των οποίων συνίσταντο στην εφαρμογή των μέτρων που ορίζονται από τις δράσεις αυτές. Οι δραστηριότητες εθελοντισμού πραγματοποιήθηκαν μεταξύ 2016 και 2018.
Κατάσταση
Ολοκληρώθηκε.
Οι κατασκηνώσεις εθελοντών πραγματοποιήθηκαν από τον Οκτώβριο του 2016 έως τον Απρίλιο του 2018, με συνολικά 19 κατασκηνώσεις εργασίας από τις 20 προγραμματισμένες. Η κατασκήνωση εθελοντών αριθ. 15, που είχε προγραμματιστεί να πραγματοποιηθεί στα κτήματα Rancho del Herrador και Peña del Gallo μεταξύ 4 και 9 Ιουνίου, ακυρώθηκε λόγω των καιρικών συνθηκών που εμπόδισαν την επιτυχή εκτέλεση των εργασιών αποκατάστασης.
Σε κάθε βάρδια συμμετείχαν οκτώ εθελοντές και η διάρκειά τους κυμαινόταν από 11 έως 5 ημέρες, εκτός από τις βάρδιες 10 και 11, οι οποίες διήρκεσαν δύο ημέρες (Σαββατοκύριακο) και στις οποίες οι εθελοντές ήταν εκπαιδευόμενοι από το Πανεπιστήμιο του Jaén (εταίρος του έργου) που ήθελαν να συμμετάσχουν στο έργο μέσω του προγράμματος εθελοντισμού της Aula Verde του εν λόγω πανεπιστημίου.
Οι δραστηριότητες που πραγματοποιήθηκαν στις κατασκηνώσεις των εθελοντών χωρίστηκαν μεταξύ εργασιών αποκατάστασης τα πρωινά και συμπληρωματικών δραστηριοτήτων τα απογεύματα. Οι εργασίες περιβαλλοντικής αποκατάστασης περιελάμβαναν φύτευση, σπορά, τοποθέτηση κουτιών φωλιάσματος, κατασκευή πέτρινων τοίχων και πασσάλων, εγκατάσταση κάγκελων, κατασκευή λιμνών και εγκατάσταση ποτίστρων. Τα απογεύματα, το πρόγραμμα των εθελοντών περιελάμβανε πολιτιστικές και περιβαλλοντικές δραστηριότητες.
Οι κατασκηνώσεις αυτές συμπληρώθηκαν από ορισμένες ειδικές εθελοντικές δραστηριότητες. Στην πρώτη από αυτές, κατά τη διάρκεια αρκετών ημερών τον Μάρτιο του 2017, πραγματοποιήθηκαν εργασίες στον πειραματικό κήπο του UJA για την κατασκευή φωλιών εντόμων που αργότερα τοποθετήθηκαν στους ελαιώνες του έργου στο πλαίσιο των δράσεων παρακολούθησης της βιοποικιλότητας (A2 και D1) και διατήρησης (C5).
Στις 21 Απριλίου 2017, 50 φοιτητές Βιολογίας και Περιβαλλοντικών Επιστημών του UJA συμμετείχαν στη φύτευση ξυλωδών φυτών στον επιδεικτικό ελαιώνα Piedras Cucas. Η δραστηριότητα αυτή οργανώθηκε από κοινού με τα μαθήματα Οικολογίας και Περιβαλλοντικής Αποκατάστασης, στο πλαίσιο των πρακτικών ασκήσεων των εν λόγω μαθημάτων.
Το Σάββατο 13 Μαΐου διοργανώθηκε φύτευση στον ελαιώνα επίδειξης του έργου στο τεχνολογικό πάρκο Geolit. Δώδεκα εθελοντές συνεργάστηκαν σε αυτή τη φύτευση. Η εργασία αυτή ήταν μέρος των δράσεων που πραγματοποιήθηκαν σε αυτόν τον ενημερωτικό ελαιώνα, ο οποίος παραχωρήθηκε από τη Geolit, για την αναπαραγωγή των δράσεων αποκατάστασης που πραγματοποιήθηκαν στους ελαιώνες επίδειξης (C1-C6).
Αθροίζοντας όλες τις δράσεις που πραγματοποιήθηκαν στις κατασκηνώσεις εθελοντών και στις συγκεκριμένες ημέρες εργασίας, φτάσαμε στον αριθμό των 8138 φυτευμένων φυτών και σε περισσότερα από 120 μέτρα κυνηγετικών διχτυών που τοποθετήθηκαν για την προστασία των φυτών αυτών σε σημεία όπου η επιτυχία τους θα μπορούσε να τεθεί σε κίνδυνο από άγρια ή οικόσιτα ζώα. Ομοίως, δημιουργήθηκαν 3 λίμνες για τη βελτίωση της αναπαραγωγής των αμφίβιων ειδών στον ελαιώνα, τοποθετήθηκαν 14 ποτίστρες για πτηνά και θηλαστικά, φυτεύτηκαν 1227 m2 αυτοφυών ποωδών ειδών, τοποθετήθηκαν 84 φωλιές για παρυδάτια, 4 φωλιές για κουκουβάγιες και 4 φωλιές για κουκουβάγιες, 4 φωλιές για κουκουβάγιες, 14 φωλιές για αρπακτικά πουλιά, συμπεριλαμβανομένης μιας φωλιάς για κουκουβάγιες ή γερακίνες, εγκαταστάθηκαν 12 καταφύγια για νυχτερίδες, ανεγέρθηκαν 88 μέτρα πέτρινων τοίχων και κατασκευάστηκαν και τοποθετήθηκαν 186 φωλιές για έντομα.
Συνολικά 226 άτομα έλαβαν μέρος στο πρόγραμμα εθελοντισμού, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που συμμετείχαν σε μεμονωμένες δραστηριότητες.
Οι περισσότεροι από τους εθελοντές προέρχονταν από την Ανδαλουσία. Ωστόσο, υπήρχαν επίσης εθελοντές από 10 άλλες αυτόνομες κοινότητες. Συμμετείχαν επίσης εθελοντές από 10 άλλες χώρες (Σερβία, Ουκρανία, Ιταλία, Βέλγιο, Κολομβία, Αγγλία, Ισημερινή Γουινέα, Αρμενία, Βραζιλία και Κάτω Χώρες).
Όλες οι εθελοντικές κατασκηνώσεις αξιολογήθηκαν από τους συμμετέχοντες μέσω ερευνών ικανοποίησης, με εξαίρεση τις βάρδιες 10 και 11, των οποίων ο βαθμός ικανοποίησης δεν ήταν δυνατόν να γίνει γνωστός, καθώς η αξιολόγηση που παρείχε η Aula Verde (UJA) αφορούσε ολόκληρο το εθελοντικό της πρόγραμμα). Οι έρευνες αυτές αξιολόγησαν διάφορα θέματα (ωράρια, φόρτος εργασίας, διαμονή, γεύματα, συμπληρωματικές δραστηριότητες, σχέσεις με το προσωπικό του προγράμματος κ.λπ.) και χρησίμευσαν για να γνωρίσουν οι συμμετέχοντες τη γνώμη τους για τον εθελοντισμό στο LIFE Olivares Vivos και, κυρίως, για να μπορέσουν να βελτιώσουν τις πτυχές που είχαν τη χειρότερη βαθμολογία. Αυτό φαίνεται ότι επιτεύχθηκε, καθώς η μέση βαθμολογία αυξήθηκε από 8,94 στους οκτώ πρώτους τομείς που αξιολογήθηκαν σε 9,40 στους επόμενους οκτώ.
Μεταξύ 14 και 16 Φεβρουαρίου πραγματοποιήθηκε ειδική κατασκήνωση εθελοντών, στην οποία συμμετείχαν 6 εθελοντές και η οποία έλαβε χώρα στους επιδεικτικούς ελαιώνες Benzalá και Rambla Llana.
D1 Παρακολούθηση δεικτών βιοποικιλότητας σε ελαιώνες επίδειξης
Περιγραφή
Η δράση αυτή αποσκοπεί, αφενός, στην αξιολόγηση των επιτευγμάτων και των βελτιώσεων της βιοποικιλότητας που επιτεύχθηκαν από τις δράσεις διατήρησης που πραγματοποιήθηκαν στους επιδεικτικούς ελαιώνες και, αφετέρου, στην παροχή επιστημονικής βάσης για την κατάρτιση πρωτοκόλλων πιστοποίησης ελαιολάδου που συμβάλλουν στην ανάσχεση της απώλειας της βιοποικιλότητας. Εν ολίγοις, ο στόχος είναι να απαντηθούν τα ακόλουθα ερωτήματα:
Σε ποιο βαθμό οι δράσεις διατήρησης C είναι αποτελεσματικές στην αποκατάσταση της βιοποικιλότητας (λειτουργική και ειδών).
Σε ποιο βαθμό η αποτελεσματικότητα των δράσεων αυτών εξαρτάται από το πλαίσιο του τοπίου, το μέγεθος και τη διαχείριση της εκμετάλλευσης.
Ποια επίπεδα αποκατάστασης της βιοποικιλότητας είναι απαραίτητα για την πιστοποίηση των ζωντανών ελαιώνων.
Για το σκοπό αυτό, θα εξεταστούν τα ακόλουθα ερωτήματα:
Ποικιλομορφία, πολυπλοκότητα και συνδεσιμότητα του τοπίου, με ιδιαίτερη προσοχή στις αλλαγές που επιτεύχθηκαν μετά από 4 χρόνια στα πιλοτικά αγροτεμάχια ως συνέπεια των δράσεων που πραγματοποιήθηκαν. Σκοπεύουμε να συλλέξουμε αυτές τις πληροφορίες μέσω GIS, όπως και σε προηγούμενες δράσεις.
Πληροφορίες GIS, όπως και σε προηγούμενες δράσεις, υπό την προϋπόθεση ότι θα είναι διαθέσιμες ορθοφωτογραφίες της Ανδαλουσίας μετά από 3 ή 4 χρόνια από τις δράσεις διαφοροποίησης του τοπίου (εκτιμάται για το 2019-2020). Σε κάθε περίπτωση, θα εκτιμηθεί η εγκάρσια και υψομετρική ανάπτυξη των φρακτών, των ορίων κ.λπ. που έχουν εγκατασταθεί, καθώς και η κάλυψη στην περίπτωση των νησιωτικών συστάδων.
Η βιοποικιλότητα της αρβανίτικης και ξυλώδους χλωρίδας, των πτηνών, των μυρμηγκιών και των επικονιαστικών εντόμων.
Επιτυχία αναπαραγωγής των πτηνών.
Δίκτυα επικονίασης και διασποράς σπόρων με ιδιαίτερη προσοχή στις αλλαγές που επέρχονται ως συνέπεια των δράσεων.
Πρόοδος που επιτεύχθηκε
Τον Απρίλιο του 2019 ξεκίνησαν οι εργασίες πεδίου για την παρακολούθηση των δεικτών βιοποικιλότητας (D1). Εκτός από την επανάληψη όλων των εργασιών Α2 στη μεταλειτουργική φάση, πραγματοποιήθηκαν νέες δειγματοληψίες βιοποικιλότητας που δεν είχαν αρχικά προγραμματιστεί για την αξιολόγηση των επιπτώσεων των δράσεων αποκατάστασης. Οι πληροφορίες από αυτές τις έρευνες συμπλήρωσαν τις πληροφορίες που ελήφθησαν σχετικά με την αποκατάσταση της βιοποικιλότητας και ενημέρωσαν για τις επιπτώσεις των δράσεων αποκατάστασης σε μικρή κλίμακα.
Οι εργασίες πεδίου ολοκληρώθηκαν το πρώτο τρίμηνο του 2020, οπότε και αναλύθηκαν τα δεδομένα που ελήφθησαν.
Τα δεδομένα αυτά πέρασαν από διάφορους δείκτες ανάκτησης, με βάση τη διαφορά μεταξύ της βιοποικιλότητας μετά τη λειτουργία και της βιοποικιλότητας πριν από τη λειτουργία για κάθε αγρόκτημα επίδειξης και τον έλεγχό του. Οι δείκτες αυτοί υπολογίστηκαν χωριστά για τις δύο κύριες συνιστώσες της βιοποικιλότητας (πλούτος και αφθονία ειδών). Κατασκευάστηκαν απόλυτοι και τυποποιημένοι δείκτες ανάκαμψης (RI και Std RI), οι τελευταίοι είναι πραγματικά συγκρίσιμοι μεταξύ ομάδων οργανισμών, και εξετάσαμε: (i) αν η καταγεγραμμένη ανάκαμψη εξαρτιόταν από τις γεωργικές πρακτικές (εντατική, εκτατική και εκτεταμένη οικολογική διαχείριση της ποώδους κάλυψης) που εφάρμοζε κάθε αγρόκτημα πριν από την εφαρμογή των σχεδίων αποκατάστασης και (ii) την επίδραση της ετερογένειας και της εντατικοποίησης του τοπίου στην καταγεγραμμένη ανάκαμψη. Τα κυριότερα αποτελέσματα, συμπεράσματα και μηνύματα της δράσης αυτής είναι τα εξής: (1) Συνολικά, ο ελαιώνας της Ανδαλουσίας εξακολουθεί να φιλοξενεί μια ευρεία βιοποικιλότητα – το 10% της ιβηρικής χλωρίδας, το 30% των ειδών πτηνών και το 20% των ειδών μυρμηγκιών και μελισσών – και, ως εκ τούτου, παραμένει ένα σημαντικό καταφύγιο για τη μεσογειακή βιοποικιλότητα. (2) Εάν γίνει σωστή διαχείριση, αυτό το αγρο-οικοσύστημα θα βελτιώσει σημαντικά την τοπική και περιφερειακή βιοποικιλότητα. Παρά το σύντομο χρονικό διάστημα που μεσολάβησε από την εφαρμογή των σχεδίων αποκατάστασης του Olivares Vivos (τρία χρόνια), αποδείχθηκε επιστημονικά η ταχεία ανάκαμψη του πλούτου και της αφθονίας των ειδών (κατά μέσο όρο 7% αύξηση του πλούτου των ειδών και 18% αύξηση της αφθονίας σε μόλις τρία χρόνια). (3) Οι ελαιώνες που έχουν υποβαθμιστεί σοβαρά από εντατικές γεωργικές πρακτικές παρουσιάζουν τις μεγαλύτερες βραχυπρόθεσμες βελτιώσεις, με μέσο όρο 12% ανάκαμψη του πλούτου των ειδών και 70% της αφθονίας. (4) Η ομογενοποίηση του τοπίου και η απώλεια των αγροτικών μωσαϊκών λόγω της επέκτασης των ελαιώνων εμποδίζουν την αποκατάσταση της βιοποικιλότητας. (5) Η αποκατάσταση κάθε ομάδας οργανισμών εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την κλίμακα (π.χ. τα μυρμήγκια ανταποκρίνονται θετικά σε δράσεις αποκατάστασης μικρής κλίμακας, ενώ τα πτηνά επηρεάζονται έντονα από τις αλλαγές σε κλίμακα αγροκτήματος. Η συνιστώσα της βιοποικιλότητας (αφθονία ή πλούτος) που ευνοείται διαφέρει επίσης σημαντικά μεταξύ των οργανισμών. (6) Απλοί δείκτες, όπως ο πλούτος και η αφθονία των πτηνών (και συγκεκριμένων ομάδων: εντομοφάγα, αγροτικά και κοινά πτηνά), η κάλυψη με χόρτα και το ποσοστό αποίκησης των φωλιών από μοναχικές μέλισσες, επιτυγχάνουν τις καλύτερες βαθμολογίες ανάκαμψης στους ελαιώνες.
Κατάσταση
Ολοκληρώθηκε.
D2 Παρακολούθηση της ανάπτυξης και της κερδοφορίας των επιδεικτικών ελαιώνων
Περιγραφή
Καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας μετατροπής των εκμεταλλεύσεων επίδειξης σε Olivares Vivos, οι ισολογισμοί τους θα παρακολουθούνται για να προσδιοριστεί η εξέλιξη της κερδοφορίας της εκμετάλλευσης, από την περίοδο πριν από την έναρξη του έργου έως το τελευταίο έτος λειτουργίας.
Πρόοδος που επιτεύχθηκε
Στάλθηκε ερωτηματολόγιο στους διαχειριστές των ελαιώνων επίδειξης για τη συλλογή πληροφοριών σχετικά με τις διάφορες πρακτικές που αφορούν το κόστος λειτουργίας σε κάθε ελαιώνα, εκτιμήσεις της μέσης παραγωγής των τελευταίων ετών και εκτιμήσεις του κόστους παραγωγής ανά εκτάριο. Ζητήθηκε επίσης να εξεταστεί το οικονομικό όφελος που παρέχει η επιχείρηση, με υποκειμενικούς όρους.
Αφού αναλύθηκαν τα αποτελέσματα αυτής της προηγούμενης εργασίας, καθορίστηκε μια διαδικασία για τον προσδιορισμό αυτής της εξέλιξης.
Σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Carlos III της Μαδρίτης πραγματοποιήθηκαν πρόσθετες εργασίες, οι οποίες θα ενισχύσουν την ανάλυση των οικονομικών και κοινωνικών επιπτώσεων του έργου.
Η συνεργασία μέσω εξωτερικής βοήθειας συμφωνήθηκε με μια εταιρεία υψηλού κύρους που ειδικεύεται στη διεθνή ελαιοκαλλιέργεια. Αυτό διευκόλυνε την ανάλυση των δεικτών κερδοφορίας του έργου και περιελάμβανε συγκρίσεις των δεικτών των διαφόρων εκμεταλλεύσεων με τις τιμές αναφοράς σε γειτονικές εκμεταλλεύσεις. Οι τιμές αυτές, οι οποίες αφορούν τον όγκο συγκομιδής, την απόδοση σε λίπος, το κόστος εισροών και τις τιμές πώλησης, επέτρεψαν να προσδιοριστεί όχι μόνο η εξέλιξη των μεγεθών αυτών κατά τη διάρκεια του έργου, αλλά και η κατάστασή τους σε σχέση με τους γειτονικούς ανταγωνιστές. Αυτό επέτρεψε τον εντοπισμό των κύριων δυνατών και αδύνατων σημείων κάθε εκμετάλλευσης.
Οι περισσότερες εκμεταλλεύσεις αύξησαν την παραγωγή τους, ενώ διατήρησαν το κόστος ή το αύξησαν ελαφρώς, αλλά σε μικρότερο βαθμό από την παραγωγή. Επομένως, η παραγωγικότητα των εκμεταλλεύσεων δεν επηρεάστηκε αρνητικά από την εφαρμογή του μοντέλου Olivares Vivos. Η ανάλυση έδειξε ότι η συμμετοχή στο Olivares Vivos προσφέρει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα και δημιουργεί υψηλότερο περιθώριο κέρδους λόγω της διαφοροποίησης των ελαίων Olivares Vivos και λόγω της προστιθέμενης αξίας του τελικού προϊόντος, η οποία συνδέεται άμεσα με τη βιώσιμη παραγωγή ελιών και τις ενεργές εργασίες αποκατάστασης που αυξάνουν αποτελεσματικά τη βιοποικιλότητα στις εκμεταλλεύσεις αυτές.
Κατάσταση
Ολοκληρώθηκε.
D3. Παρακολούθηση του αντίκτυπου του σήματος πιστοποίησης Olivares Vivos / Olive Alive στην αγορά ελαιολάδου
Περιγραφή
Μέσω αυτής της δράσης θα συλλεχθούν πληροφορίες που θα χρησιμοποιηθούν για την πραγματοποίηση μιας πρώτης παρακολούθησης της αναγνωρισιμότητας της πιστοποίησης Olivares Vivos και του βαθμού ικανοποίησης των καταναλωτών από το προϊόν. Ομοίως, η εξέλιξη αυτού του δείκτη θα χρησιμεύσει για τη βελτιστοποίηση της επιχειρηματικής στρατηγικής και τη διασφάλιση της βιωσιμότητας του μοντέλου Olivares Vivos κατά την περίοδο μετά το LIFE.
Πρόοδος που επιτεύχθηκε
Η δράση αυτή ξεκίνησε τον Δεκέμβριο του 2018, μόλις οι ελαιόλαδοι EVOO που παρήχθησαν στους ελαιώνες επίδειξης κατά τη διάρκεια εκείνης της περιόδου κυκλοφόρησαν στην αγορά. Έκτοτε, σχεδιάστηκε η συλλογή των πληροφοριών που απαιτούνται για τη μέτρηση του αντίκτυπου της πιστοποίησης OV στην αγορά και του βαθμού ικανοποίησης των καταναλωτών και επιλέχθηκε μια εταιρεία για να αναλύσει τα θέματα αυτά με τα EVOO που παράγονται κατά τις εκστρατείες 2019/2020 και 2020/2021, τα οποία έχουν ήδη αρχίσει να διακρίνονται ως “συμμετέχοντες”, με τη σφραγίδα OV.
Πριν από τη διεξαγωγή αυτής της μελέτης, σχεδιάστηκε μια πρώτη δοκιμή αγοράς τον Φεβρουάριο του 2019 για να αναλυθεί η επίδραση της σφραγίδας στη συμπεριφορά των καταναλωτών EVOO σε πραγματικές καταστάσεις εμπορίας (εξειδικευμένα καταστήματα, διαδικτυακές πλατφόρμες και μεγάλα σούπερ μάρκετ). Η δοκιμή ξεκίνησε τον Μάιο του 2019 και ολοκληρώθηκε τον Σεπτέμβριο του 2019. Στόχος της ήταν να αναλυθεί ο βαθμός αναγνωρισιμότητας και αναγνωρισιμότητας της σφραγίδας Olivares Vivos, καθώς και η αποτελεσματικότητα της επικοινωνιακής στρατηγικής που εφαρμόστηκε. Για τον σκοπό αυτό, δημιουργήθηκε μια ηλεκτρονική φόρμα που αποτελούνταν από μια σειρά ερωτήσεων σε 6 διαφορετικές κατηγορίες: αναγνωρισιμότητα της σφραγίδας, γνώση της σφραγίδας, προτίμηση της σφραγίδας, άποψη των καταναλωτών σχετικά με τη σημασία της φροντίδας του περιβάλλοντος και της κατανάλωσης προϊόντων που το προστατεύουν, κατανόηση από τους καταναλωτές των μηνυμάτων που μεταδίδονται μέσω των διαύλων επικοινωνίας της Olivares Vivos και αξιολόγηση από τους καταναλωτές της επικοινωνίας της σφραγίδας Olivares Vivos.
Συνολικά ελήφθησαν 1.242 απαντήσεις, εκ των οποίων οι 999 ήταν έγκυρες, στην Ισπανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γερμανία και τη Δανία.
Κατάσταση
Ολοκληρώθηκε.
D4 Αξιολόγηση των κοινωνικοοικονομικών επιπτώσεων του έργου στην τοπική οικονομία
Περιγραφή
Όλες οι πτυχές του έργου που έχουν αντίκτυπο στον τοπικό πληθυσμό θα παρακολουθούνται και θα συλλέγονται πληροφορίες για την αξιολόγηση του κοινωνικού και οικονομικού αντικτύπου του.
Κοινωνικός αντίκτυπος: Οργάνωση δραστηριοτήτων και εκδηλώσεων. Οι δραστηριότητες που διοργανώνονται θα καταγράφονται και θα καταμετράται η συμμετοχή του τοπικού πληθυσμού σε αυτές.
Οικονομικός αντίκτυπος: Θα καταγραφούν οι δαπάνες που πραγματοποιούνται από το έργο για τους επαγγελματίες και τις επιχειρήσεις στις διάφορες περιοχές του έργου, μέσω των διαφόρων προγραμματισμένων εξωτερικών ενισχύσεων. Θα εκτιμηθεί επίσης ο μελλοντικός οικονομικός αντίκτυπος του έργου αυτού με βάση διαφορετικά σενάρια ανάπτυξης των ελαιώνων που έχουν εγγραφεί στο OOVV. Το έργο θα επιδιώκει πάντοτε να δίνει προτεραιότητα στις τοπικές συµβάσεις εξωτερικής βοήθειας.
Πρόοδος που επιτεύχθηκε
Οι διάφορες δράσεις που πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος LIFE Olivares Vivos είχαν αντίκτυπο σε διάφορους τομείς του τοπικού πληθυσμού, όπως το εμπόριο, η ευαισθητοποίηση των ομάδων-στόχων, η δημιουργία θέσεων εργασίας ή η εξειδικευμένη κατάρτιση.
Προκειμένου να εκτιμηθεί ο αντίκτυπος αυτός στους διάφορους τομείς υλοποίησης του έργου, προσδιορίστηκαν ειδικοί στόχοι για να απαντηθούν τα ακόλουθα ερωτήματα
Πώς κατανεμήθηκαν οι δαπάνες που πραγματοποιήθηκαν στους τομείς υλοποίησης;
Ποιο ήταν το πεδίο εφαρμογής των δράσεων διάδοσης και ευαισθητοποίησης;
Πόσες θέσεις εργασίας δημιουργήθηκαν μέσω της υλοποίησης του έργου;
Ποια ήταν η συμβολή του έργου στην εξειδικευμένη τεχνική κατάρτιση;
Ποια ήταν η αντίδραση του ελαιοκομικού τομέα
Τα αποτελέσματα που προέκυψαν έδειξαν ότι ο οικονομικός αντίκτυπος ήταν περιορισμένος, κυρίως λόγω της διασποράς των γεωγραφικών περιοχών του έργου. Από την άποψη αυτή, η μελέτη προσδιόρισε τους κύριους επιχειρηματικούς τομείς που θα επηρεαστούν από την επέκταση του έργου. Συγκεκριμένα, ο τομέας των εργασιών πεδίου περιβαλλοντικής αποκατάστασης (φυτεύσεις, εγκατάσταση δομών άγριας ζωής κ.λπ.) θα ωφεληθεί περισσότερο, ακολουθούμενος από τον κλάδο των ξενοδοχείων και της εστίασης και τα φυτώρια δασικών φυτών. Η επανάληψη του έργου θα αυξήσει τον αριθμό των γεωργικών εκμεταλλεύσεων που θα ενταχθούν στη διαδικασία πιστοποίησης και θα βελτιώσει επίσης την εφαρμογή του γεωργοπεριβαλλοντικού σχεδίου Olivares Vivos. Επιπλέον, η αναπαραγωγή θα προωθήσει τη δημιουργία πράσινων θέσεων εργασίας σε διάφορους τομείς εμπειρογνωμοσύνης, όπως η βιώσιμη διαχείριση της γεωργικής γης και η ανάπτυξη σχεδίων περιβαλλοντικής αποκατάστασης.
Ο κοινωνικός αντίκτυπος στα διάφορα κοινά-στόχους ήταν σημαντικός. Οι εκστρατείες ευαισθητοποίησης προσέγγισαν ένα ευρύ κοινό, ιδίως μέσω της εκστρατείας στα σχολεία. Περισσότεροι από 2.700 μαθητές συμμετείχαν στην εκστρατεία αυτή και, επιπλέον, περισσότεροι από 86.000 μαθητές έλαβαν πληροφορίες σχετικά με το έργο. Η ζήτηση για τις δραστηριότητες αυτές ήταν πολύ υψηλή καθ’ όλη τη διάρκεια της υλοποίησης του έργου.
Ομοίως, τα αποτελέσματα που επιτεύχθηκαν με την πανεπιστημιακή κοινότητα ήταν αξιοσημείωτα. Η Olivares Vivos συμμετείχε στην κατάρτιση εξειδικευμένων επαγγελματιών με υψηλό δυναμικό για τη διάδοση των στρατηγικών εργασίας της Olivares Vivos σχετικά με την περιβαλλοντική αποκατάσταση, τη χρήση των οικοσυστημικών υπηρεσιών της βιοποικιλότητας και την ανάπτυξη γεωργικών μοντέλων φιλικών προς τη βιοποικιλότητα.
Τέλος, το μεγάλο ενδιαφέρον για το έργο μεταξύ του ελαιοκομικού τομέα είναι ίσως ένα από τα πιο αξιοσημείωτα αποτελέσματα του έργου, καθώς υποδηλώνει τις μεγάλες δυνατότητες αναπαραγωγής όλων των προαναφερθέντων επιπτώσεων. Ο αριθμός των ελαιοπαραγωγών που εξέφρασαν το ενδιαφέρον τους και την προθυμία τους να ενταχθούν στο μοντέλο καλλιέργειας Olivares Vivos αυξήθηκε σταθερά, φτάνοντας σε περισσότερους από 700 μέχρι το τέλος του έργου.
Κατάσταση
Ολοκληρώθηκε.
D5 Αξιολόγηση των επιπτώσεων του έργου στην αποκατάσταση των λειτουργιών του οικοσυστήματος
Περιγραφή
Η εκτίμηση των λειτουργιών του οικοσυστήματος θα γίνει από την άποψη της αλληλεπίδρασης με τον άνθρωπο, κατανοώντας αυτή την αλληλεπίδραση μεταξύ της λειτουργίας του οικοσυστήματος και της άμεσης ή έμμεσης ανθρώπινης χρήσης του ως “υπηρεσία οικοσυστήματος”. Οι οικοσυστημικές υπηρεσίες ορίζονται ως η άμεση ή έμμεση συμβολή του οικοσυστήματος στην ανθρώπινη ευημερία.
Πρόοδος που επιτεύχθηκε
Οι λειτουργίες και οι υπηρεσίες του οικοσυστήματος που αναλύθηκαν ήταν:
(i) Η παραγωγικότητα της ποώδους κάλυψης και ο προστατευτικός της ρόλος έναντι της διάβρωσης.
ii) Ενίσχυση της λειτουργικής συνδεσιμότητας του ελαιοκομικού τοπίου.
iii) Η διασπορά των σπόρων από τα πτηνά και η κινητικότητα στο ελαιοκομικό τοπίο, ως κινητοί σύνδεσμοι μεταξύ των ημιφυσικών κηλίδων στα ελαιοκομικά τοπία.
iv) Επικονίαση από έντομα των ανθοφόρων φυτών που προάγουν την ποώδη κάλυψη και τη γονιμοποίηση των ξυλωδών φυτών.
Οι περισσότερες από αυτές τις λειτουργίες εξετάστηκαν λαμβάνοντας υπόψη δύο κλίμακες εντατικοποίησης των χρήσεων γης: i) τοπική κλίμακα, η οποία εξετάζει τον αντίκτυπο των γεωργικών πρακτικών σε κάθε ελαιοκομικό αγρόκτημα επίδειξης, και ii) κλίμακα τοπίου, η οποία εξετάζει την ομογενοποίηση και την απλοποίηση των τοπίων λόγω της επέκτασης των ελαιώνων.
Τα κύρια συμπεράσματα και μηνύματα που προκύπτουν από όλες αυτές τις αναλύσεις είναι:
(1) Η παραγωγικότητα της ποώδους στιβάδας και της εδαφοκάλυψης, καθώς και η συνδεσιμότητα των φυσικών στοιχείων σε κλίμακα αγροκτήματος και τοπίου, ανακάμπτουν γρήγορα μετά την εφαρμογή των σχεδίων αποκατάστασης του Olivares Vivos.
(2) Η ανάκαμψη αυτή είναι πιο έντονη στα αγροκτήματα επίδειξης εντατικής γεωργίας.
(3) Η διασπορά των σπόρων με τη μεσολάβηση των πτηνών και οι συναφείς υπηρεσίες της (συνδεσιμότητα του τοπίου και αποκατάσταση της φυσικής βλάστησης) κινδυνεύουν στα τοπία που κυριαρχούνται από την ελιά.
(4) Η υπηρεσία διασποράς σπόρων μεταξύ υπολειμμάτων φυσικής βλάστησης θα ενισχυθεί σημαντικά (έως και 4 φορές) με την αποκατάσταση μη παραγωγικών δασικών εκτάσεων σε ελαιοκομικά τοπία.
(5) Η διατήρηση, η αποκατάσταση και η προώθηση των δασικών μπαλωμάτων θα πρέπει να αποτελεί υποχρεωτικό οικολογικό σχήμα για τη διατήρηση της υπηρεσίας διασποράς των σπόρων και τη βελτίωση της συνδεσιμότητας στα ελαιοκομικά τοπία.
(6) Η επικονίαση των άγριων ανθοφόρων φυτών με τη μεσολάβηση εντόμων είναι μια σημαντική υπηρεσία στους ελαιώνες, καθώς αποτελεί την αφετηρία για την αυτοαναγέννηση και τη διατήρηση της αυτοφυούς φυτοκάλυψης, η οποία με τη σειρά της αποτελεί το κλειδί για τη βιωσιμότητα της παραγωγικότητας των ελαιώνων, δεδομένων των πολλαπλών λειτουργιών τους.
(7) Οι ελαιώνες συνεχίζουν να υποστηρίζουν μια ποικιλόμορφη ομάδα εντόμων που επικονιάζουν ενεργά το ποώδες κάλυμμα των ελαιώνων.
(8) Η υπηρεσία επικονίασης φαίνεται να επηρεάζεται περισσότερο από την ποιότητα του ανθοφόρου αγροτεμαχίου παρά από την τοπική διαχείριση και την απλοποίηση του τοπίου.
(9) Ορισμένα μοναχικά είδη μελισσών, τα οποία είναι εύκολο να εντοπιστούν και να ποσοτικοποιηθούν/εκτιμηθούν με φωλιές, ευνοούνται από εκτατικές και οικολογικές πρακτικές και θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως βιοδείκτες των επιπτώσεων των γεωργικών πρακτικών στα δίκτυα επικονίασης.
Κατάσταση
Ολοκληρώθηκε.
E1 Ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου σχεδίου επικοινωνίας, διάδοσης και ευαισθητοποίησης.
Περιγραφή
Η δράση αυτή θα χρησιμεύσει ως οδηγός για τη βελτιστοποίηση της διάδοσης των στόχων, των δράσεων και των αποτελεσμάτων του έργου σε τοπικό, εθνικό και διεθνές επίπεδο και για να εξασφαλιστεί ότι οι δράσεις δημόσιας επικοινωνίας, διάδοσης, ευαισθητοποίησης και συμμετοχής που είναι απαραίτητες για την επίτευξη των στόχων του έργου θα υλοποιηθούν με συντονισμένο, συμπληρωματικό και οικονομικά αποδοτικό τρόπο.
Πρόοδος που επιτεύχθηκε
Μόλις ολοκληρώθηκε το Σχέδιο Επικοινωνίας, τον Απρίλιο του 2016 πραγματοποιήθηκε συνέντευξη Τύπου στο Πανεπιστήμιο του Jaén και το έργο ξεκίνησε επίσημα. Η εκδήλωση αυτή συγκέντρωσε όλους τους εταίρους και τους συγχρηματοδότες του έργου και καλύφθηκε από διάφορα μέσα ενημέρωσης.
Σύμφωνα με το σχέδιο επικοινωνίας, πραγματοποιήθηκαν διάφορες δραστηριότητες επικοινωνίας. Σε πρώτη φάση, προετοιμάστηκαν και διαδόθηκαν πληροφορίες σχετικά με το έργο, τους στόχους του και τα προβλήματα που αντιμετωπίζει. Στη συνέχεια, η επικοινωνία επικεντρώθηκε στην κοινοποίηση του τι γινόταν (δράσεις του έργου) τόσο στα ενδιαφερόμενα μέρη όσο και στο ευρύ κοινό.
Συνολικά, διαδόθηκαν 27 δελτία τύπου, ικανοποιώντας τους στόχους που είχαν τεθεί στην πρόταση (έξι δελτία τύπου ανά έτος). Επιπλέον, ο δικτυακός τόπος Olivares Vivos περιελάμβανε 78 πρωτότυπα ειδησεογραφικά στοιχεία και 50 ηλεκτρονικά ενημερωτικά δελτία σε μορφή html.
Επιπλέον, πραγματοποιήθηκαν δραστηριότητες διάδοσης μέσω των διαφόρων διαύλων των εταίρων. Υπό αυτή την έννοια, το έργο αποτέλεσε αντικείμενο τριών άρθρων στο περιοδικό “Aves y Naturaleza”, το οποίο η SEO/BirdLife διανέμει σε όλα τα 12.000 μέλη της και σε πολυάριθμους καταξιωμένους παράγοντες στον περιβαλλοντικό τομέα. Στην ίδια κατεύθυνση, παρουσιάστηκαν άρθρα μας στο περιοδικό Vår Fågelvärld, το οποίο διανέμεται από την BirdLife Sverige, τον εταίρο της BirdLife στη Σουηδία. Αρκετές τακτικές εκθέσεις και ενημερωτικά δελτία έχουν δημοσιευθεί στον ιστότοπο SEO/BirdLife, ο οποίος έχει περισσότερες από ένα εκατομμύριο επισκέψεις ετησίως. Οι πληροφορίες έχουν επίσης δημοσιευθεί μέσω των δικών καναλιών των εταίρων (UJA, EEZA-CSIC και DIPUJAEN).
Οι εταίροι δημιούργησαν ένα συντονισμένο σύστημα για την αντιμετώπιση όλων των αυθόρμητων αιτημάτων για πληροφορίες σχετικά με το έργο από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Επιπλέον, σχεδίασαν ένα εσωτερικό πρωτόκολλο επικοινωνίας για να ευνοήσουν τη διάδοση.
Το έργο της διάδοσης είχε σημαντικό αντίκτυπο στα μέσα ενημέρωσης, όπως το περιφερειακό δημόσιο τηλεοπτικό κανάλι Canal Sur. Η διεθνής εφημερίδα The Guardian, οι εθνικές εφημερίδες El País και Público και οι περιφερειακές εφημερίδες Diario Jaén και Ideal έκαναν ρεπορτάζ για την Olivares Vivos. Επίσης, το πρακτορείο ειδήσεων EFE, Europa Press ή το Associated Press έχουν έρθει να μας επισκεφθούν. Άλλα παραδείγματα θα μπορούσαν να είναι η ισπανική δημόσια ραδιοφωνία και τηλεόραση RTVE, η ιταλική δημόσια ραδιοφωνία και τηλεόραση RAI, το κανάλι SER ή η τηλεόραση Antena 3.
Ομοίως, η διάδοση πραγματοποιήθηκε στα κοινωνικά δίκτυα (Facebook και Twitter), επιτυγχάνοντας σαφή ρυθμό αύξησης των αλληλεπιδράσεων και του αριθμού των οπαδών. Για παράδειγμα, αν συγκρίνουμε τον Ιανουάριο του 2017 και τον Ιανουάριο του 2018, ο αριθμός των εμφανίσεων στο Twitter αυξήθηκε από 21.200 σε 57.200.
Επιπλέον, το έργο παρουσιάστηκε και συζητήθηκε στη συνάντηση των επικοινωνιολόγων της Ομοσπονδίας BirdLife Europe, που αποτελείται από όλες τις οργανώσεις-εταίρους SEO/BirdLife στα κράτη μέλη της ΕΕ. Οι εργασίες βρίσκονται σε εξέλιξη για να ανοίξουν νέοι δρόμοι συνεργασίας και να προωθηθεί η διάδοση του έργου σε άλλες χώρες, καθώς και να δημιουργηθούν συνέργειες με άλλες τρέχουσες πρωτοβουλίες.
Το έργο παρουσιάστηκε επίσης σε εθνικές και διεθνείς εμπορικές εκθέσεις και κλαδικές συναντήσεις, ιδίως στις εκθέσεις Expoliva 2017 και Expoliva, 2019, Montoro Olive Tree Fair, στο Montoro (Córdoba), Futuroliva, στην Baeza (Jaén), Úbeda Agricultural Machinery Fair, στην Úbeda (Jaén) και OleoCarteya, στην Carteya (Córdoba). Επιπλέον, συμμετείχαμε στην Terra Madre Salone del Gusto, στο Τορίνο (Ιταλία), ως το μοναδικό έργο LIFE που προσκλήθηκε σε αυτή την εκδήλωση.
Όσον αφορά την προετοιμασία και το σχεδιασμό υλικού προώθησης, σχεδιάστηκαν και παρήχθησαν τα ακόλουθα αντικείμενα:
– 5 γενικά roll-up πανό για το έργο.
– 1 roll-up banner σχετικά με την έκδοση “Good ‘weeds’ in olive groves”.
– 2 φωτοβολίδες (4×3 m)
– 2 roll-up banners για την εκστρατεία στο σχολείο
– Μπλουζάκια
– Καπέλα Olivares Vivos
– Καπέλα Olivares Vivos
– Biros τύπου 1
– Biros τύπου 2
– Biros τύπου 3
– Σακούλες από βαμβάκι (δύο τύποι)
– Κανάτια νερού από ίνες μπαμπού
– Τετράδια
– Φυλλάδιο “Περίληψη του προγράμματος LIFE” στα ισπανικά
– Ενημερωτικό φυλλάδιο “Περίληψη του έργου LIFE” στα αγγλικά
– Φυλλάδιο “Περίληψη του έργου LIFE” στα ιταλικά
– Φυλλάδιο “OlivaresVivos σε δράση Ιούνιος 2017”.
– Φυλλάδιο “OlivaresVivos σε δράση Δεκέμβριος 2017
– Φυλλάδιο “OlivaresVivosVivos σε δράση Ιούνιος 2018
– Φυλλάδιο “OlivaresVivos σε δράση Δεκέμβριος 2018”.
– Φυλλάδιο “OlivaresVivos σε δράση Ιούνιος 2019
– Ενημερωτικό φυλλάδιο “OlivaresVivos in action December 2019”.
– Ενημερωτικό φυλλάδιο “OlivaresVivos in action June 2020”.
– Ενημερωτικό φυλλάδιο περίληψης του έργου στα ισπανικά
– Περιληπτικό φυλλάδιο του έργου στα αγγλικά
– Περιληπτικό φυλλάδιο του έργου στα γαλλικά
– Φυλλάδιο της εκστρατείας εθελοντών 1
– Φυλλάδιο της εκστρατείας εθελοντισμού 2
– Κιτ τύπου στα ισπανικά
– Εργαλειοθήκη τύπου στα αγγλικά
Κατάσταση
Ολοκληρώθηκε.
E2 Πίνακες πληροφόρησης στους πιλοτικούς ελαιώνες
Περιγραφή
Εγκατάσταση 16 ξύλινων υπαίθριων ενημερωτικών πινακίδων μεγάλου μεγέθους με βασικές πληροφορίες σχετικά με τους στόχους και τις δράσεις του έργου σε στρατηγικά σημεία των πιλοτικών ελαιώνων. Η εγκατάσταση των πινακίδων θα πραγματοποιηθεί κατά το τρίτο έτος, ώστε να αντικατοπτρίζουν την εξέλιξη και τα επιτεύγματα του έργου. Ένας πίνακας θα εγκατασταθεί για κάθε ελαιώνα επίδειξης (20 πίνακες). Οι εγκατεστημένοι πίνακες θα περιλαμβάνουν επίσης πληροφορίες για τη λήψη των διαδραστικών διαδρομών που σχεδιάστηκαν στο πλαίσιο της δράσης Ε10.
Κατάσταση
Ολοκληρώθηκε.
Σε καθέναν από τους επιδεικτικούς ελαιώνες και στον ενημερωτικό ελαιώνα που διαχειρίζεται το έργο στο Geolit έχει τοποθετηθεί ένας πίνακας πληροφοριών.
E3 Ενημερωτικές και επιδεικτικές δράσεις και έρευνες αντίληψης που απευθύνονται στον ελαιοκομικό τομέα.
Περιγραφή
Θα διοργανωθεί μια σειρά ενημερωτικών και επιδεικτικών συνεδριών, στις οποίες οι αγρότες που είναι υπεύθυνοι για τους επιδεικτικούς ελαιώνες, μαζί με τους τεχνικούς του έργου, θα παρουσιάσουν το έργο Olivares Vivos και θα διηγηθούν, σε πρώτο πρόσωπο, τις εμπειρίες τους κατά τη διάρκεια της διαδικασίας ανάπτυξης του έργου. Οι συνεδρίες θα απευθύνονται στον ελαιοκομικό τομέα και θα είναι δομημένες κατά τρόπο ώστε η συμμετοχή του ακροατηρίου να είναι όσο το δυνατόν πιο ενεργή, τόσο όσον αφορά την υποβολή ερωτήσεων ή αμφιβολιών, όσο και τη λήψη της γνώμης του σχετικά με τις διάφορες πτυχές που θα εξεταστούν.
Από την άλλη πλευρά, θα διεξαχθούν έρευνες αντίληψης για να αξιολογηθεί η δεκτικότητα στην αλλαγή του μοντέλου παραγωγής που επιδιώκει να επιφέρει αυτό το έργο. Οι έρευνες αυτές θα διεξαχθούν στην αρχή (1ο έτος) και στο τέλος του έργου (τελευταίο έτος), προκειμένου να διαπιστωθεί κατά πόσον η εφαρμογή και η διάδοση του έργου OLIVARES VIVOS προάγει την αλλαγή αυτής της δεκτικότητας.
Πρόοδος που επιτεύχθηκε
Η δράση αυτή καλύπτει δύο διαφορετικές δραστηριότητες. Αφενός, έρευνες που αποσκοπούν στη μέτρηση της αντίληψης του σχεδίου γενικά και της προσέγγισης και των στόχων του από τον ελαιοκομικό τομέα και, αφετέρου, ενημερωτικές και επιδεικτικές δράσεις που απευθύνονται στον ελαιοκομικό τομέα.
σον αφορά τις έρευνες αντίληψης, αναζητήθηκαν εταιρείες που διενεργούν δημοσκοπήσεις και έχουν γνώση και εμπειρία στον ελαιοκομικό τομέα. Οι συνεντεύξεις πραγματοποιήθηκαν σε 6 από τις 8 επαρχίες της Ανδαλουσίας (Jaén, Γρανάδα, Κόρδοβα, Σεβίλλη, Μάλαγα και Αλμερία), κατά τη διάρκεια 6 εβδομάδων (από τις 13 Φεβρουαρίου έως τις 30 Μαρτίου 2017), ολοκληρώνοντας συνολικά 640 έρευνες σε 88 δήμους των προαναφερόμενων επαρχιών.
Τα αποτελέσματα που προέκυψαν παρείχαν πληροφορίες που συγκρίθηκαν με εκείνες που προέκυψαν από άλλες έρευνες που πραγματοποιήθηκαν στην τελική φάση του έργου, κυρίως όσον αφορά τον βαθμό γνώσης του έργου στον τομέα. Συλλέχθηκαν επίσης πληροφορίες σχετικά με την αντίληψη των ελαιοπαραγωγών για τα περιβαλλοντικά προβλήματα του ελαιώνα και την προθυμία τους να υιοθετήσουν αλλαγές σε ορισμένες πτυχές της γεωργικής διαχείρισης των εκμεταλλεύσεών τους σε διάφορα σενάρια.
Τα αποτελέσματα μπορείτε να τα δείτε κάνοντας κλικ εδώ.
Από την άλλη πλευρά, όσον αφορά τις ενημερωτικές και επιδεικτικές δράσεις που απευθύνονται στον τομέα, έχουν ληφθεί περισσότερα από 400 αιτήματα για συμβουλές σχετικά με τη λήψη μέτρων για την αύξηση της βιοποικιλότητας στους ελαιώνες τους πέραν του έργου. Στο πλαίσιο αυτό, δημιουργήθηκε ένας ενημερωτικός ελαιώνας στις εγκαταστάσεις του Τεχνολογικού Πάρκου Geolit, όπου αναπαράγονται οι κύριες δράσεις που πραγματοποιήθηκαν στους επιδεικτικούς ελαιώνες.
Δεδομένου του ενδιαφέροντος αυτού, τον Φεβρουάριο του 2019 πραγματοποιήθηκε ενημερωτική ημερίδα, στην οποία προσκλήθηκαν όλοι οι ενδιαφερόμενοι ελαιοπαραγωγοί, στο Επιστημονικό και Τεχνολογικό Πάρκο Geolit, την οποία παρακολούθησαν πενήντα αγρότες, οι οποίοι ενημερώθηκαν για την πρόοδο του Olivares Vivos ή είχαν τη δυνατότητα να εκφράσουν τυχόν αμφιβολίες που είχαν.
Εκμεταλλευτήκαμε επίσης το ενδιαφέρον που εκδηλώθηκε από άλλα εκπαιδευτικά προγράμματα για το περιεχόμενο του Olivares Vivos. Με αυτή την έννοια, πραγματοποιήσαμε συνέδρια με την αίθουσα αγροοικολογίας του Τμήματος Γεωργίας, Αλιείας και Αγροτικής Ανάπτυξης της Περιφερειακής Κυβέρνησης της Ανδαλουσίας. Έχει επίσης καθιερωθεί συνεργασία με το Ινστιτούτο Έρευνας και Κατάρτισης για τη Γεωργία και την Αλιεία (IFAPA) της Περιφερειακής Κυβέρνησης της Ανδαλουσίας για να συμπεριληφθεί το περιεχόμενο του LIFE Olivares Vivos στα μαθήματα ελαιοκαλλιέργειας. Συνολικά εννέα από αυτά τα μαθήματα πραγματοποιήθηκαν το 2018 και πέντε το 2019, στα οποία συμμετείχαν περίπου 350 ελαιοπαραγωγοί.
Ομοίως, έχουμε προσκληθεί και έχουμε συμμετάσχει σε πολλαπλά συνέδρια που διοργανώθηκαν από ενώσεις όπως η “No solo olivos”, το Δημοτικό Συμβούλιο της Cabra (Κόρδοβα), η Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης Ελαιολάδου Oli de Mallorca και η APAEMA ή η ASAJA-Sevilla.
Κατάσταση
Ολοκληρώθηκε.
E4 Ανάκτηση και διάδοση της καλλιέργειας ελαιόδεντρων στην περιοχή του έργου
Περιγραφή
Η δράση αυτή προτείνει μια σειρά δράσεων που αποσκοπούν στην ανάσχεση της υποβάθμισης και της απώλειας της αγροτικής κουλτούρας του ελαιώνα, η οποία στηρίζει τις παραδοσιακές χρήσεις και τις βιώσιμες και πολυλειτουργικές διαχειριστικές συμπεριφορές που κατέστησαν τον ελαιώνα ένα πιο βιοποικίλο περιβάλλον.
Η ανάκτηση και η αναβάθμιση αυτών των στοιχείων του παραδοσιακού αγροτικού πολιτισμού συνεπάγεται αναγκαστικά την ανάκτηση της πολιτιστικής μνήμης του ελαιώνα. Για το σκοπό αυτό, είναι απαραίτητο να δοθούν πρωτοβουλίες και εργαλεία που θα χρησιμεύσουν ως σπόρος ώστε, μετά το τέλος του έργου, να είναι οι ίδιοι οι κάτοικοι των ελαιοπαραγωγικών περιοχών που, μέσω μιας συμμετοχικής διαδικασίας από κάτω προς τα πάνω, θα συνεχίσουν αυτή τη διαδικασία ανάκτησης, αναβάθμισης και διάδοσης του αγροτικού τους πολιτισμού.
Για να αναπτυχθεί αυτή η επιδεικτική δράση, θα επιλεγούν τέσσερις αντιπροσωπευτικές περιοχές από διαφορετικές παραδοσιακές ελαιοπαραγωγικές περιοχές: η Sierra de Segura, στο Jaén, η ύπαιθρος του Jaén, η ύπαιθρος της Κόρδοβα και η Sierra de Grazalema. Αργότερα προστέθηκε και η περιοχή Valle de los Pedroches, στην Κόρδοβα.
Μόλις επιλεγούν οι δήμοι, η δράση θα διαρθρωθεί σε δύο φάσεις:
Στην πρώτη φάση, θα εντοπιστούν οι πηγές γνώσης για την καλλιέργεια του ελαιώνα που σχετίζονται με τις παραδοσιακές χρήσεις αυτού του περιβάλλοντος.
Στη δεύτερη φάση, θα ξεκινήσει η σχολική εκστρατεία “Μια πολύ κοντινή περιπέτεια”.
Πρόοδος που επιτεύχθηκε
Επιλέχθηκαν τέσσερις νομοί στους οποίους αναπτύσσεται αυτή η δράση. Τα κριτήρια επιλογής στόχευαν στη βελτιστοποίηση της αξίας επίδειξης και διάδοσης των αποτελεσμάτων τους, με βάση (1) την επίτευξη της μεγαλύτερης δυνατής αντιπροσωπευτικότητας των ελαιοκομικών τοπίων της περιοχής μελέτης, (2) την εγγύτητά τους με τους επιδεικτικούς ελαιώνες που επιλέχθηκαν στη δράση Α1 και (3) την ύπαρξη προηγούμενων δράσεων ή τοπικών πρωτοβουλιών στο δήμο που σχετίζονται με τους στόχους της παρούσας δράσης.
| Περιοχή Ελιάς | Τοποθεσίες | Ελαιώνες επίδειξης |
| Sierra de Segura | Arroyo del Ojanco, Torres de Albanchez, Beas de Segura, Puente de Génave, Orcera, Siles, La Puerta de Segura, Cortijos Nuevos, Santiago de la Espada, Agrupación de Mogón, Chilluévar, Hornos, Mogón y Villacarrillo. | Ardachel |
| Campiña de Jaén | Torredonjimeno, Martos, Torredelcampo, Alcaudete, Jamilena, Santiago de Calatrava, Higuera de Calatrava, La Bobadilla, Las Casillas, Noguerones, Villardompardo, Porcuna, Escañuela, Fuerte del Rey, Fuensanta de Martos, Monte Lope Álvarez y Cazalilla. | Piedras Cucas, Cañada del Duz |
| Campiña de Córdoba | Baena, Castro del Río, Albendín, Llano del Espinar, Espejo, Nueva Carteya, Luque, Zuheros, Doña Mencía, Montilla, La Rambla y Montemayor. | La Tosquilla, Casa del Duque |
| Sierra de Grazalema | Zahara de la Sierra, Puerto Serrano, Prado del Rey, Algodonales, La Muela, Olvera y Setenil de la Bodegas. | Rancho del Herrador, Peña del Gallo |
Σε κάθε περιοχή, πραγματοποιήθηκε αναζήτηση και συγκέντρωση πληροφοριών σχετικά με τον αγροτικό πολιτισμό που σχετίζεται με τον ελαιώνα, επικοινωνώντας με άτομα και συλλόγους σε κάθε μία από αυτές τις περιοχές που παρείχαν πληροφορίες από πρώτο χέρι σχετικά με τις παραδοσιακές εργασίες, τη συγκομιδή, τις τέχνες, τη λαογραφία, τη βιοποικιλότητα και άλλες πτυχές που σχετίζονται με την πολυλειτουργικότητα του παραδοσιακού ελαιώνα. Οι πληροφορίες αυτές αποτελούν μέρος του οδηγού “Πηγές για τη γνώση του πολιτισμού στον παραδοσιακό ελαιώνα” και αποτέλεσαν το κλειδί για τον καθορισμό του περιεχομένου του διδακτικού τετραδίου και την υποβολή νέων προτάσεων για τον τουρισμό ελαιολάδου (Ε8).
Από την άλλη πλευρά, δημιουργήθηκε το εκπαιδευτικό φυλλάδιο “Olivares Vivos, una aventura muy cercana” (Ζωντανοί ελαιώνες, μια πολύ κοντινή περιπέτεια). Αποτελείται από τέσσερα κεφάλαια (ιστορία, καλλιέργεια, βιοποικιλότητα και πολιτισμός) και η εκμάθησή του καθοδηγείται από δύο χαρακτήρες, τον “Olivio”, ένα αγόρι που έρχεται από το παρελθόν και έμαθε τα πάντα για τη βιοποικιλότητα και την πολυλειτουργικότητα του ελαιώνα, και τον “H-Tuna”, μια πολύ σύγχρονη ελιά που ονειρεύεται να γίνει ένα μεγάλο γκουρμέ EVOO. Καθ’ όλη τη διάρκεια της ενότητας, και οι δύο συζητούν για τον ελαιώνα του παρελθόντος και τον ελαιώνα του σήμερα, καταλήγοντας στο τέλος ότι ο ελαιώνας του μέλλοντος θα πρέπει να παράγει υπηρεσίες προς την κοινωνία και ποιοτικά προϊόντα με μεγάλη προστιθέμενη αξία. Τα περιεχόμενα έχουν εξεταστεί από πολυάριθμους εκπαιδευτικούς και μαθητές και η τελική τους αξιολόγηση ήταν πολύ ικανοποιητική. Για την ανάπτυξη αυτής της δράσης ήταν ιδιαίτερα σημαντική η μεγάλη εμπειρία και η ικανότητα διάδοσης του εταίρου DIPUJAEN σε σχολικές εκστρατείες που σχετίζονται με το περιβάλλον.
Μόλις καθορίστηκε το περιεχόμενο και το διδακτικό φυλλάδιο ήταν έτοιμο, ξεκίνησε η σχολική εκστρατεία “Ιστορίες ελαιώνα”. Για το σκοπό αυτό, πραγματοποιήθηκαν εντατικές επαφές με τα σχολεία στις επιλεγμένες περιοχές, ενημερώνοντάς τα για το πρόγραμμα LIFE, το έργο και τους στόχους του, καθώς και για το περιεχόμενο που θα διδάσκονταν οι μαθητές.
Κατά το σχολικό έτος 2017/2018 πραγματοποιήθηκαν 24 επισκέψεις σε σχολεία κατά τις οποίες δόθηκαν 51 εκπαιδευτικές συναντήσεις σε περίπου 1.275 μαθητές. Το σχολικό έτος 2018/2019, πραγματοποιήθηκαν επισκέψεις σε 26 σχολεία σε 27 δήμους, όπου πραγματοποιήθηκαν 64 εκπαιδευτικές συνεδρίες για σχεδόν 1.500 παιδιά. Κατά το σχολικό έτος 2019/2020, επισκέφθηκαν περισσότερα σχολεία και ξεκίνησε μια άλλη δραστηριότητα που απευθύνεται σε μαθητές νηπιαγωγείου (3, 4 και 5 ετών), στην οποία αφηγούνται μια ιστορία για τη βιοποικιλότητα του ελαιώνα. Η δραστηριότητα αυτή έχει ήδη πραγματοποιηθεί σε δύο σχολεία της επαρχίας Jaén. Συνολικά, 46 σχολεία σε 37 τοποθεσίες σε 4 επαρχίες της Ανδαλουσίας έχουν επισκεφθεί κατά τη διάρκεια της σχολικής εκστρατείας.
Αυτή η εκστρατεία στα σχολεία συμπληρώθηκε με επισκέψεις σε επιδεικτικούς ελαιώνες, όπου πραγματοποιήθηκαν τα κυνήγια θησαυρού που σχεδιάστηκαν από το πρόγραμμα “Τα μυστικά του ελαιώνα”. Τα τελευταία χρόνια έχουν πραγματοποιηθεί πέντε, με τη συμμετοχή περίπου 250 μαθητών νηπιαγωγείου, δημοτικού και γυμνασίου.
Εκτός από την προγραμματισμένη σχολική εκστρατεία, η ανάπτυξη αυτής της δράσης χρησίμευσε για την εισαγωγή των εκπαιδευτικών στόχων του LIFE Olivares Vivos σε άλλες εκπαιδευτικές εκστρατείες εκτός του LIFE. Για παράδειγμα, στην III Σχολική Εβδομάδα για το ελαιόλαδο και τους κόσμους του (https://goo.gl/85WbhS), που αναπτύχθηκε από τον εταίρο DIPUJAEN με δικούς του πόρους και σε συνεργασία με την Περιφερειακή Κυβέρνηση της Ανδαλουσίας- στο XIX Βραβείο Περιβάλλοντος που διοργανώθηκε από τον εταίρο Dipujaén, το οποίο το 2018 ήταν αφιερωμένο στον ελαιώνα και τη βιοποικιλότητά του, με βάση το LIFE Olivares Vivos- ή στο Πρώτο Επιστημονικό Σχολικό Συνέδριο για τον πολιτισμό της ελιάς και του EVOO (https://goo.gl/XuMvvk), μια πρωτοβουλία που προωθήθηκε από την εταιρεία παραγωγής Tekiero Verde και διοργανώθηκε από το Δημοτικό Συμβούλιο της Úbeda. Εργαστήρια πραγματοποιήθηκαν επίσης σε διάφορους δήμους, όπως οι Torredonjimeno, Villanueva de la Reina και Martos, στην επαρχία Jaén.
Τον Νοέμβριο του 2017 πραγματοποιήθηκε μια πρώτη εκπαιδευτική συνάντηση με τους εκπαιδευτικούς που είναι υπεύθυνοι για την καθοδήγηση των εργασιών των μαθητών, οι οποίοι, αφού συμμετείχαν στις εκπαιδευτικές συναντήσεις, θα παρουσιάσουν τα αποτελέσματα της έρευνάς τους τον Μάιο του 2018.
Στο πλαίσιο αυτής της δράσης, προγραμματίστηκαν τρεις εκδόσεις του βραβείου διηγήματος “ιστορίες του ελαιώνα και του ελαιολάδου”. Ωστόσο, η κατάσταση της υγείας που προκλήθηκε από την πανδημία κατέστησε πολύ δύσκολη την παρουσίαση και την επαφή με τα παιδιά και τους εκπαιδευτικούς, που ήταν απαραίτητη για την πραγματοποίηση αυτής της δράσης.
Για το λόγο αυτό, το βραβείο αναμορφώθηκε, αφενός με τη μείωση του αριθμού των εκδόσεων σε μία μόνο, αλλά και με την αλλαγή της ονομασίας του βραβείου σε “Μείνε στη φωλιά” (η οποία είχε επίσης ως στόχο να ευαισθητοποιήσει την ανάγκη να μείνουν στο σπίτι). Ο διαγωνισμός ήταν επίσης ανοικτός σε ολόκληρη την κοινότητα των δημοτικών σχολείων, από οποιοδήποτε σχολείο της Ισπανίας.
Κατά τη διάρκεια μιας περιόδου αρκετών εβδομάδων, ελήφθησαν ιστορίες από διάφορα επίπεδα σχολείων. Οι καλύτερες ιστορίες δημοσιεύτηκαν σε ένα βιβλίο και οι νικητές έλαβαν ένα πακέτο σχολικών βραβείων.
Σχεδόν ταυτόχρονα με την έναρξη του διαγωνισμού διηγήματος, δημοσιεύθηκαν οι κανόνες για ένα βραβείο φωτογραφίας ελαιώνα. Χωρισμένο σε πέντε κατηγορίες, οποιοσδήποτε φωτογράφος μπορούσε να υποβάλει εικόνες από τα πουλιά, την πανίδα, τη χλωρίδα, το τοπίο και τις παραδόσεις της ελαιοκαλλιέργειας. Η προθεσμία για την υποβολή των φωτογραφιών έληγε στα τέλη της άνοιξης του 2020. Λάβαμε αρκετές δεκάδες από αυτές. Στη συνέχεια, μια κριτική επιτροπή επέλεξε τους νικητές.
Το βραβείο του διαγωνισμού ήταν μια διαδρομή στη Σιέρα Μορένα, για την παρατήρηση των ιβηρικών λύγκων και της λοιπής πανίδας της περιοχής. Πραγματοποιήθηκε την άνοιξη του 2021.
Καθ’ όλη τη διάρκεια του έργου, καταγράφηκαν πόροι για την παραγωγή του ντοκιμαντέρ που αφηγείται την ιστορία του Olivares Vivos. Επιπλέον, καταγράφηκαν και άλλες εικόνες ειδικά για το ντοκιμαντέρ. Μεταξύ άλλων, βίντεο από τις επισκέψεις στους επιδεικτικούς ελαιώνες σε διάφορες εποχές του έτους, κατά τη διάρκεια των εργασιών αποκατάστασης ή συνεντεύξεις με τους συμμετέχοντες αγρότες ή τους τεχνικούς του έργου. Έχει δύο εκδόσεις, μία στα ισπανικά και μία με αγγλικούς υπότιτλους.
Κατάσταση
Ολοκληρώθηκε.
E5 Δημοσίευση οδηγού συστάσεων με βάση τα επιστημονικά αποτελέσματα του έργου.
Περιγραφή
Θα δημοσιευθεί ένας οδηγός που θα συγκεντρώνει τα σημαντικότερα αποτελέσματα των εργασιών που πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια των 5 ετών υλοποίησης του προγράμματος LIFE, με συμπεράσματα και συστάσεις που απευθύνονται στους διαχειριστές των γεωργικών πολιτικών των διαφόρων διοικήσεων.
Οι συστάσεις θα βασίζονται στα αποτελέσματα που προέκυψαν από τις δράσεις διατήρησης που υλοποιήθηκαν μέσω των ειδικών δράσεων διατήρησης, τις επιπτώσεις αυτών των δράσεων στη βιοποικιλότητα (δράση D1), την κερδοφορία των ελαιοκομικών εκμεταλλεύσεων (δράση D2) και την οικονομία των περιοχών μελέτης (δράση D4). Με την ολοκληρωμένη ανάλυση του συνόλου των αποτελεσμάτων θα διατυπωθούν συστάσεις για τη διαχείριση των ελαιώνων με στόχο την αποκατάσταση της βιοποικιλότητας.
Ο οδηγός θα αναλύσει επίσης πώς οι διάφορες δράσεις διατήρησης που συνιστώνται μπορούν να ενθαρρυνθούν μέσω διαφορετικών μηχανισμών και πώς οι δημόσιες διοικήσεις μπορούν να τις υποστηρίξουν μέσω προσαρμογών των διαφόρων διαθέσιμων γραμμών ενισχύσεων και επιδοτήσεων.
Πρόοδος που επιτεύχθηκε
Οδηγός Olivares Vivos.
Κατάσταση
Ολοκληρώθηκε.
E6 Διάδοση και πρόταση για τη συμπερίληψη των συστάσεων που προκύπτουν από το έργο στην ΚΓΠ 2014-2020 και στα Ευρωπαϊκά Γεωργικά Ταμεία Αγροτικής Ανάπτυξης.
Περιγραφή
Τα αποτελέσματα του έργου, και ιδίως οι συστάσεις που περιέχονται στον οδηγό (δράση Ε5), θα διαδοθούν στους τεχνικούς και πολιτικούς υπεύθυνους λήψης αποφάσεων των διοικήσεων που είναι αρμόδιες για τη γεωργική πολιτική και την αγροτική ανάπτυξη, καθώς και για περιβαλλοντικά θέματα, κατά περίπτωση.
Πρόοδος που επιτεύχθηκε
Καθώς η BirdLife Europe έχει έδρα στην Ομάδα Πολιτικού Διαλόγου “Ελιές” της Γενικής Διεύθυνσης Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης (CDG Olives), είχαμε τη δυνατότητα να καταλάβουμε αυτή την έδρα. Με αυτόν τον τρόπο συμμετέχουμε στις συνεδριάσεις αυτές από τον Μάιο του 2016. Στη συνάντηση του Μαΐου 2017, το πρόγραμμα LIFE Olivares Vivos παρουσιάστηκε στην CDG Olives, προκαλώντας το ενδιαφέρον διαφόρων εκπροσώπων ευρωπαϊκών οργανώσεων του τομέα, οι οποίοι το εκτίμησαν ως μια σημαντική εναλλακτική λύση για τη διαφοροποίηση ορισμένων ελαιώνων στην αγορά ελαιολάδου.
Μια πρώτη πρόταση συστάσεων για την ΚΓΠ μετά το 2020 παρουσιάστηκε τον Μάιο του 2019 στο Διεθνές Συνέδριο “Η πράσινη αρχιτεκτονική της ΚΓΠ: εμβάθυνση στα οικολογικά συστήματα”, στο οποίο συμμετείχε μετά από πρόσκληση του Υπουργείου Γεωργίας, Αλιείας και Τροφίμων της κυβέρνησης της Ισπανίας, και όπου παρουσιάστηκε το έγγραφο “LIFE OV: βασικές πτυχές για τον σχεδιασμό οικολογικών συστημάτων στον ελαιώνα”. Στο Συνέδριο αυτό συμμετείχαν ο Διευθυντής Φυσικού Κεφαλαίου της DGMA και ο Διευθυντής Στρατηγικής, Απλούστευσης και Ανάλυσης Πολιτικής της Γενικής Διεύθυνσης Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης της ΕΚ (έκθεση σχετικά με τις προτάσεις αυτές υποβλήθηκε μαζί με την παρούσα έκθεση στην EASME). Τα μέχρι τώρα διδάγματα χρησιμοποιήθηκαν επίσης για να συνεισφέρουμε την εμπειρία μας στο φόρουμ “Συνέργειες μεταξύ των προγραμμάτων αγροτικής ανάπτυξης LIFE και ΕΓΤΑΑ”, που διοργανώθηκε τον Μάρτιο του 2019 από το Υπουργείο Οικολογικής Μετάβασης της ισπανικής κυβέρνησης. Η αναπαραγωγή αυτών των αποτελεσμάτων προωθείται επίσης μέσω της συμμετοχής μας στην ανάπτυξη του Γενικού Σχεδίου Οικολογικής Συνδεσιμότητας της Junta de Andalucía και στο σχέδιο διατάγματος για την έγκριση των κανονιστικών βάσεων για τη στήριξη μη παραγωγικών επενδύσεων για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας σε γεωργικές περιοχές (PDR Junta de Andalucía).
Μια τελική έκδοση -στην ισπανική και αγγλική γλώσσα- δημοσιεύθηκε το 2021 (Παράρτημα E5-1.1 και Παράρτημα E5-1.2), με τα τελικά δεδομένα που αποκτήθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος LIFE (ανάκτηση βιοποικιλότητας, παραγωγή, κόστος κ.λπ.). Αποστάληκε σε διάφορους δημόσιους φορείς και τα κύρια συμπεράσματα εξηγήθηκαν σε μια εικονική παρουσίαση τον Ιούνιο του 2021. Μέλη της ΓΔ GROW, της ΓΔ SANTE, της ΓΔ ENV και της ΓΔ AGRI παρακολούθησαν την παρουσίαση αυτή και έθεσαν ερωτήσεις σχετικά με το έργο και τα συμπεράσματα που προέκυψαν.
Η παρουσίαση των στόχων και της προσέγγισης του έργου LIFE σε αυτά τα φόρουμ ήταν ένα καινοτόμο βήμα προς τα εμπρός για τη δημιουργία συνεργειών με άλλους φορείς του τομέα, λαμβάνοντας υπόψη την άμεση σχέση μεταξύ των περιβαλλοντικών εξωτερικοτήτων των ελαιώνων (π.χ. βιοποικιλότητα) και της κερδοφορίας τους. Η προσέγγιση αυτή χρησίμευσε για να κερδίσει περαιτέρω προσοχή.
Οι δραστηριότητες δικτύωσης με άλλα έργα (F5) και η συμμετοχή μας στις επιχειρησιακές ομάδες του προγράμματος αγροτικής ανάπτυξης μας βοήθησαν να διαδώσουμε την επιδεικτική αξία του έργου. Το LIFE Olivares Vivos συνεργάστηκε με αγροτικές και περιβαλλοντικές οργανώσεις στην πλατφόρμα “Για μια άλλη ΚΑΠ”.
Κατάσταση
Ολοκληρώθηκε.
E7 Δίκτυο Δήμων για τους ζωντανούς ελαιώνες
Περιγραφή
Θα συνίσταται στη δημιουργία και υλοποίηση ενός δικτύου δήμων που θα συνεργαστούν για τη βελτίωση του περιβάλλοντος στις ελαιοκομικές περιοχές, εστιάζοντας τις προσπάθειές τους στους ακόλουθους στόχους προτεραιότητας:
Προώθηση συστημάτων διαχείρισης ελαιώνων συμβατών με τη διατήρηση και ανάκτηση της βιοποικιλότητας.
Προώθηση των πολιτιστικών και κοινωνικών αξιών του αγροτικού περιβάλλοντος των ελαιώνων.
Προώθηση του τουριστικού δυναμικού του ελαιώνα, με έμφαση στην πολιτιστική γνώση και τη βιοποικιλότητα.
Διευκόλυνση της διάδοσης των αποτελεσμάτων του έργου.
Διευκόλυνση της οργάνωσης δράσεων του έργου στους δήμους τους.
Για τη δημιουργία του Δικτύου θα χρησιμοποιηθεί η δομή του Δικτύου Δήμων για την Αειφορία (RMS) της επαρχίας Jaén, το οποίο συντονίζεται από το Επαρχιακό Συμβούλιο της Jaén. Μέσω του RMS, το έργο θα παρουσιαστεί στα μέλη του και θα εξηγηθούν λεπτομερώς οι στόχοι της δράσης. Τα μέλη του RMS θα κληθούν να ενταχθούν στο Δίκτυο Δήμων για τους ζωντανούς ελαιώνες (REMOV). Στη συνέχεια, σε δεύτερη φάση, θα κληθούν να ενταχθούν στο δίκτυο και άλλοι ελαιοπαραγωγικοί δήμοι στις υπόλοιπες επαρχίες της Ανδαλουσίας.
Τέλος, θα υπογραφεί έγγραφο δέσμευσης με το οποίο οι δήμοι θα δεσμευτούν για τους προαναφερθέντες στόχους. Το έργο αναλαμβάνει να συμβουλεύει τους δήμους σε περίπτωση που δρομολογήσουν πρωτοβουλίες σχετικές με τους ελαιώνες και τη βιοποικιλότητα.
Πρόοδος που επιτεύχθηκε
Σε μια πρώτη φάση, δημιουργήθηκε ο μηχανισμός για τη δημιουργία του Δικτύου Δήμων για τους Ζωντανούς Ελαιώνες (REMOV) και συντάχθηκε το “Μανιφέστο υποστήριξης του REMOV”, το οποίο στάλθηκε στους 97 δήμους της επαρχίας Jaén.
Στις 17 Ιανουαρίου 2017 πραγματοποιήθηκε η παρουσίαση του REMOV, κατά την οποία υπογράφηκαν τα Μανιφέστα από τους εκπροσώπους των δήμων που ενδιαφέρονται να ενταχθούν στο Δίκτυο. Η εκδήλωση αυτή καλύφθηκε ευρέως από τα μέσα ενημέρωσης και την παρακολούθησε μεγάλος αριθμός εκπροσώπων της τοπικής και περιφερειακής αυτοδιοίκησης. Το δίκτυο αποτελείται σήμερα από 57 δήμους της επαρχίας Jaén.
Κατά τη διάρκεια του 2017, πραγματοποιήθηκαν διάφορες ομιλίες σε ορισμένους από τους δήμους του δικτύου για να εξηγήσουν τις λεπτομέρειες του έργου Olivares Vivos και τη σημασία της ένταξης στο REMOV.
Το περιεχόμενο του Olivares Vivos συμπεριλήφθηκε επίσης σε διάφορα εργαστήρια του προγράμματός του “Recrea en Verde” (https://goo.gl/TAo3US), ένα από αυτά (με τίτλο “Olivares Vivos”) ασχολήθηκε ειδικά με το έργο, αν και το περιεχόμενο του LIFE διδάχθηκε και σε άλλα εργαστήρια, όπως “Το πετρέλαιό μας και η φύση του”, “Βιοποικιλότητα και αρπακτικά πουλιά” ή “Μελισσοκομία”. Τα εργαστήρια αυτά απευθύνονται σε οποιοδήποτε τμήμα του πληθυσμού το ζητήσει.
Τόσο για το 2018 όσο και για το 2019 διοργανώθηκε ο διαγωνισμός “Ζωγράφισε τον ζωντανό σου ελαιώνα”, ο οποίος απευθύνεται σε όλους τους μαθητές δημοτικών σχολείων στους 57 δήμους της REMOV.
Έχει επίσης σχεδιαστεί μια πλακέτα ώστε τα διάφορα δημοτικά συμβούλια να μπορούν να δείξουν ότι αποτελούν μέρος του Δικτύου Δήμων για τους ζωντανούς ελαιώνες, η οποία τους παρουσιάστηκε κατά τη διάρκεια της ημέρας μνήμης REMOV. Μια ημέρα στην οποία συμμετείχαν περισσότεροι από 60 δήμαρχοι και δημοτικοί σύμβουλοι, στην οποία εξετάστηκαν διάφορα θέματα που σχετίζονται με την προστιθέμενη αξία του ελαιολάδου και στην οποία το Δίκτυο άνοιξε και σε άλλες επαρχίες της Ανδαλουσίας, με την προσχώρηση των Baza (Γρανάδα), Cabra (Κόρδοβα) και Cuevas del Becerro (Μάλαγα).
Εκτός από όλα αυτά, υπήρξε και ο διαγωνισμός διηγήματος “#QuédateEnElNido: οι ιστορίες της υπαίθρου και του ελαιώνα” που πραγματοποιήθηκε καθ’ όλη τη διάρκεια της άνοιξης του 2020 και στον οποίο συμμετείχαν μαθητές από όλη την Ισπανία. Απονεμήθηκε ένα βραβείο και η Diputación de Jaén ανέλαβε την εκτύπωση ενός τόμου με τις νικητήριες ιστορίες.
Κατάσταση
Ολοκληρώθηκε.
E8 Γνωριμία με την κουλτούρα του ελαιώνα. Βιωματικός τουρισμός σε ζωντανούς ελαιώνες
Περιγραφή
Στόχος της δράσης αυτής είναι να σας δοθεί η ευκαιρία να γνωρίσετε από κοντά την κουλτούρα του ελαιώνα.
Θα αποτελείται από μια επιδεικτική εμπειρία που θα οργανωθεί από κοινού με αγροτικά καταλύματα στις ελαιοπαραγωγικές περιοχές. Θα διοργανωθεί κατά τη διάρκεια του τρίτου, τέταρτου και πέμπτου έτους του σχεδίου, κάθε χρόνο σε διαφορετική περιοχή του ελαιοκομικού τομέα της Ανδαλουσίας, πάντα κοντά σε ένα από τα πιλοτικά αγροκτήματα που συμμετέχουν στο σχέδιο.
Σε κάθε ένα από αυτά τα έτη, κατά τη διάρκεια της πιο πολυσύχναστης περιόδου των ελαιώνων, της περιόδου συγκομιδής των ελιών, θα καταρτιστεί ένα πρόγραμμα δραστηριοτήτων για τους τουρίστες. Τα συνεργαζόμενα καταλύματα θα συμπεριλάβουν τις δραστηριότητες αυτές στην προσφορά διαμονής τους. Πολλά διαφορετικά καταλύματα θα συνεργαστούν με στόχο τη συμμετοχή 10 τουριστών σε κάθε έκδοση. Το πρόγραμμα δραστηριοτήτων θα περιλαμβάνει τη συμμετοχή σε ορισμένες από τις παραδοσιακές δραστηριότητες συγκομιδής της ελιάς, την εκμάθηση του κύκλου της ελαιοκαλλιέργειας και της διαδικασίας παραγωγής ελαιολάδου, καθώς και τη γνωριμία με ορισμένες από τις παραδόσεις που περιβάλλουν αυτή τη δραστηριότητα.
Πρόοδος που επιτεύχθηκε
Η δράση αυτή ξεκίνησε με προηγούμενες συναντήσεις μεταξύ του συντονιστή και των τεχνικών του έργου (DIPUJAEN και SEO) και των υπευθύνων τουρισμού του εταίρου DIPUJAEN, της Diputación de Jaén που είναι ακριβώς η διοίκηση με τη μεγαλύτερη γνώση και εμπειρία στον τουρισμό ελαιολάδου μέσω του προγράμματος Oleotur. Μετά από αυτές τις πρώτες συναντήσεις, πραγματοποιήθηκαν και άλλες συναντήσεις με τη συμμετοχή τεχνικών του έργου, τουριστικών πρακτόρων, τεχνικών του Τμήματος Τουρισμού του Επαρχιακού Συμβουλίου, μεταξύ των οποίων και ο υπεύθυνος του προγράμματος “Oleotur”. Τα σημαντικότερα συμπεράσματα αυτής της προκαταρκτικής εργασίας επισήμαναν, αφενός, ότι η βιοποικιλότητα του ελαιώνα δεν υπήρχε μέχρι σήμερα σε κανένα τουριστικό πακέτο και ότι θα μπορούσε να αποτελέσει ένα πολύ σημαντικό πλεονέκτημα για την προώθηση του τουρισμού ελαιολάδου.
Ακολουθώντας αυτή τη γραμμή εργασιών, διεξάγονται εργασίες για τον σχεδιασμό ενός τουριστικού πακέτου με την ονομασία “Olivares Vivos” (Ζωντανοί ελαιώνες), του οποίου έχει δημοσιευθεί ένα πρώτο φυλλάδιο και το οποίο επρόκειτο να δοκιμαστεί σε έναν από τους ελαιώνες επίδειξης στις αρχές του 2019, αλλά έπρεπε να ανασταλεί λόγω της πανδημίας COVID-19.
Προετοιμάστηκαν διάφορες δοκιμές νέων εμπειριών φυσικής κληρονομιάς για να καταστούν ελκυστικά αυτά τα τουριστικά πακέτα. Στην πρώτη αξιολογήθηκε η δραστηριότητα “Το λάδι των αστεριών”, σε συνεργασία με την εταιρεία “Astroandalus”, η οποία συνδυάζει μια ηδονιστική γευσιγνωσία ελαιολάδου κορυφαίας ποιότητας, τη νυχτερινή ατμόσφαιρα του ελαιώνα και την αστρονομική παρατήρηση. Η εκδήλωση έλαβε χώρα σε έναν ελαιώνα επίδειξης και την παρακολούθησαν τεχνικοί του προγράμματος και εθελοντές, οι οποίοι εκτίμησαν ιδιαίτερα την εμπειρία.
Κατάσταση
Ολοκληρώθηκε.
E9 Διάδοση των αποτελεσμάτων του έργου σε επιστημονικά συνέδρια και δημοσιεύσεις και σε τεχνικά σεμινάρια.
Περιγραφή
Το πρώτο βήμα για τη διάδοση των αποτελεσμάτων θα είναι η παρουσίασή τους σε ορισμένα από τα κυριότερα επιστημονικά συνέδρια και τεχνικά σεμινάρια για συναφή θέματα. Για παράδειγμα, σε ειδικά συνέδρια όπως το Διεθνές Συνέδριο για τη Βιώσιμη Γεωργία, το Περιβάλλον και τη Δασοκομία (ICSAEF) ή σε γενικά συνέδρια οικολογίας όπου εκπροσωπούνται συναφή θέματα, όπως η Διεθνής Ένωση Οικολογίας (INTECOL), η οποία το 2013 περιελάμβανε τις συνεδρίες “Applying ecological science to increase agricultural yield and sustainability” και “Biodiversity, ecosystem services and multifunctional landscapes”, ή το ετήσιο συνέδριο της Βρετανικής Οικολογικής Εταιρείας, το οποίο το 2012 περιελάμβανε συνεδρίες αφιερωμένες στις “Insect pollination, land use, disease, pesticides and ecosystem services” και “Balancing food security, pesticides and ecosystem services”: land use, disease, pesticides and ecosystem services” και “Balancing food security and environmental concenrs: chagenlles of sustainable intensification on land and sea”. Σε αυτά τα συνέδρια θα παρουσιαστούν προκαταρκτικά αποτελέσματα κυρίως από τις δράσεις Α2 και Δ1.
Μόλις προκύψουν οριστικά αποτελέσματα από αυτές τις δράσεις, στόχος θα είναι η δημοσίευσή τους σε επιστημονικά περιοδικά. Ο σχεδιασµός των µελετών που περιγράφονται στις δράσεις αυτές ανταποκρίνεται σε σχέδια δειγµατοληψίας που πληρούν τις απαραίτητες απαιτήσεις για την επιστηµονική ανάλυση των δεδοµένων που λαµβάνονται. Επιπλέον, το είδος των ερωτημάτων που επιδιώκουν να απαντήσουν οι δράσεις αυτές είναι εξαιρετικά επίκαιρο στον τομέα της έρευνας στη γεωργία και το περιβάλλον.
Πρόοδος που επιτεύχθηκε
Έχουν γίνει οι ακόλουθες συνεισφορές:
Tarifa, R., Martínez Núñez, C; Valera, F; González-Varo, J. P.; Salido, T.; Rey, P.J. (2021). Agricultural intensification erodes taxonomic and functional diversity in Mediterranean olive groves by filtering out rare species. Journal of Applied Ecology. DOI: 10.1111/1365-2664.13970
Mario Díaz, Elena D Concepción, Manuel B Morales, Juan Carlos Alonso, Francisco M Azcárate, Ignacio Bartomeus, Gérard Bota, Lluis Brotons, Daniel García, David Giralt, José Eugenio Gutiérrez, José Vicente López-Bao, Santiago Mañosa, Rubén Milla, Marcos Miñarro, Alberto Navarro, Pedro P Olea, Carlos Palacín, Begoña Peco, Pedro J Rey, Javier Seoane, Susana Suárez-Seoane, Christian Schöb, Rocío Tarjuelo, Juan Traba, Francisco Valera, Elena Velado-Alonso. 2021. Environmental Objective s of Spanish Agriculture: Scientific Guidelines for their Effective Implementation under the Common Agricultural Policy 2023-2030. Ardeola, 68, 445-460.
Martínez‐Núñez, C., Rey, P.J. (2021). Hybrid networks reveal contrasting effects of agricultural intensification on antagonistic and mutualistic motifs. Functional Ecology, 35,1341–1352.
Martínez-Núñez, C., Rey, P. J., Salido, T., Manzaneda, A. J., Camacho, F. M., & Isla, J. (2021). Ant community potential for pest control in olive groves: Management and landscape effects. Agriculture, Ecosystems & Environment, 305, 107185.
Martínez-Núñez, C., Rey, P. J., Manzaneda, A. J., Tarifa, R., Salido, T., Isla, J., … & Molina, J. L. (2020). Direct and indirect effects of agricultural practices, landscape complexity and climate on insectivorous birds, pest abundance and damage in olive groves. Agriculture, Ecosystems & Environment, 304, 107145.
Martínez-Núñez, C., Manzaneda, A. J., & Rey, P. J. (2020). Plant-solitary bee networks have stable cores but variable peripheries under differing agricultural management: Bioindicator nodes unveiled. Ecological Indicators, 115, 106422.
Martínez‐Núñez, C., Manzaneda, A. J., Isla, J., Tarifa, R., Calvo, G., Molina, J. L., … & Rey, P. J. (2020). Low‐intensity management benefits solitary bees in olive groves. Journal of Applied Ecology, 57(1), 111-120.
Martínez‐Núñez, C., Manzaneda, A. J., Lendínez, S., Pérez, A. J., Ruiz‐Valenzuela, L., & Rey, P. J. (2019). Interacting effects of landscape and management on plant–solitary bee networks in olive orchards. Functional Ecology, 33(12), 2316-2326.
Rey, P. J., Manzaneda, A. J., Valera, F., Alcantara, J. M., Tarifa, R., Isla, J., … & Ruiz, C. (2019). Landscape-moderated biodiversity effects of ground herb cover in olive groves: Implications for regional biodiversity conservation. Agriculture, Ecosystems & Environment, 277, 61-73.
Bajo revisión:
C Martínez-Núñez, PJ Rey (2020) Assessing the predation function via quantitative and qualitative interaction components BioRxiv 1
C Martínez-Núñez, PJ Rey, AJ Manzaneda, D García, R Tarifa, JL Molina, … Landscape drivers and effectiveness of pest control by insectivorous birds in a landscape-dominant woody crop BioRxiv. Currently in second revision in Basic and Applied Ecology
Vicente García-Navas, Carlos Martínez-Núñez, Rubén Tarifa, Antonio J. Manzaneda, Francisco Valera, Teresa Salido, Francisco M. Camacho, Jorge Isla & Pedro J. Rey. Agricultural extensification enhances functional diversity but not phylogenetic diversity in Mediterranean olive groves: a case study with ant and bird communities. Currently submitted to Agriculture, Ecosystems & Environment.
Vicente García-Navas, Carlos Martínez-Núñez, Rubén Tarifa, José L. Molina-Pardo, Francisco Valera, Teresa Salido, Francisco M. Camacho & Pedro J. Rey. Partitioning beta diversity to untangle mechanisms underlying the assembly of bird communities in Mediterranean olive groves. Currently submitted to Diversity and Distributions.
Pedro J. Rey, Rubén Tarifa, Francisco M. Camacho, , Teresa Salido, Antonio J. Pérez, Daniel García, Carlos Martínez-Núñez. Effect of habitat fragmentation and intensive agriculture on avian frugivore abundance, frugivory levels and seed arrival in olive-dominated landscapes. Currently submitted to Frontiers in Ecology and Evolution.
Presentaciones orales, pósters y conferencias
Francisco Valera, Pedro J. Rey, Antonio J. Manzaneda, Julio M. Alcántara, Jose L. Molina-Pardo, Rubén Tarifa, Jorge Isla, Teresa Salido, Gemma Calvo, Carlos Martínez-Núñez, Carlos Ruiz, José E. Gutiérrez (2020). Biodiversity in Andalusian olive orchards: assessing the effect of agricultural management and landscape simplification. Pages 76, 79 in Gabriel del Barrio y Roberto Lázaro, eds. EcoDesert. Geoecology and Desertification- from physical to human factors. Proceedings of the International Symposium in memory of Prof Juan Puigdefábregas. ISBN: 978-84-09-12447-3.
Carlos Ruiz, Eva Murgado, José Eugenio Gutiérrez, Pedro J. Rey, Francisco Valera, Sonia Bermúdez. (2019). Olivares Vivos. La biodiversidad como valor añadido en agricultura. Desde Los servicios ecosistémicos a la diferenciación comercial. Pags. 397 a 400 en: La sostenibilidad Agro-territorial desde la Europa Atlántica. Actas del XII Congreso de la Asociación de Economía Agraria. ISBN: 978-84-09-12764-1. Asociación Española de Economía Agraria.
José E. Gutiérrez, Pedro J. Rey, Carlos Ruiz, Francisco Valera, Eva Murgado, Sonia Bermúdez, María Cano Parra, Jesús Pinilla-Infiesta, Carlos Molina-Angulo (2017). LIFE Olivares Vivos. Incrementar la rentabilidad del olivar recuperando su biodiversidad. Primeros resultados. Comunicaciones Científicas. Simposium Expoliva 2017. ISBN. 978-84-946839-1-6.
PJ Rey, F Valera, AJ Manzaneda, JM Alcántara, JL Molina, R Tarifa, J Isla, … (2017). Evaluando la biodiversidad de flora y fauna en los paisajes de olivar de Andalucía. Comunicaciones Científicas Simposium Expoliva 2017. ISBN 978-84-946839-1-6.
Oral presentation: “LIFE Olivares Vivos. Increasing profitability of the olive grove by restoring biodiversity. Preliminary results” [in Spanish]. Simposium Expoliva 2017. Jaén, 12 May 2017
“Assessing flora and fauna biodiversity of the olive landscapes of Andalousia” [in Spanish]. Scientific presentations at Expoliva Scientific and Technical Symposium 2017. Jaén, 10- 12 May 2017. Pedro J. Rey, Francisco Valera, Antonio J. Manzaneda, Julio M. Alcántara, José L. Molina, Rubén Tarifa, Jorge Isla, Teresa Salido, Carlos Ruiz and José E.Gutiérrez.
Poster: “LIFE Olivares Vivos: bringing biodiversity back to olive groves”. LIFE Platform meeting on ecosystem services “Costing the Earth? – translating the ecosystem services concept into practical decision making”. Tallin Estonia, 10-12 May 2017.
Oral presentation: “Olive Alive: Toward the design and certification of biodiversity friendly olive groves”. Climate Changing Agriculture International Conference. Chania, Crete (Greece), 29 August – 2 September 2017. José E. Gutiérrez, Carlos Ruiz, María Cano, Pedro J. Rey, Eva M. Murgado, Francisco Valera and Sonia Bermúdez.
Oral presentation: “Assessing biodiversity and its ecosystem services in Andalusian olive orchards through the landscape moderation hypothesis approach”. Climate Changing Agriculture International Conference. Chania, Crete (Greece), 29 August – 2 September 2017. Pedro J. Rey, Francisco Valera, Antonio J. Manzaneda, Julio M. Alcántara, José L. Molina-Pardo, Rubén Tarifa, Jorge Isla, Teresa Salido, Gemma Calvo, Carlos Martínez- Núñez, Carlos Ruiz y José E. Gutiérrez.
Poster: “LIFE Olivares Vivos. An innovative strategy for the restoration of biodiversity in the olive grove through the improvement of profitability” [in Spanish]. 23rd Spanish Ornithological Conference. Badajoz, 2 – 5 November 2017. José E. Gutiérrez, Carlos Ruiz, Pedro J. Rey, Francisco Valera, Eva M. Murgado and Sonia Bermúdez.
Oral presentation “Exploring the hypothesis of landscape moderation of biodiversity patterns and processes in stable tree crops: the case of Andalusian olive groves” [in Spanish]. 23rd Spanish Ornithological Conference. Badajoz, 2 – 5 November 2017. Pedro J. Rey, Rubén Tarifa, José L. Molina, Francisco Valera, Teresa Salido, Jorge Isla and José E. Gutiérrez.
Oral presentation: “Ants as biological indicators in Andalusian olive groves: a test of the hypothesis of landscape moderation of biodiversity patterns in stable tree crops” [in Spanish]. 33rd Scientific Days of the Spanish Entomological Association. Almería, 14-17 November 2017. Teresa Salido, Jorge Isla, Antonio J. Manzaneda, José Luis Molina-Pardo, Gemma Calvo, Rubén Tarifa, Francisco Camacho, Julio M. Alcántara, Francisco Valera and Pedro J. Rey.
Rey, P.J., Gutiérrez, J.E., Ruiz, C., Valera, F., Galiano, S., Martin, F. 2018. LIFE-project OLIVE-ALIVE: designing an olive cultivation to recover biodiversity and profitability. I Iberian Meeting on Agroecological Research – Establishing the ecological basis for sustainable agriculture, Évora (Portugal). 22-23 November 2018.
Camacho, F.M., Tarifa, R., Valera, F., Molina-Pardo, J.L., Ruiz, C., Rey, P.J. 2019. Paisaje y prácticas agroambientales en olivar: importancia para la gestión de especies de aves amenazadas, cinegéticas y migradoras. Congreso VII Ibérico y XXIV español de Ornitología. Cádiz (Spain), 13-17 noviembre 2019.
Tarifa, R., Camacho, F.M., Valera, F., Molina-Pardo, J.L., Gutiérrez, J.E., Rey, P.J. 2019. ¿Es el contraste ecológico generado por las prácticas agroambientales clave para la conservación de las aves agrarias? Congreso VII Ibérico y XXIV español de Ornitología. Cádiz (Spain), 13-17 noviembre 2019.
Jose Eugenio Gutiérrez. El Proyecto LIFE Olivares Vivos. En “La arquitectura verde de la PAC post 2020. Profundizando en ecoesquemas” 29, 30 y 31 de mayo de 2019. Zafra. Badajoz
Carlos Ruiz. EL proyecto LIFE Olivares Vivos. Experiencias de revitalización del medio rural. CONAMA Local Toledo 2019. Campo y Ciudad, Agenda Global.
Comunicaciones orales y pósters aceptados, pero no presentados aún
Oral presentation Ecología versus biodiversidad. Buscando un término nuclear para las campañas de comunicación medioambientales. Murgado Armenteros, Eva María; Valdelomar Muñoz, Sergio; Torres Ruiz, Francisco José (Accepted). XXXII Congreso Internacional de Marketing. Jaén 2020
Oral presentation La biodiversidad como atributo para diferenciar los AOVES en el mercado: valores y creencias de los consumidores. Valdelomar-Muñoz, Sergio., Murgado-Armenteros, Eva María., Torres-Ruiz, Francisco José (Accepted). XX Simposio científico-técnico de Expoliva 2021.Eva 1 y 2
Oral presentation abstract: Ruben Tarifa, Juan P. González-Varo, FranciscoM. Camacho, Antonio J. Pérez, Teresa Salido, Pedro J. Rey (2021). Avian seed dispersal in olive groves: An ecosystem service at risk by landscape homogenization. XV Congreso Nacional de la AEET, 18- 22 octubre 2021
Poster abstract: Domingo Cano, Carlos Martínez-Núñez, Antonio J. Pérez, Teresa Salido, Pedro J. Rey (2021). Las áreas seminaturales son reservorios resistentes para el mantenimiento de polinizadores silvestres en paisajes de olivar. XV Congreso Nacional de la AEET, 18-22 octubre 2021
Organización de eventos científicos y técnicos
Organisation of the Scientific Workshop on the Profitability of the Olive Plantations. April 2016. University of Jaén.
Organisation of the Scientific seminar “Assessment, conservation and restoration of biodiversity and ecosystem services provided by fauna in Iberian tree-based agrosystems. Experiences from the Andalusian olive grove and the Asturian apple orchards”. University of Jaén, 19 September 2017. Oral presentations “Effects of the landscape complexity gradients and farming practices on animal biodiversity and its ecosystem services on the olive grove agrosystem of Andalusia” [in Spanish]. Pedro J. Rey, and “Olivares Vivos. Methodology and preliminary results” [in Spanish]. Carlos Ruiz. Participation at the roundtable on the importance of biodiversity and ecosystem services onthe production models of tree crops.
Scientific seminar within the framework Action D1 and action F5 (Networking with other LIFE conservation and olive-grove related projects) and with the collaboration of AGRABIES project (National R&D&I Plan, Challenges Call 2015). “Assessment, conservation and restoration of biodiversity and ecosystem services provided by fauna in Iberian tree-based agrosystems. Experiences from the Andalusian olive grove and the Asturian apple orchards”. Representatives of the organisations in charge of both AGRABIES and Olivares Vivos. University of Jaén. September 2017.
Presentación de los resultados de seguimiento de biodiversidad. Jardín Botánico de Madrid. 9 de octubre de 2018
Seminario práctico sobre evaluación y conservación de biodiversidad de quirópteros en olivar: efectos de la intensificación agrícola. Universidad de Jaén. Julio de 2019.
I Jornadas “Conectando agricultura y biodiversidad: una perspectiva desde los cultivos leñosos a través del LIFE Olivares Vivos”. Jornadas online. 27 y 28 de mayo de 2021.
Jornada “Estrategias para la comercialización del aceite de oliva Olivares Vivos”. Universidad de Jaén, 14 de mayo de 2019.
Divulgación
Gutiérrez, J.E., Ruiz, C., Galiano, S., Carretero, A., Rey, P.J., Valera, F., Murgado, E.M., y Bermúdez, S. (2021) LIFE Olivares Vivos. Olivares reconciliados con la vida. Quercus 425. Suplemento.
Martínez-Núñez, C., Rey, P.J., Ruiz, C., Gutiérrez, J.E. (2020). La pérdida de biodiversidad en los olivares intensivos. Quercus, 410, 32-32.
Martínez-Núñez, C., Manzaneda, A. J., & Rey, P. J. (2019). Revisando el uso de nidales artificiales para insectos en estudios de redes de interacción en agroecosistemas: enseñanzas derivadas de su aplicación en olivar. Ecosistemas, 28(3), 3-12.
Valera, F., Rey, P.J., Gutiérrez, J.E., Ruíz, C., Galiano, S. (2019). Conservar los olivares, un esfuerzo rentable. The Conversation, España 2019/5/21.
PJ Rey, JE Gutiérrez, F Valera, C Ruiz (2017). El olivar andaluz, ¿un bosque humanizado? Aldaba 41, 113-120.
Francisco Valera-Hernández, Rey-Zamora Pedro J, Ruiz Carlos, Gutiérrez-Ureña J. Eugenio (2018). Olivares Vivos: diseño y certificación de olivares preservadores de biodiversidad. Pags. 87-93 en: Investigación hecha en Almería. CIENCIAjazz-Tertulias sobre ciencia en Clasijazz. Universidad de Almería
Participación en eventos divulgativos
Conference: “Olivares Vivos: Towards the design and certification of biodiversity friendly olive groves” [in Spanish]. III International Bird Fair of Doñana. 22-24 April 2016. Sevilla.
Conference: “LIFE Olivares Vivos: Technical and Scientific aspects of the diagnosis and restoration of biodiversity in olive plantations” [in Spanish]. Futuroliva. 2-4 June 2016. Baeza (Jaén).
Science café: “Green infrastructure for citizens: increasing biodiversity in our immediate environment” [in Spanish]. Science Week. Experimental Station of Arid Zones, Almería, November 2017.
Conference: “Olive plantations, biodiversity and landscape: towards a new environmentally sustainable olive growing model” [in Spanish]. III Technical sessions of the Cooperative Nuestra Señora de la Encarnación. 4-5 November 2016. Peal de Becerro (Jaén).
Roundtable: “Challenges and opportunities of the mountain olive orchards” [in Spanish]. II Days “Mundo Rural”. Rural Mediterránea Association. 7-9 July 2016. Puente Génave (Jaén).
Lecture: “LIFE Olivares Vivos for the restoration of biodiversity in olive groves of Andalusia” [in Spanish], and participation in the roundtable “Fostering biodiversity and profitability in olive groves” [in Spanish]. Session on biodiversity in the olive grove, Peñallana Visitor Centre, Andújar, 12 February 2017.
Lecture: “Olivares Vivos: fostering biodiversity and improving profitability of the olive grove” [in Spanish], at the workshop on best practice in Corporate Social Responsibility “Giving life to Natura 2000 Network”. Universidad Politécnica de Madrid, 19 May 2017.
Roundtable: “Organic olive farming (+). An environmental, social and health value” [in Spanish]. Biosegura 2017, 21 June 2017.
Lecture: “The LIFE Olivares Vivos project: improving profitability by restoring biodiversity” [in Spanish]. 13th Scientific Marathon of the Experimental Station of Arid Zones. 6 October 2017. Almería.
Lecture: “Olivares Vivos” [in Spanish]. “Oil and its nature” course. Villacarrillo, 11 October 2017.
Lecture: “Olivares Vivos” [in Spanish]. Traditional Mountain Olive Grove Days. SCA San Francisco. Villanueva del Arzobispo, Jaén, 17 October 2017.
Lecture: “Olivares Vivos” [in Spanish]. CienciaJazz, science talks at Clasijazz. Almería, 9 Novembre 2017.
Workshop: “Restore the fauna in your town and revive the olive grove” [in Spanish]. Science Week. Experimental Station of Arid Zones, Almería, November 2017.
Science café: “Green infrastructure for citizens: increasing biodiversity in our immediate environment” [in Spanish]. Science Week. Experimental Station of Arid Zones, Almería, November 2017.
Lecture: “Olivares Vivos: Una estrategia para la restauración y conservación de la biodiversidad en agrosistemas”. En el Máster Universitario en Conservación de la Biodiversidad y Restauración del Medio Marino y Terrestre . Universidad de Alicante. 21 de enero de 2019
Lecture “Olivares Vivos: conectando la rentabilidad y la recuperación de la biodiversidad en los olivares”. VI Jornadas de Conservación de la Biodiversidad. Universidad de Salamanca. 1, 2, y 3 de marzo de 2019.
Lecture: “La avifauna del olivar andaluz: situación actual, tendencias y recuperación a través del Proyecto LIFE Olivares Vivos”. XI Jornadas Ornitológicas de la Universidad Complutense. Madrid. 26 de marzo de 2019.
Τον Σεπτέμβριο του 2018, στο πλαίσιο αυτής της δράσης, καθώς και της δράσης F5 (Δικτύωση με άλλα έργα LIFE και προστασίας του ελαιώνα), και σε συνεργασία με το έργο AGRABIES (έργο του Εθνικού Σχεδίου Ε&Α&Ι, πρόσκληση 2015 Challenges), διοργανώθηκε σεμινάριο με τίτλο “Αξιολόγηση, διατήρηση και ανάκτηση της βιοποικιλότητας και των οικοσυστημικών υπηρεσιών που παρέχονται από την πανίδα στα δενδρώδη αγροσυστήματα της Ιβηρικής. Εμπειρίες από τον ελαιώνα της Ανδαλουσίας και τα pomaradas της Αστούριας” Το σεμινάριο παρακολούθησαν εκπρόσωποι των διαφόρων φορέων που είναι υπεύθυνοι τόσο για το έργο AGRABIES όσο και για το Olivares Vivos, καθώς και εμπειρογνώμονες από άλλες πρωτοβουλίες, και ολοκληρώθηκε με στρογγυλό τραπέζι με τη συμμετοχή εμπειρογνωμόνων από τους διάφορους εμπλεκόμενους τομείς: Διοίκηση, φορείς γεωργικής και περιβαλλοντικής έρευνας και ανάπτυξης, παραγωγοί και φορείς που συμμετέχουν στα έργα που συγκάλεσαν το σεμινάριο.
Επίσης, σε συνδυασμό με τη δράση F5, στα τέλη Αυγούστου και στις αρχές Σεπτεμβρίου 2017, μια ομάδα έργου ταξίδεψε στην Κρήτη για να συμμετάσχει στο Διεθνές Συνέδριο για τη Γεωργία που αλλάζει το κλίμα και να επισκεφθεί και να ενημερωθεί για διάφορα έργα διατήρησης που σχετίζονται με τους ελαιώνες. Κατά τη διάρκεια αυτού του συνεδρίου, παρουσιάστηκαν δύο προφορικές ανακοινώσεις (που ήδη αναφέρθηκαν στον προηγούμενο κατάλογο) και συντονίστηκε μία από τις επιστημονικές συνεδρίες του συνεδρίου, η οποία επικεντρώθηκε στην περιβαλλοντική πιστοποίηση.
Κατάσταση
Ολοκληρώθηκε.
E10 Διαδραστικός σχεδιασμός διαδρομών με τη χρήση ηλεκτρονικών εφαρμογών
Περιγραφή
Θα σχεδιαστούν ερμηνευτικές διαδρομές στους ελαιώνες επίδειξης του έργου. Οι διαδρομές θα επισκέπτονται στοιχεία φυσιολατρικού και εθνογραφικού ενδιαφέροντος, ενδεικτικά παραδείγματα των δράσεων του έργου και μέρη αντιπροσωπευτικά των ιδιαίτερων πτυχών του ελαιοκομικού πολιτισμού. Οι διαδρομές θα είναι χαμηλών τεχνικών και φυσικών απαιτήσεων.
Αφού αποφασιστούν οι διαδρομές, θα γεωαναφερθούν με τη χρήση GPS και θα σχεδιαστεί το ερμηνευτικό περιεχόμενο. Αυτά θα αποτελούνται από σύντομα επεξηγηματικά κείμενα σε συνδυασμό με άλλα κάπως πιο εκτενή κείμενα, τα οποία θα ηχογραφηθούν έτσι ώστε να είναι διαθέσιμο ένα ηχητικό αρχείο με το περιεχόμενο του κειμένου σε μεταγενέστερη ημερομηνία. Επιπλέον, για τα σημεία κατά μήκος της διαδρομής όπου είναι απαραίτητο να επισημανθούν στοιχεία του τοπίου, θα ληφθούν φωτογραφίες και θα επεξεργαστούν ώστε να συμπεριλάβουν τη θέση των σημείων ενδιαφέροντος.
Στη συνέχεια, με εξωτερική βοήθεια, θα αναπτυχθεί μια εφαρμογή για κινητά τηλέφωνα που θα ενσωματώνει όλα αυτά τα στοιχεία.
Πρόοδος που επιτεύχθηκε
Εννέα διαδρομές μπορούν να πλοηγηθούν και να μεταφορτωθούν μέσω ενός φιλικού προς τα κινητά δικτυακού τόπου, χωρίς να χρειάζεται να κατεβάσετε και να εγκαταστήσετε μια ειδική εφαρμογή. Η σελίδα προσφέρει ένα μενού με πρόσβαση στις διαδρομές, την προβολή σε πραγματικό χρόνο ενός χάρτη που δείχνει τη θέση του χρήστη, τη διαδρομή και τα διάφορα σημεία ενδιαφέροντος κατά μήκος της διαδρομής. Κάνοντας κλικ στα σημεία ενδιαφέροντος, οι πληροφορίες εμφανίζονται ως κείμενο και δίνεται η δυνατότητα ακρόασης της αφήγησης του κειμένου, ως ηχητικός οδηγός (www.rutasolivaresvivos.com ).
Για τις τρεις πρώτες διαδρομές που σχεδιάστηκαν, επιλέχθηκαν οι επιδεικτικοί ελαιώνες Virgen de los Milagros και Cortijo Guadiana, αμφότεροι στη Jaén, και Finca La Torre, στη Μάλαγα. Αυτοί οι ελαιώνες επιλέχθηκαν όχι μόνο για τις φυσικές και γραφικές τους αξίες, αλλά και για την εγγύτητά τους σε μέρη τουριστικού ενδιαφέροντος, όπως Jaén (Virgen de los Milagros), Úbeda και Baeza (Virgen de los Milagros και Cortijo Guadiana) και Antequera, Μάλαγα (Finca la Torre).
Στη συνέχεια, προστέθηκαν οι διαδρομές μέσω Ardachel (Siles, Jaén), El Tobazo (Alcaudete, Jaén), El Puerto (Pegalajar, Jaén), Casa del Duque (Espejo, Córdoba), Gascón (Marchena, Seville) και La Tosquilla (Nueva Carteya, Córdoba).
Κατάσταση
Ολοκληρώθηκε.
E11 Δικτυακός τόπος του έργου
Περιγραφή
Η δράση αυτή περιλαμβάνει το σχεδιασμό, την ανάπτυξη και την υλοποίηση μιας διαδικτυακής πλατφόρμας πολυμέσων βασισμένης σε συστήματα διαχείρισης περιεχομένου με άδεια EUPL (ελεύθερο λογισμικό) για τη διάδοση πληροφοριών και την ενθάρρυνση της συμμετοχής και της δικτύωσης μεταξύ των ομάδων που ενδιαφέρονται για το έργο. Ο δικτυακός τόπος προσφέρει επικαιροποιημένες πληροφορίες σχετικά με το έργο, δυναμικό ενημερωτικό περιεχόμενο στα ισπανικά και στα αγγλικά, τη δυνατότητα εκτέλεσης ηλεκτρονικών διαδικασιών και λήψης πληροφοριών σε μορφή κειμένου, ήχου και βίντεο- χώρους επικοινωνίας και συνεργατικής εργασίας.
Πρόοδος που επιτεύχθηκε
Ο δικτυακός τόπος είναι διαθέσιμος και προσφέρει γενικές πληροφορίες σχετικά με το έργο και τα προβλήματα που αντιμετωπίζει, καθώς και λεπτομέρειες σχετικά με τα τελευταία νέα και ενημερωτικά και δυναμικά διαδικτυακά άρθρα, όπως το “Είδαμε στον ελαιώνα”, το οποίο παρουσιάζει παραδείγματα της βιοποικιλότητας που συναντάται στα αγροκτήματα που συμμετέχουν στο έργο. Οι ελαιοπαραγωγοί που ενδιαφέρονται να συμμετάσχουν στο έργο έχουν επίσης ένα χώρο που προορίζεται γι’ αυτούς με μια φόρμα που μπορούν να συμπληρώσουν ώστε να έρθουμε σε επαφή μαζί τους.
Κατάσταση
Ολοκληρώθηκε.
E12 Έκδοση του Οδηγού για τους ζωντανούς ελαιώνες
Περιγραφή
Ο οδηγός Olivares vivos θα είναι ένας οδηγός που θα απευθύνεται στον τομέα της ελιάς. Θα εξηγεί τι είναι η πιστοποίηση Olivares vivos, τα πλεονεκτήματα της απόκτησης της πιστοποίησης και τις δεσμεύσεις που απαιτούνται από τον αγρότη.
Οι διαδικασίες για την υποβολή αίτησης πιστοποίησης θα είναι λεπτομερείς και κάθε ένα από τα απαραίτητα βήματα θα εξηγείται σε διάφορες ενότητες:
Προληπτική δειγματοληψία. Θα αιτιολογηθεί η ανάγκη δειγματοληψίας των δεικτών βιοποικιλότητας προκειμένου να διαπιστωθεί η προ-λειτουργική κατάσταση της προς πιστοποίηση εκμετάλλευσης και η ανάγκη η δειγματοληψία αυτή να διενεργείται από τον φορέα πιστοποίησης (Olivares Vivos Stewardship Body), προκειμένου να διασφαλιστεί η ανεξαρτησία και η αντικειμενικότητά του.
Κατάρτιση σχεδίων δράσης. Θα εξηγηθεί τι είναι ένα σχέδιο δράσης και ποιους στόχους πρέπει να επιδιώκουν τα σχέδια αυτά. Θα περιγραφούν οι διάφορες συνιστώμενες δράσεις, τα αποτελέσματα που επιτυγχάνονται με καθεμία από αυτές και ο καλύτερος τρόπος εφαρμογής τους ανάλογα με τους διάφορους τύπους ελαιώνων. Θα καθοριστούν οι όροι για το περιεχόμενο και τη μορφή του σχεδίου δράσης, έτσι ώστε τόσο ο γεωργός όσο και οι ανεξάρτητοι σύμβουλοι να είναι σαφείς σχετικά με τον τύπο του εγγράφου που πρέπει να παρουσιάσουν. Θα περιγραφεί η διαδικασία ανάλυσης και έγκρισης του σχεδίου δράσης.
Φάση εφαρμογής του σχεδίου δράσης. Θα περιγραφεί η διαδικασία αναθεώρησης των εργασιών που περιγράφονται στο σχέδιο δράσης.
Δειγματοληψία των αποτελεσμάτων. Θα περιγραφεί ο χρόνος της επόμενης δειγματοληψίας των δεικτών βιοποικιλότητας.
Ανάλυση της ιχνηλασιμότητας. Περιγράφεται ο τρόπος με τον οποίο θα διασφαλίζεται η ιχνηλασιμότητα των προϊόντων που παράγονται από την εκμετάλλευση, ώστε να είναι εγγυημένη η προέλευση του πιστοποιημένου προϊόντος.
Πρόοδος που επιτεύχθηκε
Μέσα από όλες τις πληροφορίες που συγκεντρώθηκαν κατά τη διάρκεια του έργου, σχεδιάστηκε και δημοσιεύθηκε ένας οδηγός με στόχο να απαντηθούν οι κύριες ανησυχίες που εκφράστηκαν από τους ελαιοπαραγωγούς σε σχέση με τη βιοποικιλότητα, το πρόγραμμα LIFE Olivares Vivos και τη διαδικασία πιστοποίησης. Για το λόγο αυτό, ο οδηγός χωρίζεται σε διάφορες ενότητες, καθώς ορισμένοι από τους αγρότες θέλουν να ενημερωθούν μόνο για τη βιοποικιλότητα, τις οικοσυστημικές υπηρεσίες και τον τρόπο ανάκτησής τους. Άλλοι όμως θέλουν επίσης να πιστοποιήσουν την παραγωγή τους και να επωφεληθούν από τη βιοποικιλότητα ανακτώντας την προστιθέμενη αξία.
Στο πρώτο μέρος του οδηγού, ο αγρότης μπορεί να βρει τον λόγο για τον οποίο γράφτηκε και δημοσιεύτηκε. Αλλά ίσως το πιο σημαντικό μέρος αυτής της ενότητας είναι οι ορισμοί ορισμένων όρων. Εξηγείται τι είναι η βιοποικιλότητα, γιατί είναι σημαντικό να την προστατεύσουμε ή να την ανακτήσουμε και ποια είναι τα κύρια προβλήματα του παραδοσιακού ελαιώνα. Εξηγεί επίσης τι είναι η προστιθέμενη αξία.
Η δεύτερη ενότητα του οδηγού ασχολείται με τη βιοποικιλότητα στον ελαιώνα, εστιάζοντας στην καλλιέργεια αυτή. Περιγράφει πόση πανίδα και χλωρίδα έχει βρεθεί στους επιδεικτικούς ελαιώνες κατά τη διάρκεια των μελετών που διεξήγαγε η Olivares Vivos. Επιπλέον, ο αγρότης μπορεί να μάθει τι καθορίζει αν υπάρχει περισσότερη ή λιγότερη βιοποικιλότητα στον ελαιώνα.
Η τρίτη ενότητα είναι από τις πιο σημαντικές, διότι περιγράφει το οικολογικό σχήμα που προτείνεται σε αυτό το νέο μοντέλο ελαιοκαλλιέργειας. Έτσι, διαβάζοντάς το, οι αγρότες μπορούν να καταλάβουν τι πρέπει να κάνουν, προκειμένου να ανακτήσουν τη βιοποικιλότητα στα αγροτεμάχιά τους. Στο πρώτο μέρος, μπορούν να μάθουν πώς πρέπει να διαχειριστούν τη φυτοκάλυψη, γιατί είναι σημαντικό να τη διατηρήσουν (για να μειωθούν ορισμένα οικολογικά προβλήματα, όπως η διάβρωση) ή τι μπορούν να κάνουν για να τη βελτιώσουν. Το δεύτερο βήμα για την αποκατάσταση της βιοποικιλότητας είναι η αναβλάστηση μη παραγωγικών περιοχών, όπως οι όχθες ποταμών, τα ρέματα ή οι άκρες των δρόμων. Σε αυτό το μέρος του οδηγού, μπορείτε να καταλάβετε ποιο φυτό πρέπει να χρησιμοποιήσετε (ανάλογα με το έδαφος, τη βιοκλιματική ζώνη ή το ομβροκλίμα σας). Επιπλέον, ο οδηγός δίνει ορισμένες συμβουλές για το πώς να βελτιώσετε την παρακολούθηση των φυτών. Τέλος, το τρίτο μέρος αυτής της ενότητας αφορά τη συμβολή στην αύξηση του καταφυγίου της άγριας ζωής. Έτσι, με λίγα βήματα και πολλές φωτογραφίες, εξηγεί πώς και πού μπορείτε να εγκαταστήσετε φωλιές ή κουτιά νυχτερίδων ή πώς να κατασκευάσετε λίμνες νερού.
Η τέταρτη ενότητα λέει πώς να μετατρέψετε τη βιοποικιλότητα σε κερδοφορία. Εξηγεί τις διάφορες τρέχουσες πιστοποιήσεις και πώς μπορούν να βοηθήσουν στη βελτίωση της κερδοφορίας του άλσους, μέσω της προστιθέμενης αξίας. Αλλά εξηγεί επίσης πώς να αποκτήσετε την πιστοποίηση Olivares Vivos ή μια προσέγγιση του κόστους της.
Τέλος, το τελευταίο μέρος του οδηγού ασχολείται με τον τρόπο αξιοποίησης της ανάκτησης της βιοποικιλότητας και των πιστοποιημένων ελαιολάδων Olivares Vivos. Το τμήμα αυτό εξηγεί τις διαφορές μεταξύ των καταναλωτών σε τέσσερις ευρωπαϊκές χώρες κατά την αγορά ελαιολάδου. Επιπλέον, ο αγρότης μπορεί να βρει πολύ σύντομες περιλήψεις σχετικά με τον τρόπο ανάπτυξης στρατηγικών διαδικτυακής προώθησης για την επίτευξη των στόχων των πωλήσεών του.
Ο παρών οδηγός ολοκληρώνεται με ένα παράρτημα, όπου μπορείτε να βρείτε τα διάφορα φυτά και σπόρους που χρησιμοποίησε το πρόγραμμα LIFE Olivares Vivos για την ανάκτηση της βιοποικιλότητας. Είναι χωρισμένα σε διάφορες κατηγορίες (δέντρα, θάμνοι, σπόροι κ.λπ.) και πού πρέπει να φυτευτούν (δρόμοι, ποτάμια, ρέματα κ.λπ.). Ταξινομούνται επίσης ανάλογα με τη βιοκλιματική περιοχή τους, το ομβροκλίμα τους ή τον τύπο του εδάφους όπου αναπτύσσεται το φυτό.
Ο οδηγός είναι γραμμένος και δημοσιευμένος στα ισπανικά και στα αγγλικά και μπορείτε να τον βρείτε στις ενότητες των πηγών της ιστοσελίδας Olivares Vivos.
Κατάσταση
Ολοκληρώθηκε.
E13 Προώθηση της μάρκας Olivares Vivos
Περιγραφή
Η επίτευξη ενός μεγάλου μέρους των στόχων και η επιδεικτική αξία του έργου εξαρτάται από την ευαισθητοποίηση τόσο της αγοράς πετρελαίου όσο και του ευρύτερου κοινού σχετικά με το έργο και την προστιθέμενη αξία των ελαιολάδων που έχουν πιστοποιηθεί ως Olivares Vivos. Ως εκ τούτου, εκτός από τη διάδοση του έργου μέσω του δικτυακού τόπου (Ε11) και των δράσεων επίδειξης και επικοινωνίας που απευθύνονται στον ελαιοκομικό τομέα (Ε3), απαιτείται δράση για τον καθορισμό και την εφαρμογή των βέλτιστων στρατηγικών, τεχνικών και εφαρμογών για την επιτυχή προώθηση των ελαιολάδων Olivares Vivos στην αγορά και την αύξηση της ζήτησής τους. Η δράση αυτή θα στηρίξει και θα συμπληρώσει τη δράση Γ7 και θα συμβάλει αποφασιστικά στην εξασφάλιση της κερδοφορίας των ελαιολάδων που παράγονται στους πιλοτικούς ελαιώνες και της επιδεικτικής αξίας του έργου.
Η δράση αυτή είναι συµπληρωµατική της δράσης Ε1 (Ανάπτυξη του γενικού σχεδίου επικοινωνίας). Ενώ η δράση Ε1 επικεντρώνεται στη γενική διάδοση του έργου, στο συντονισμό των δράσεων Ε για την προώθηση της καλλιέργειας του ελαιώνα και την προώθηση της επιδεικτικής εμπειρίας στον τομέα της ελαιοκαλλιέργειας, η παρούσα δράση επικεντρώνεται στην προώθηση των προϊόντων που παράγονται με το σήμα εγγύησης Olivares vivos ως απαραίτητο εργαλείο για την εξασφάλιση της εμπορικής επιτυχίας του και, ως εκ τούτου, της κερδοφορίας της διαχείρισης του ελαιώνα που διατηρεί και ανακτά τη βιοποικιλότητα.
Πρόοδος που επιτεύχθηκε
Πραγματοποιήθηκαν προηγούμενες εργασίες για την αναζήτηση τεκμηρίωσης και προηγούμενων εργασιών που σχετίζονται με τους στόχους της παρούσας δράσης (βιοποικιλότητα, συμπεριφορά των καταναλωτών και επικοινωνία), οι οποίες κατέστησαν δυνατή την ανάπτυξη της κατάστασης του ερωτήματος και τον σχεδιασμό της εμπειρικής μελέτης σχετικά με τη συμπεριφορά των καταναλωτών και την εμπορία των ελαίων Olivares Vivos που εξηγήθηκε στη δράση Γ7. Η έκθεση σχετικά με τις βασικές πτυχές της καταναλωτικής συμπεριφοράς των καταναλωτών ελαιολάδου που εμπλέκονται με τη βιοποικιλότητα θα αποτελέσει το κλειδί για τον καθορισμό της στρατηγικής προώθησης των EVOO που παράγονται με το σήμα εγγύησης Olivares Vivos.
Από την άλλη πλευρά, το σεμινάριο/εργαστήριο με εμπειρογνώμονες και ερευνητές για το περιβάλλον και τους ελαιώνες που πραγματοποιήθηκε το πρώτο εξάμηνο του 2017, έδωσε επίσης την ευκαιρία να ενημερωθούμε για τις εμπειρίες και να ανταλλάξουμε ιδέες σχετικά με τη στρατηγική επικοινωνίας που πραγματοποιούν οι εταιρείες γεωργικών προϊόντων διατροφής που προσπαθούν να διαφοροποιήσουν το προϊόν τους με στρατηγικές που βασίζονται στις περιβαλλοντικές εξωτερικότητες.
Στο πλαίσιο των μελετών πολλαπλών χωρών, διεξήχθη πειραματική έρευνα με στόχο την αξιολόγηση του αντίκτυπου του εγγυητικού σήματος Olivares Vivos και της αξιολόγησής του από τους καταναλωτές. Για τον σκοπό αυτό, δοκιμάστηκαν δύο πιθανά λογότυπα: το λογότυπο του έργου Olivares Vivos (OV1) και το λογότυπο που κέρδισε στον διαγωνισμό ιδεών που διοργανώθηκε για τον γραφικό σχεδιασμό του εγγυητικού σήματος Olivares Vivos (OV2).
Καταρτίστηκε το “Εγχειρίδιο επικοινωνίας για την προώθηση του OV EVOO” και σχεδιάστηκε και παρήχθη διαφημιστικό υλικό. Επιπλέον, πραγματοποιήθηκαν συνεδρίες εργασίας για το μάρκετινγκ με εξαγωγείς και διευθυντές σημείων πώλησης EVOO. Ταυτόχρονα, διεξήχθη η διαδικασία για τη σύναψη σύμβασης εξωτερικής βοήθειας για την υποστήριξη της ανάπτυξης αυτής της δράσης.
Τον Μάιο του 2019, στο πλαίσιο της έκθεσης Expoliva, παρουσιάστηκε η εικόνα του εγγυητικού σήματος Olivares Vivos. Ένα λογότυπο που σχεδιάστηκε από την CabelloxMure και αναπαριστά μια κουκουβάγια, ένα από τα πιο χαρακτηριστικά πτηνά αυτού του γεωργικού περιβάλλοντος.
Τον ίδιο μήνα, πραγματοποιήθηκε επίσης το σεμινάριο “Στρατηγικές για την εμπορική αξιοποίηση του ελαιολάδου Olivares Vivos”, στο οποίο συμμετείχαν ορισμένοι από τους ελαιοπαραγωγούς που συμμετέχουν στο πρόγραμμα, καθώς και επαγγελματίες του τομέα, και συζητήθηκαν στρατηγικές για τη βελτίωση των πωλήσεων του πιστοποιημένου από το Olivares Vivos ελαιολάδου στο μέλλον.
Στα τέλη του 2019, τα συμμετέχοντα εμφιαλωμένα ελαιόλαδα άρχισαν να φέρουν τη σφραγίδα “Olivares Vivos” που τα χαρακτηρίζει ως συμμετέχοντες στο έργο. Αυτό, με στόχο τη μέτρηση του αντίκτυπου της σφραγίδας στον καταναλωτή. Έτσι, κατασκευάστηκαν δύο τύποι αυτοκόλλητων ετικετών, ώστε να προσαρμόζεται στις ανάγκες κάθε μάρκας, καθώς και μια κρεμαστή ετικέτα, σε τέσσερις γλώσσες (ισπανικά, αγγλικά, γαλλικά και γερμανικά).
Τα έλαια που αναγνωρίστηκαν ως συμμετέχοντα στο Olivares Vivos παρουσιάστηκαν, για παράδειγμα, στο XXIV Ισπανικό και VII Ιβηρικό Συνέδριο Ορνιθολογίας, αλλά η μάρκα και τα EVOO επρόκειτο να παρουσιαστούν και να προβληθούν σε διάφορες εθνικές και διεθνείς εκθέσεις, κάτι που ανεστάλη λόγω της κατάστασης που προέκυψε από την πανδημία COVID-19.
Τον Ιούνιο του 2020, η παρουσίαση της σφραγίδας Olivares Vivos και των συμμετεχόντων ελαίων πραγματοποιήθηκε στην Aula Magna του Πανεπιστημίου του Jaén. Στην εκδήλωση παρευρέθηκαν όλοι οι εταίροι του έργου, καθώς και οι συμμετέχοντες ελαιοπαραγωγοί. Η εκδήλωση αποτέλεσε την έναρξη της διαφημιστικής καμπάνιας, κυρίως στα κοινωνικά δίκτυα, η οποία διεξάγεται έκτοτε για την προβολή της σφραγίδας και των ΕΒΟΟ, από εξειδικευμένη εταιρεία.
Για τη δημοσιοποίηση της σφραγίδας και τη διαφοροποίησή της στην αγορά από άλλες υπάρχουσες σφραγίδες, σχεδιάστηκε ένα σχέδιο επικοινωνίας για το EVOO Olivares Vivos. Το σχέδιο αυτό καθόρισε τους επικοινωνιακούς στόχους, το κοινό-στόχο, το μήνυμα και τις ενέργειες επικοινωνίας που έπρεπε να πραγματοποιηθούν.
Οι επικοινωνιακές δράσεις που πραγματοποιήθηκαν περιλάμβαναν τη δημιουργία του δικτυακού τόπου Olivares Vivos EVOO, την παραγωγή διαφημιστικών σποτ και μίνι-βίντεο από τους ελαιώνες επίδειξης, την τοποθέτηση διαφημίσεων και αναφορών σε εξειδικευμένα περιοδικά, τη δημιουργία περιεχομένου και διαφημιστικών δράσεων στα κοινωνικά δίκτυα και την προώθηση του EVOO μέσω εκστρατειών ψηφιακού μάρκετινγκ.
Λόγω της έκτακτης υγειονομικής ανάγκης που προκλήθηκε από το COVID-19, οι δράσεις ψηφιακού μάρκετινγκ και κοινωνικής δικτύωσης ήταν ιδιαίτερα σημαντικές. Έτσι, πραγματοποιήθηκε έντονη δραστηριότητα ψηφιακής επικοινωνίας στο Instagram, το Facebook, το Twitter και το LinkedIn, από τον Σεπτέμβριο του 2020 έως τον Μάιο του 2021. Το περιεχόμενο που δημιουργήθηκε για τα κοινωνικά δίκτυα ήταν πολύ ποικίλο (γενικά κομμάτια για την προώθηση της σφραγίδας Olivares Vivos, ημέρες “D” που σχετίζονται με το περιβάλλον και τη βιοποικιλότητα, προβολή κάθε μάρκας, μαρτυρίες ελαιοπαραγωγών που συμμετέχουν στο έργο, μίνι-βίντεο από τους ελαιώνες επίδειξης, κομμάτια για τα ζωικά και φυτικά είδη που υπάρχουν σε κάθε ελαιώνα, κομμάτια για την ευαισθητοποίηση των καταναλωτών σχετικά με τη σημασία της διατήρησης της βιοποικιλότητας και του περιβάλλοντος, κ.λπ.)
Μεταξύ των σημαντικότερων δράσεων επικοινωνίας, ξεχωρίζει η εκστρατεία επικοινωνίας με φορείς επιρροής που πραγματοποιήθηκε στο τελευταίο στάδιο του έργου. Ο κύριος στόχος αυτής της εκστρατείας ήταν η βελτίωση της αναγνωρισιμότητας της μάρκας Olivares Vivos στα κοινωνικά δίκτυα (κυρίως στο Instagram) μέσω της πραγματοποίησης δράσεων επικοινωνίας με influencers. Όλοι οι influencers συνεργάστηκαν αφιλοκερδώς με αυτή την πρωτοβουλία, η οποία είχε ως αποτέλεσμα την εκτιμώμενη εξοικονόμηση 28.000 ευρώ. Συνολικά, συμμετείχαν 20 influencers, οι οποίοι χωρίστηκαν σε δύο κατηγορίες: macro-influencers με ελάχιστο αριθμό followers 40.000 και micro-influencers, με αριθμό followers μεταξύ 2.000 και 25.000, αλλά με πολύ θετικά ποσοστά εμπλοκής.
Και οι δύο έλαβαν: ένα πακέτο Olivares Vivos EVOO με τη σφραγίδα και την ετικέτα Olivares Vivos, συσκευασμένο σε χαρτί κραφτ, σχοινί κάνναβης και ροκανίδια για τη γέμιση, ακολουθώντας ένα φυσικό και βιώσιμο σχεδιασμό- ένα φυλλάδιο με βασικές πληροφορίες για το Olivares Vivos για να μοιραστούν με τους ακολούθους τους- και μια εξατομικευμένη, χειρόγραφη ευχαριστήρια κάρτα.
Οι influencers πραγματοποίησαν μια δράση προώθησης της Olivares Vivos στα δίκτυά τους, η οποία συνίστατο, ως επί το πλείστον, σε ιστορίες που διήρκεσαν 24 ώρες. Επιπλέον, σε ορισμένες συγκεκριμένες περιπτώσεις, δημοσιεύθηκε ένα βίντεο στο Feed (Instagram) ή στο TikTok.
Εκτός από αυτές τις συνεργασίες, ένας μεγάλος αριθμός από τους influencers (συνολικά 12, 6 macroinfluencers και 6 microinfluencers) δέχτηκε να πάρει συνέντευξη για να μάθει την αντίληψή τους για το έργο και τη στρατηγική επικοινωνίας που χρησιμοποιήθηκε. Μεταξύ των συμπερασμάτων που προέκυψαν, αξίζει να τονιστεί, αφενός, η πολύ θετική αξιολόγηση του έργου, καθώς και του σχεδιασμού, της εικόνας της μάρκας και της συσκευασίας που χρησιμοποιήθηκε. Από την άλλη πλευρά, προτείνουν επίσης την ανάγκη ευαισθητοποίησης για τη σημασία της βιοποικιλότητας για τη διατήρηση του περιβάλλοντος και της υγείας του πλανήτη, λόγω της έλλειψης γνώσεων που εντοπίζουν στους οπαδούς τους. Υπό αυτή την έννοια, προτείνουν τη χρήση οπτικού περιεχομένου, με εικόνες που δείχνουν τις επιπτώσεις της απώλειας της βιοποικιλότητας και τα οφέλη από τη διατήρησή της.
Κατάσταση
Ολοκληρώθηκε.
F1 Διαχείριση έργου
Περιγραφή
Η διαχείριση του έργου έγινε από τον υπεύθυνο του έργου και τον συντονιστή του έργου.
Ο διαχειριστής του έργου καθόριζε τις γενικές κατευθυντήριες γραμμές για τη λειτουργία του έργου και την εκτέλεση των δράσεων, ήταν υπεύθυνος της επιτροπής παρακολούθησης του έργου, καθόριζε τους μηχανισμούς συντονισμού με άλλα έργα στα οποία συμμετείχαν οι εταίροι του έργου, εκπροσωπούσε το έργο στην υπογραφή συμφωνιών διαχείρισης γης και εμπορικών συμφωνιών με εταιρείες επεξεργασίας ή διανομής ελαιολάδου, επέβλεπε τις εκθέσεις που αποστέλλονταν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και εκπροσωπούσε το έργο σε διάφορα φόρουμ (συνεδριάσεις, επιτροπές, ομάδες εργασίας κ.λπ.).
Στα καθήκοντα του συντονιστή περιλαμβάνονταν ο συντονισμός μεταξύ των διαφόρων εταίρων του έργου, ο συντονισμός κατά την προετοιμασία των εκθέσεων για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η συνδρομή στη διαχείριση του έργου, η υποστήριξη για τη σύνταξη και την υπογραφή συμφωνιών συνεργασίας ή συμφωνιών διαχείρισης γης. Ήταν επίσης υπεύθυνος για την εποπτεία των εργασιών που ανατέθηκαν σε εξωτερική βοήθεια, τη μόνιμη σχέση με τους κατόχους των συμφωνιών διαχείρισης γης, τη συμβουλευτική υποστήριξη των δικαιούχων εταίρων κατά την εκτέλεση των δράσεών τους και τη σύνταξη τεχνικών και οικονομικών εκθέσεων. Ο συντονισμός όλων των δράσεων διατήρησης, η εποπτεία των εργασιών διάδοσης, επικοινωνίας και ευαισθητοποίησης και η υποστήριξη του υπόλοιπου τεχνικού προσωπικού του έργου ήταν επίσης στην αρμοδιότητά του.
Πρόοδος που επιτεύχθηκε
Μετά την υπογραφή της συμφωνίας επιχορήγησης, το έργο επανεξετάστηκε διεξοδικά και οι σημαντικότερες δράσεις και ο εγκεκριμένος προϋπολογισμός κοινοποιήθηκαν σε όλους τους εταίρους. Επεξεργάστηκαν επίσης οι συμφωνίες μεταξύ των εταίρων και οι συμφωνίες συγχρηματοδότησης με την Patrimonio Comunal Olivarero και την Interprofesional.
Κατά τη δεύτερη συνάντηση συντονισμού καταρτίστηκε και εγκρίθηκε από όλους τους εταίρους ένα διάγραμμα διαχείρισης για τη διαχείριση αυτού του έργου LIFE.
Πραγματοποιήθηκαν πολυάριθμες συνεδριάσεις συντονισμού. Συνολικά, επτά γενικές συναντήσεις και περισσότερες από πενήντα συναντήσεις μεταξύ SEO, UJA-E και EEZA, μεταξύ SEO, UJA-E και UJA-M και διμερείς συναντήσεις μεταξύ SEO και των υπόλοιπων εταίρων. Ομοίως, πραγματοποιήθηκαν συναντήσεις με τους συγχρηματοδότες, συμπεριλαμβανομένης της παράδοσης έκθεσης σχετικά με την εξέλιξη του έργου, η οποία παρουσιάστηκε στις 12/01/18 στα γραφεία της Διεπαγγελματικής και η οποία εκτιμήθηκε ιδιαίτερα από το διοικητικό της συμβούλιο.
Τον Απρίλιο του 2016, τον Ιούνιο του 2017, τον Φεβρουάριο του 2019, τον Απρίλιο του 2020 και τον Μάιο του 2021, η ομάδα παρακολούθησης (NEEMO) διοργάνωσε επισκέψεις (τον Ιούνιο του 2018, συνοδευόμενη από τον τεχνικό της EASME), ενώ ελήφθησαν οκτώ ανακοινώσεις αξιολόγησης από την EASME. Όσον αφορά τις αξιολογήσεις και τις επιστολές, οι πληροφορίες που περιείχαν μοιράστηκαν αμέσως με τους εταίρους και τους συγχρηματοδότες, αναλύοντας το περιεχόμενό τους και καθορίζοντας τα κατάλληλα μέτρα σύμφωνα με τις οδηγίες τους.
Στη συνέχεια, η κήρυξη της κατάστασης συναγερμού λόγω του covid-19, οι περιορισμοί στην κινητικότητα και η απαγόρευση των δημόσιων εκδηλώσεων, κατέστησαν αναγκαίο να ζητηθεί παράταση λόγω των συνεπειών σε ορισμένες δράσεις. Οι δράσεις που επηρεάστηκαν άμεσα ήταν οι E3, C7, D3, E13 και E8. Επιπλέον, κατά την επίσκεψη της ομάδας παρακολούθησης τον Απρίλιο του 2020, προτάθηκε ήδη η παράταση της συλλογής δεδομένων της δράσης D1 έως τον Σεπτέμβριο για τη βελτίωση των πληροφοριών σχετικά με τους επικονιαστές και τις σχετικές οικοσυστημικές υπηρεσίες. Τελικά, ζητήθηκε παράταση 8 μηνών και έγινε δεκτή από την EASME στις 26/08/2020.
Κατάσταση
Ολοκληρώθηκε.
F2 Seguimiento y evaluación del proyecto. Indicadores y monitoreo
Περιγραφή
Με τη δράση αυτή προσδιορίστηκαν και συγκεντρώθηκαν οι δείκτες και άλλες πληροφορίες που απαιτούνται για τη συμπλήρωση των πινάκων δεικτών που θα συμπεριληφθούν στις εκθέσεις του έργου. Οι δείκτες αυτοί χρησιμοποιήθηκαν για την ορθή παρακολούθηση και αξιολόγηση του έργου. Για το σκοπό αυτό, οι εταίροι προσδιόρισαν τους καταλληλότερους δείκτες για την αξιολόγηση των αντίστοιχων ενεργειών τους και τους υπέβαλαν στο συντονισμό του έργου κατά τους πρώτους 3 μήνες της υλοποίησης του έργου. Ο συντονισμός του έργου καθόρισε, ανάλογα με την τυπολογία των δεικτών που επιλέχθηκαν, την περιοδικότητα με την οποία οι δείκτες αυτοί επανεξετάζονταν προκειμένου να διατηρηθεί η ορθή αξιολόγηση του έργου.
Πρόοδος που επιτεύχθηκε
Με τη συμμετοχή όλων των εταίρων, καθορίστηκαν δείκτες προόδου για κάθε δράση. Καθορίστηκε η ημερομηνία επανεξέτασης για κάθε δείκτη και, κατά περίπτωση, τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Το σύστημα δεικτών και το πρόγραμμα αναθεώρησης που θεσπίστηκε επέτρεψαν την επίτευξη των στόχων της δράσης αυτής. Επιπλέον, η παρακολούθηση αυτών των δεικτών επέτρεψε την επικαιροποίηση των αποτελεσμάτων του έργου και ήταν πολύ χρήσιμη στη στρατηγική επικοινωνίας.
Κατάσταση
Ολοκληρώθηκε.
F3 Auditoria financiera
Περιγραφή
Ο δημοσιονομικός έλεγχος του έργου προσεγγίστηκε με εξωτερική βοήθεια. Πραγματοποιήθηκε μερικός έλεγχος κατά την ενδιάμεση έκθεση και πλήρης έλεγχος στο τέλος του πέμπτου έτους.
Κατάσταση
Ολοκληρώθηκε.
F4 Σχέδιο Post-LIFE
Περιγραφή
Συντάχθηκε ένα σχέδιο μετά το LIFE, στα ισπανικά και στα αγγλικά, το οποίο περιέγραφε και καθόριζε τον τρόπο με τον οποίο, μετά το τέλος του έργου, θα συνεχιστεί η διάδοση και η διάχυση των αποτελεσμάτων. Ομοίως, για να μπορέσει η εμπειρία αυτή να αναπαραχθεί σε άλλα εδαφικά, αγρονομικά και κοινωνικά πλαίσια, δόθηκαν συγκεκριμένες υποδείξεις για τον τρόπο ένταξης στο Olivares Vivos και τέθηκαν οι βάσεις για ενεργές εκστρατείες για την επίτευξη της προσχώρησης στο πρόγραμμα σε όλη την Ανδαλουσία και σε άλλες χώρες παραγωγής (Πορτογαλία, Ιταλία, Ελλάδα, Γαλλία).
Ο κύριος κορμός του σχεδίου μετά το LIFE θα είναι η δημιουργία ενός φορέα διαχείρισης της γης που θα αποτελείται από τους εταίρους του προγράμματος και τους ιδιοκτήτες ή διαχειριστές των πιλοτικών ελαιώνων που συμμετέχουν στο πρόγραμμα.
Κατάσταση
Ολοκληρώθηκε.
F5 Δικτύωση με άλλα έργα διατήρησης του LIFE και του ελαιώνα
Περιγραφή
Υπήρξαν ρευστές επαφές και ανταλλαγή πληροφοριών με άλλα έργα για τη διαχείριση και τη διατήρηση των ελαιώνων ή με κύριο στόχο την ενσωμάτωση στοιχείων αποκατάστασης της βιοποικιλότητας σε γεωργικά περιβάλλοντα. Επιπλέον, κατέστη σαφές ότι τα επιτεύγματα του έργου μπορούν να μεταφερθούν σε άλλα αγροοικοσυστήματα ευρέως διαδεδομένα στην ΕΕ, ιδίως σε άλλες ξυλώδεις καλλιέργειες. Πιθανώς η πιο άμεση περίπτωση εφαρμογής λόγω της μεσογειακής κυρίως θέσης του, της επέκτασης και της πολιτιστικής, κοινωνικής και οικονομικής σημασίας του στην ΕΕ, καθώς και της μακράς ιστορικής του παράδοσης, μαζί με εκείνη της ελιάς, είναι αυτή των αμπελώνων και της παραγωγής κρασιού. Η αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου που συμβιβάζει τη βιοποικιλότητα και την παραγωγή και η μεταφορά της στην πιστοποίηση και την επισήμανση που προσδίδει προστιθέμενη αξία είναι επομένως πλήρως εξαγώγιμη στη βιοποικιλότητα και την παραγωγή κρασιού. Άλλα παραδείγματα αναπαραγωγής μπορούν να αποτελέσουν οι οπωρώνες, οι οπωρώνες κερασιάς, αμυγδάλου, πορτοκαλιάς κ.λπ., σε ορισμένους από τους οποίους διεξάγονται ήδη επιστημονικές μελέτες και πρωτοβουλίες για τη διάσωση και τη διατήρηση της βιοποικιλότητας και αποδεικνύουν ότι η βιοποικιλότητα είναι το κλειδί για την ενίσχυση των υπηρεσιών του οικοσυστήματος (ιδίως για την καταπολέμηση των παρασίτων και των ασθενειών και τη διατήρηση και γονιμότητα του εδάφους).
Πρόοδος που επιτεύχθηκε
Προηγήθηκε η αναζήτηση έργων ή πρωτοβουλιών που σχετίζονται με τους στόχους του LIFE Olivares Vivos. Στόχος της εργασίας αυτής ήταν να εντοπιστούν έργα των οποίων τα αποτελέσματα ή τα διδάγματα θα μπορούσαν να είναι χρήσιμα για τη βελτιστοποίηση των δράσεων του έργου και επίσης να μελετηθεί η δυνατότητα δημιουργίας συνεργειών για την αύξηση της επιδεικτικής τους αξίας και της δυνατότητας αναπαραγωγής τους. Στο πλαίσιο του προγράμματος LIFE, εξετάστηκε η βάση δεδομένων των χρηματοδοτούμενων έργων, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή σε αυτά που σχετίζονται με τη διατήρηση της βιοποικιλότητας στα αγροτικά συστήματα. Εξετάστηκαν οι στόχοι και τα αποτελέσματα των έργων: LIFE07 NAT/IT/000450 -Centolimed-, LIFE06 NAT/P/00019 -Lince Moura/Barros- και LIFE03 NAT/E/000052 – Albuera Extremadura-. Όλα αυτά τα έργα αφορούσαν την ενίσχυση της βιοποικιλότητας των ελαιώνων και ορισμένες δράσεις αποκατάστασης. Η ανάλυση των έργων αυτών (ορισμένα από αυτά είχαν ήδη εξεταστεί στη φάση προετοιμασίας της πρότασης) δείχνει ότι, αν και η προσέγγιση των δράσεων μέτρησης της βιοποικιλότητας στο πλαίσιο του LIFE Olivares Vivos είναι πρωτότυπη και διατηρεί μια διαφοροποιημένη και στοχευμένη προσέγγιση, τα αποτελέσματα και τα διδάγματα που αντλήθηκαν από τα έργα αυτά, καθώς και οι μεθοδολογικές τους προσεγγίσεις χρησίμευσαν ως σημείο αναφοράς για τη σύγκριση των αποτελεσμάτων, τη βελτίωση της αξίας επίδειξης του παρόντος έργου και τη βελτιστοποίηση της προσέγγισης και της ανάπτυξης των προπαρασκευαστικών δράσεων και των δράσεων διατήρησης.
Εξετάστηκαν επίσης τα έργα που χρηματοδοτούνται από τα ταμεία έρευνας και καινοτομίας (7ο ΠΠ), που σήμερα είναι το πρόγραμμα “Ορίζοντας 2020”. Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιήθηκε το εργαλείο CORDIS (κοινοτική υπηρεσία πληροφοριών για την έρευνα και την ανάπτυξη) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Κατόπιν αυτής της αναζήτησης, ορισμένα ολοκληρωμένα και εν εξελίξει έργα (AGFORWARD, OLITREVA, OVIPE, ENVIEVAL, GEOLAND) θεωρήθηκαν ενδιαφέροντα και συγκεντρώθηκαν λεπτομερέστερες πληροφορίες σχετικά με τα αποτελέσματά τους.
Στη συνέχεια, δημιουργήθηκαν επαφές με άλλα έργα, άλλοτε μετά από αναζήτηση έργων που ασχολούνται με ένα συγκεκριμένο θέμα και άλλοτε αφού τα πληροφορήθηκαν με διάφορα μέσα:
Το έργο OLIVE4CLIMATE LIFE (LIFE15 CCM/IT/000141). Πραγματοποιήθηκε επαφή με τον υπεύθυνο του έργου για να συζητηθούν λεπτομερέστερα οι στόχοι που τέθηκαν και να προταθεί αμοιβαία συνεργασία για την από κοινού διάδοση των αποτελεσμάτων.
Ενεργοποιήστε τον πραγματικό σας πλούτο. Natura 2000 Network (LIFE11 INF/ES/000665) και τις δραστηριότητες και τα έργα που απορρέουν από αυτό στη φάση μετά το LIFE. Εκτός από τη διατήρηση συνεχούς επαφής με τους υπεύθυνους του έργου, καθώς πρόκειται για ένα έργο που συντονίζεται, όπως και το Olivares Vivos, από το SEO/BirdLife, συμμετέχουμε στο έργο “Προώθηση μοντέλων βιώσιμης γεωργίας στο Δίκτυο Natura 2000 για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας”. Κατά τη διάρκεια της ημέρας του δικτύου Natura 2000 (21 Μαΐου), διοργανώθηκαν ανοικτές ημέρες σε γεωργικές και κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις που βρίσκονται στο RN2000. Ένα από τα 4 αγροκτήματα που συμμετείχαν στην ημέρα αυτή στην Ισπανία ήταν ένας από τους επιδεικτικούς ελαιώνες που βρίσκονται στο RN2000.
Commonland (http://www.commonland.com). Ήρθαμε σε επαφή με τους υπεύθυνους του έργου αποκατάστασης στη στέπα Altiplano της Ισπανίας και διατηρήσαμε επαφή για την ανταλλαγή πληροφοριών ενδιαφέροντος σε αμοιβαία βάση.
Ίδρυµα FIRE (www.fundacionfire.org). Ανταλλάξαμε πληροφορίες μεταξύ των οργανισμών και συνεργαστήκαμε στο έργο “Sustentándonos”, από την πρόσκληση υποβολής προτάσεων Emplea Verde (επιχορηγήσεις από το Fundación Biodiversidad). Το έργο περιελάμβανε μαθήματα σχετικά με την προσαρμογή των γεωργικών εκμεταλλεύσεων προς πιο κερδοφόρα και περιβαλλοντικά βιώσιμα μοντέλα ανάπτυξης. Σε αρκετά από αυτά τα μαθήματα, πραγματοποιήθηκαν πρακτικές επισκέψεις για να μάθουμε για τις τρέχουσες πρωτοβουλίες στους ελαιώνες επίδειξης που διαθέτουμε. Τα μαθήματα οργανώθηκαν την άνοιξη του 2018 στην Αλμερία, τη Γρανάδα, την Κόρδοβα και τη Χάεν. Επιπλέον, επισκεφθήκαμε και ορισμένες γεωργικές εκμεταλλεύσεις στη Ciudad Real, όπου υλοποίησαν δράσεις αποκατάστασης σε ελαιώνες στο πλαίσιο του προγράμματος “Campos de Vida”.
LANDS CARE (http://www.landscare.org). Με την πρωτοβουλία αυτή ήρθαμε σε επαφή στη φάση της σύνταξης της πρότασης και στα πρώτα στάδια της υλοποίησης του έργου με την ιδέα της συνεργασίας στην ανάπτυξη της εφαρμογής για τις αυτοδιαχειριζόμενες διαδρομές της δράσης Ε10. Η εξέλιξη της εφαρμογής που αρχικά είχε σκεφτεί ως πιθανό εργαλείο για την υλοποίηση των διαδρομών δεν αναπτύχθηκε σύμφωνα με τις ανάγκες του έργου, οπότε τελικά αποφασίστηκε η ανεξάρτητη ανάπτυξη της εφαρμογής. Ωστόσο, διατηρήσαμε επαφή και εξετάστηκε η δυνατότητα ενσωμάτωσης και των δύο εφαρμογών.
Ισπανική Ένωση Γεωργίας Διατήρησης (http://www.agriculturadeconservacion.org). Συμμετείχαμε μαζί με την οργάνωση αυτή στην ομάδα εργασίας για την κάλυψη των ποωδών φυτών και είχαμε την υποστήριξή της στις συνεδρίες επίδειξης που πραγματοποιήθηκαν κατά τα έτη 4 και 5 του έργου (στο πλαίσιο της δράσης Ε3).
SIECE (http://www.siece.org). Διατηρούμε συνεχείς επαφές και έχουμε τη συνεργασία τους για την οργάνωση της απελευθέρωσης κουκουβάγιας (Tyto alba) με την τεχνική hacking στον ελαιώνα επίδειξης “Cortijo Guadiana”, η οποία είχε αρχικά προγραμματιστεί για την άνοιξη του 2018. Συνεργάστηκε επίσης σε άλλες απελευθερώσεις που πραγματοποιήθηκαν τα καλοκαίρια του 2019 και του 2020 στον ελαιώνα επίδειξης “Cortijo Virgen de los Milagros”- στην περίπτωση αυτή απελευθερώθηκαν κουκουβάγιες (Tyto alba), κουκουβάγιες (Athene noctua) και γερακίνες (Falco tinnunculus). Συνεργάστηκαν επίσης στην τοποθέτηση κουτιών φωλιάσματος για τις μικρές γερακίνες (Falco naumanni) και στην προσαρμογή ορισμένων υποδομών στους ελαιώνες επίδειξης. Και οι δύο δράσεις αποτελούσαν μέρος της δράσης Γ5.
CREAs της Ανδαλουσίας. Τον Μάιο του 2017 υποβλήθηκε αίτημα για νέα απελευθέρωση νεοσσών κουκουβάγιας για το πρόγραμμα απελευθέρωσης που περιγράφεται ανωτέρω. Αν και το αίτημα έγινε δεκτό, τελικά δεν πραγματοποιήθηκε απελευθέρωση, επειδή οι νεοσσοί ήταν ήδη νεαροί και το χάκινγκ απαιτεί την παραμονή των νεότερων ατόμων στη φωλιά για αρκετές ημέρες. Τον Ιανουάριο του 2016 ζητήθηκε παράταση της συμφωνίας. Οι εργασίες πραγματοποιήθηκαν μαζί τους τα καλοκαίρια του 2018, του 2019 και του 2020.
Grupo de Rehabilitación de la Fauna Autóctona y su Hábitat (GREFA). Υπήρξε επαφή για τη συνεργασία στην απελευθέρωση κουκουβάγιας στο πλαίσιο της δράσης C5. Για το σκοπό αυτό, ετοιμάζεται συμφωνία συνεργασίας με την οποία η GREFA θα αναλάβει να παρέχει νεοσσούς κουκουβάγιας που έχουν εκτραφεί σε αιχμαλωσία από μη ανακτήσιμα δείγματα που διατηρεί στις εγκαταστάσεις της. Η Olivares Vivos, μέσω της δράσης C5 του προγράμματος LIFE, θα τα απελευθερώσει χρησιμοποιώντας τεχνικές hacking. Η δράση αυτή χρησίμευσε για να επιστήσει την προσοχή στο πρόβλημα της υποβάθμισης των αγροτικών υποδομών του ελαιώνα και να διαδώσει τα μέτρα προσαρμογής που μπορούν να ληφθούν στα κτίρια.
Coordinadora de Organizaciones de Agricultores y Ganaderos (COAG) – Έργο FEAL: Πρόκειται για ένα έργο που χρηματοδοτείται από το πρόγραμμα Erasmus+, το οποίο παρουσιάζει παραδείγματα επιτυχημένων έργων σε σχέση με τα ευρωπαϊκά γεωργικά τοπία. Μέσω ενός από τους εταίρους του COAG, παρέχουμε πληροφορίες σχετικά με ορισμένες από τις γεωργικές εκμεταλλεύσεις που συμμετέχουν στο Olivares Vivos, τις οποίες παρουσίασαν ως μία από τις μελέτες περίπτωσης στη συνάντηση του έργου που πραγματοποιήθηκε στο Naklo της Σλοβενίας το 2017 μεταξύ 12-14 Νοεμβρίου 2017.
Food Standards Initiative και LIFE Biodiversity in Standards and Labels for the Food Industry. Το έργο αυτό προώθησε τη συμπερίληψη κριτηρίων βιοποικιλότητας σε ετικέτες, πρότυπα ή πιστοποιήσεις στον αγροδιατροφικό τομέα. Πραγματοποιήσαμε συνάντηση με την υπεύθυνη του έργου στην Ισπανία, Amanda del Río, από το Global Nature Foundation, η οποία μας ενημέρωσε για τη διαδικασία ανάλυσης πολυάριθμων προτύπων πιστοποίησης, από τα οποία επιλέχθηκαν 54 και υποβλήθηκαν σε εξαντλητική μελέτη σχετικά με το πώς κάθε ένα από αυτά τα πρότυπα ή ιδιωτικά πρότυπα προωθεί την προστασία της βιοποικιλότητας. Υπήρξε δέσμευση για αμοιβαία ενημέρωση μεταξύ των έργων και συμβουλές για θέματα πιστοποίησης (Πρότυπα τροφίμων) και βιοποικιλότητας (Olivares Vivos).
Μακροπεριήγηση. Υπήρξε συνεργασία με την εταιρεία αυτή που ειδικεύεται στο σχεδιασμό και τη διαχείριση τουριστικών πακέτων και τη διοργάνωση εκδηλώσεων. Συμβούλευσε το έργο σχετικά με την ανάπτυξη τουριστικών πακέτων (δράση Ε8) και συμμετείχε στην από κοινού ανάπτυξη του τουριστικού πακέτου που θα προσφερθεί στο πλαίσιο της δράσης αυτής.
Astroandalus. Πρόκειται για μια εταιρεία που ειδικεύεται στον αστρονομικό τουρισμό και στην πιστοποίηση των Starlight Reserves (περιοχές με ευνοϊκές συνθήκες για αστρονομική παρατήρηση). Συνεργαζόµαστε στην εκπόνηση ορισµένων από τις δραστηριότητες των τουριστικών πακέτων που θα δοκιµαστούν στο πλαίσιο της δράσης Ε8.
Ινστιτούτο Έρευνας και Κατάρτισης για τη Γεωργία και την Αλιεία (IFAPA). Υπήρξε συνεργασία για τη συμμετοχή στα μαθήματα κατάρτισης στον αγροδιατροφικό τομέα στην ειδικότητα της ελαιοκαλλιέργειας. Η μορφή της συνεργασίας και τα αναμενόμενα αποτελέσματα περιγράφονται αναλυτικά στη δράση Ε3.
Τάξη Αγρο-οικολογίας του Περιφερειακού Υπουργείου Γεωργίας, Αλιείας και Αγροτικής Ανάπτυξης της Περιφερειακής Κυβέρνησης της Ανδαλουσίας. Η συνεργασία πραγματοποιήθηκε μέσω της κοινής διοργάνωσης ενημερωτικών συνεδρίων για τους αγρότες. Η πρώτη από αυτές τις συνεδρίες πραγματοποιήθηκε τον Μάρτιο του 2018. Περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με το θέμα αυτό μπορείτε να βρείτε στη δράση Ε3.
Πράσινη αίθουσα διδασκαλίας του Πανεπιστημίου του Jaén. Πρόκειται για ένα εργαλείο του προγράμματος Ecocampus, το οποίο ευαισθητοποιεί και προωθεί νέες, πιο περιβαλλοντικά βιώσιμες συμπεριφορές στην πανεπιστημιακή κοινότητα. Μας βοήθησαν να διαδώσουμε τις δραστηριότητες του έργου, κυρίως αυτές που σχετίζονται με τον εθελοντισμό. Επιπλέον, προσφέραμε δραστηριότητες εθελοντισμού αποκλειστικά για την Aula Verde.
Τεχνολογικό πάρκο GEOLIT. Το πάρκο παραχώρησε στο έργο τη χρήση ενός ελαιώνα που χρησιμοποιήθηκε ως διαφωτιστικός ελαιώνας (βλ. δράση Α1). Επιπλέον, το κεντρικό γραφείο και η αποθήκη του έργου βρίσκονται σε αυτό το τεχνολογικό πάρκο, επίσης με τη μορφή δανεισμού. Χάρη στην παρουσία μας στο GEOLIT, ήρθαμε σε επαφή με διάφορα ιδρύματα που εδρεύουν επίσης στο πάρκο, πολλά από τα οποία σχετίζονται με τον ελαιώνα, με τα οποία ανταλλάξαμε πληροφορίες. Κατά καιρούς, προέκυψαν συνεργασίες με το Ίδρυμα CITOLIVA, το εργαστήριο φυτοϋγείας της περιφερειακής κυβέρνησης της Ανδαλουσίας, το Μουσείο Terra Oleum, το IFAPA, κ.λπ.
Ίδρυμα ελαιώνων και Μουσείο Terra Oleum. Διατηρήσαμε τη συνεργασία με το Μουσείο Terra Oleum, το οποίο διαχειρίζεται το Fundación del Olivar. Ως αποτέλεσμα αυτής της συνεργασίας, δώσαμε μια σειρά ομιλιών σε ομάδες μαθητών που επισκέφθηκαν το μουσείο, συνδυάζοντας έτσι τη δραστηριότητα επίσκεψης στο μουσείο με τα εργαστήρια που είχαν προγραμματιστεί στο πλαίσιο της δράσης Ε4. Επιπλέον, πραγματοποιήθηκαν επισκέψεις στο μουσείο στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων εθελοντισμού που οργανώθηκαν στην επαρχία Jaén, δραστηριότητες στις οποίες εφαρμόστηκε έκπτωση και παρασχέθηκε αποκλειστική ξενάγηση.
1ο Επιστημονικό-Σχολικό Συνέδριο στην Úbeda. Συνεργαστήκαμε με τους φορείς που ήταν υπεύθυνοι για τη διοργάνωσή του (το Δημοτικό Συμβούλιο της Úbeda και η εταιρεία Te Kiero Verde). Κατά τη διάρκεια των δραστηριοτήτων που προηγήθηκαν του συνεδρίου, τα σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που συμμετείχαν στο συνέδριο επισκέφθηκαν τον πειραματικό ελαιώνα που διαθέτει η Olivares Vivos κοντά στα γραφεία της Geolit και έλαβαν μια ομιλία σχετικά με τον ελαιώνα, τις περιβαλλοντικές του επιπτώσεις και το έργο Olivares Vivos. Περισσότερες πληροφορίες για τη δραστηριότητα αυτή μπορείτε να βρείτε στη δράση Ε4.
Σχέδιο NASSTEC (http://nasstec.eu). Συμμετείχαμε στην ετήσια συνάντηση του προγράμματος που πραγματοποιήθηκε μεταξύ 31 Ιανουαρίου και 3 Φεβρουαρίου 2017, στην Κόρδοβα, όπου παρουσιάσαμε το έργο Olivares Vivos. Ήμασταν σε επαφή με την εταιρεία Semillas Silvestres SL, έναν από τους εταίρους του προγράμματος, η οποία μας συμβούλευσε επίσης σχετικά με τη χρήση ντόπιων σπόρων ποωδών ειδών.
LIFE bioDehesa. Η δικτύωση με αυτό το LIFE πήρε σάρκα και οστά με μια συνάντηση στο Τμήμα Ζωικής Παραγωγής του Πανεπιστημίου της Κόρδοβα, στις 16 Ιανουαρίου 2018, στην οποία συμμετείχαν αρκετοί τεχνικοί και οι συντονιστές των δύο έργων. Σκοπός αυτής της ημέρας εργασίας ήταν η ανταλλαγή των δεικτών που χρησιμοποιούνται στα έργα LIFE bioDehesa και Olivares Vivos για τη μέτρηση της βιοποικιλότητας (παράρτημα F5-1). Τα αποτελέσματα αυτής της συνεργασίας δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό Quercus. Τα δύο έργα εργάζονταν για την ανάπτυξη και τη μέτρηση των δεικτών βιοποικιλότητας στις συνεργαζόμενες εκμεταλλεύσεις, διατηρώντας επαφή και ανταλλάσσοντας τους προβληματισμούς τους, προκειμένου να μεταφέρουν τους προβληματισμούς αυτούς στις εκθέσεις αποτελεσμάτων.
Terra Vida. Η εταιρεία αυτή μας παρείχε δωρεάν το προϊόν της “Terracottem”- ένα βελτιωτικό εδάφους που διευκολύνει την επιβίωση των σπορόφυτων, βελτιώνοντας τη χρήση του νερού στο έδαφος μέσω υδροαπορροφητικών πολυμερών. Το προϊόν χρησιμοποιήθηκε επιλεκτικά σε ορισμένες φυτείες, μέσω μιας επιστημονικής δειγματοληπτικής προσέγγισης. Σε αντάλλαγμα, η Terra Vida έλαβε συγκριτικά στοιχεία μεταξύ των φυτειών που το χρησιμοποίησαν και εκείνων που δεν το χρησιμοποίησαν, φυτεμένες υπό παρόμοιες συνθήκες και στις ίδιες τοποθεσίες.
Η LUSH Ltd. είναι μια εταιρεία καλλυντικών που, στο πλαίσιο της πολιτικής της για το περιβάλλον και την εταιρική κοινωνική ευθύνη, επιλέγει τους προμηθευτές της σύμφωνα με αυστηρά περιβαλλοντικά κριτήρια. Επικοινώνησε με τον συντονιστή εταίρο SEO/BirdLife ζητώντας προμηθευτές έξτρα παρθένου ελαιολάδου για την παραγωγή των προϊόντων της. Οι απαιτήσεις του προμηθευτή περιλάμβαναν ότι το λάδι θα πρέπει να προέρχεται από βιολογική φάρμα, κατά προτίμηση συνεταιριστική, και ότι θα πρέπει να συμμετέχει σε περιβαλλοντικά προγράμματα που θα προσδώσουν προστιθέμενη αξία στο προϊόν. Παρουσιάσαμε τον κατάλογο με τους επιδεικτικούς ελαιώνες του προγράμματος που πληρούσαν αυτές τις απαιτήσεις και τελικά επέλεξαν έναν από αυτούς (επιδεικτικός ελαιώνας Rambla Llana, του συνεταιρισμού “La Olivilla”) ως προμηθευτή λαδιού για τις μονάδες παραγωγής τους στο Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γερμανία. Αυτή η συνεργασία αποτελεί ένα επιδεικτικό παράδειγμα άλλων τύπων εμπορικών διεξόδων για το λάδι και ένα σαφές παράδειγμα ότι υπάρχει ένας τομέας της αγοράς που επιβραβεύει την περιβαλλοντική προστιθέμενη αξία που σημαίνει η Olivares Vivos για τα προϊόντα της.
CUvREN. Η συμμετοχή με τον συντονιστή εταίρο αυτής της ομάδας μας επέτρεψε να ενημερωθούμε από πρώτο χέρι για την πρόοδο του έργου αυτού, καθώς και να μοιραστούμε τη μεθοδολογία παρακολούθησης της βιοποικιλότητας που ανέπτυξε η Olivares Vivos.
Πανεπιστήμιο της Κόρδοβα (UCO). Ως αποτέλεσμα των επαφών που δημιουργήθηκαν σε συνεργασία με το έργο CUvEN, αυξήθηκαν οι δυνατότητες για κοινή εργασία με το UCO. Αυτό οδήγησε στην προετοιμασία και την παραχώρηση μιας επιχειρησιακής ομάδας για τη συνέχιση της εργασίας πάνω σε επιδεικτικές εμπειρίες διαχείρισης των ποωδών θόλων. Ο συνεταιρισμός DCOOP και εταιρείες όπως η AGRESTA και η Semillas Cantueso προσχώρησαν επίσης σε αυτή τη συνεργασία.
Citoliva και Interóleo. Μαζί με αυτές τις δύο οργανώσεις, ο συντονιστής εταίρος (SEO/BirdLife) και ένας από τους εταίρους (Diputación de Jaén) του Olivares Vivos υπέβαλαν πρόταση για τη δημιουργία Επιχειρησιακής Ομάδας για το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης.
HOS. Η οργάνωση αυτή είναι εταίρος της Birdlife στην Ελλάδα και ανταλλάξαμε πληροφορίες για τα αντίστοιχα έργα μας στον τομέα της γεωργίας. Επισκεφθήκαμε τις εγκαταστάσεις τους κατά τη διάρκεια επίσκεψης στην Ελλάδα το 2017 για να συναντηθούμε και να παρουσιάσουμε αναλυτικά το LIFE Living Olive Groves.
Πανεπιστήμιο της Évora. Πραγματοποιήθηκαν αρκετές συναντήσεις με τους επικεφαλής του Centro de Investigaҫao em Biodiversidade e Recursos Genéticos (CIBIO). Συμμετείχαν σε σεμινάριο για τους ελαιώνες και τις νυχτερίδες και εντάχθηκαν στην πρόταση του νέου έργου LIFE, που υποβλήθηκε και βραβεύτηκε στην πρόσκληση LIFE 2020.
Ιδιαίτερη προσοχή δόθηκε στο Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης και στη συγκρότηση των Επιχειρησιακών Ομάδων του. Εντοπίστηκαν εκείνες που είχαν κοινούς στόχους με το Olivares Vivos και ο συντονιστής οργανισμός του έργου (SEO/BirdLife) συμμετείχε στην προετοιμασία πρότασης για τη συγκρότηση επιχειρησιακής ομάδας για τη φυτοκάλυψη στον ελαιώνα. Η πρόταση εγκρίθηκε και υλοποιήθηκε κατά τη διάρκεια του 2018 και του 2019. Ο γενικός στόχος αυτής της ομάδας εργασίας ήταν να δοκιμαστούν διαφορετικοί τύποι ποώδους κάλυψης σε ελαιώνες (συμπεριλαμβανομένου ενός μείγματος διαφορετικών αυτοφυών ειδών συμβατών με την καλλιέργεια) για να προσδιοριστεί ο αντίκτυπός τους σε πτυχές όπως: βιοποικιλότητα, παραγωγή καλλιεργειών, διάφορες εδαφικές παράμετροι, ανάγκες λίπανσης και χρήση άλλων φυτοπροστατευτικών προϊόντων, ενεργειακό ισοζύγιο, παραγωγή βιομάζας (δέσμευση άνθρακα). Περιελάμβανε επίσης μια σημαντική σειρά δράσεων κατάρτισης και μεταφοράς πληροφοριών που απευθύνονταν σε ελαιοπαραγωγούς. Ήταν μια εξαιρετική ευκαιρία να συμπληρωθεί το έργο του προγράμματος LIFE Olivares Vivos με πρόσθετα δεδομένα σχετικά με τις διάφορες δυνατότητες εφαρμογής των ποωδών στεγάστρων. Ήταν επίσης ένας τρόπος να πολλαπλασιαστούν οι δυνατότητες διάδοσης του έργου με την από κοινού οργάνωση δραστηριοτήτων διάδοσης στον γεωργικό τομέα.
Επισκέψεις του έργου στην Κρήτη και την Αθήνα (Ελλάδα)
Τον Σεπτέμβριο του 2017 πραγματοποιήθηκε ταξίδι στην Κρήτη, όπου συμμετείχαμε στο διεθνές συνέδριο για τη γεωργία και την κλιματική αλλαγή που πραγματοποιήθηκε στα Χανιά, και επισκεφθήκαμε δύο έργα με τα οποία είχαμε έρθει σε επαφή προηγουμένως. Συναντηθήκαμε με τους διαχειριστές τους και επισκεφθήκαμε ορισμένα από τα αγροτεμάχια εργασίας για να μάθουμε περισσότερα για τις διάφορες πρωτοβουλίες που υλοποιούν. Δημιουργήθηκε μια δέσμευση αμοιβαίας πληροφόρησης μεταξύ των έργων και μελλοντικών συμβουλών.
LIFE Olive Clima. Το έργο ολοκληρώθηκε. Δοκιμάστηκαν διάφορες γεωργικές τεχνικές για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και την προσαρμογή των καλλιεργειών στο νέο κλιματικό σενάριο με οικονομικά εφικτό τρόπο.
LIFE Agroclimawater. Το έργο αυτό δοκιμάζει αποτελεσματικές τεχνικές στη χρήση του αρδευτικού νερού σε ξυλώδεις καλλιέργειες, συγκεκριμένα σε ελαιώνες, καλλιέργειες εσπεριδοειδών και ροδακινιές, ως εργαλείο για την προσαρμογή των καλλιεργειών αυτών στην κλιματική αλλαγή.
Επιπλέον, πραγματοποιήθηκε συνάντηση με εκπροσώπους αυτών των έργων και άλλων φορέων, όπως η Rodax Agro Ltd., το Ινστιτούτο Εδαφοϋδατικών Θεμάτων της Ελλάδας, το Università degli Studi della Basilicata, το Ινστιτούτο Ελιάς, Υποτροπικών Φυτών και Αμπελουργίας του Ελληνικού Γεωργικού Οργανισμού και η Τράπεζα Πειραιώς, προκειμένου να συζητηθεί η πιθανή αναπαραγωγή του έργου σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις στην Ελλάδα και την Ιταλία και να αξιολογηθεί η δυνατότητα υποβολής αίτησης για ένα κοινό έργο LIFE στην επόμενη πρόσκληση.
Εκμεταλλευόμενοι την ενδιάμεση στάση στην Αθήνα, πραγματοποιήθηκε συνάντηση με την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία (Ornithologiki/BirdLife). Στη συνάντηση αυτή αναφέρθηκε το περιεχόμενο και η εξέλιξη του Olivares Vivos και καθορίστηκε ένα πλαίσιο συνεργασίας για τη διάδοση των αποτελεσμάτων του έργου στην Ελλάδα, καθώς και για τη μελλοντική αναπαραγωγή του έργου. Στο παράρτημα F5-1 περιγράφονται λεπτομερώς σε μια έκθεση όλες οι εργασίες που πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια αυτού του ταξιδιού στην Κρήτη και την Αθήνα.
Επίσκεψη σε έργα στην Ιταλία
Εκμεταλλευόμενοι το γεγονός ότι κληθήκαμε να συμμετάσχουμε στην έκθεση Terra Madre Fair, που διοργανώθηκε από την Slow Food Italy στο Τορίνο, όντας το μοναδικό έργο LIFE που προσκλήθηκε σε ένα από τα συνέδρια που πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια της Salone del Gusto, ήρθαμε σε επαφή με το έργο LIFE Granatha, το οποίο συντονίζεται από την D.R.E.AM Italy- το έργο “Frantoio del Parco” και το LIFE VITISOM. Η D.R.E.AM Italy συμμετείχε στην πρόταση του νέου έργου LIFE που υποβλήθηκε και ανατέθηκε στην πρόσκληση LIFE 2020.
Το 2019, συμμετείχαμε στη “Συνάντηση της πλατφόρμας LIFE: Αποκατάσταση της φύσης στην εντατικοποιημένη γεωργία: καινοτομίες και βέλτιστες πρακτικές από το πρόγραμμα LIFE” (Lhee, Κάτω Χώρες). Εκεί, ενημερωθήκαμε από τις πολλές εμπειρίες στην αποκατάσταση γεωργικών περιοχών και παρουσιάσαμε τις δράσεις και τα αποτελέσματά μας.
Επιπλέον, μέσω του εταίρου UJA-E, συμμετείχαμε στο έργο AGRABIES, του Εθνικού Σχεδίου Ε&Α&I, το οποίο μελετά την επίδραση της πολυπλοκότητας του τοπίου και της πανίδας στις οικοσυστημικές υπηρεσίες των ελαιώνων και άλλων δενδρωδών καλλιεργειών στην Ισπανία.
Τέλος, πρέπει να σημειωθεί ότι οι στόχοι του Olivares Vivos προσέδωσαν σημαντική προστιθέμενη αξία στο πρόγραμμα LIFE χάρη στην πρωτοτυπία, τη δυνατότητα επίδειξης και την επαναληψιμότητά του. Επιπλέον, ο συνδυασμός βιοποικιλότητας και κερδοφορίας είναι μια καινοτόμος ιδέα που δημιουργεί υψηλές προσδοκίες στον αγροδιατροφικό τομέα.
Κατάσταση
Ολοκληρώθηκε.
F6 Creación y coordinación de un comité de participación y seguimiento del proyecto
Περιγραφή
Δημιουργία επιτροπής παρακολούθησης ως συμμετοχικού οργάνου στο οποίο εκπροσωπούνται ο συντονιστής εταίρος, οι δικαιούχοι εταίροι, οι συγχρηματοδότες και οι ιδιοκτήτες των επιδεικτικών ελαιώνων.
Πρόοδος που επιτεύχθηκε
Η επιτροπή συμμετοχής και παρακολούθησης του έργου συστάθηκε τον Απρίλιο του 2016. Οι εταίροι και οι συγχρηματοδότες του έργου εκπροσωπούνται στην επιτροπή με έναν εκπρόσωπο ο καθένας. Ο συντονιστής εταίρος έχει τρεις εκπροσώπους: τον διαχειριστή του έργου, τον τεχνικό συντονιστή και τον τεχνικό που είναι υπεύθυνος για την υλοποίηση της παρούσας δράσης και της παρακολούθησης και αξιολόγησης του έργου F2, ο οποίος εκτελεί επίσης χρέη γραμματέα της επιτροπής.
Η παρουσία των συγχρηματοδοτών ήταν ιδιαίτερα σημαντική, πέρα από την οικονομική συμμετοχή τους στο έργο. Πρόκειται για δύο οργανώσεις που συνδέονται απόλυτα με τον ελαιώνα, με μεγάλη επιρροή στον τομέα και με σημαντικούς πόρους επικοινωνίας και διάδοσης. Έπαιξαν σημαντικό ρόλο στη διάδοση του έργου για την αναπαραγωγή του.
Το Ίδρυμα “Patrimonio Comunal Olivarero” είναι ένας ιδιωτικός, μη κερδοσκοπικός οργανισμός που συνεργάζεται με τις αρχές για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης με τα ρυθμιστικά πρότυπα του τομέα, συμβάλλει στην προώθηση και διάδοση των ιδιοτήτων του ελαιολάδου, εκδίδει πολυάριθμες δημοσιεύσεις και προωθεί την έρευνα.
Η “Interprofesional del aceite de oliva español” είναι μια διεπαγγελματική οργάνωση του αγροδιατροφικού τομέα, η οποία αποτελείται από όλες τις ομάδες που εμπλέκονται στην παραγωγή και εμπορία του ελαιολάδου: αγρότες, ελαιοτριβεία, διανομείς, διυλιστήρια, εταιρείες εμφιάλωσης, εξαγωγείς κ.λπ.
Η πρώτη συνάντηση πραγματοποιήθηκε στις 20 Απριλίου 2016, ταυτόχρονα με την επίσημη παρουσίαση του έργου στα μέσα ενημέρωσης. Από τη δεύτερη συνάντηση, η οποία πραγματοποιήθηκε στις 20 Δεκεμβρίου 2016, οι εκπρόσωποι των 20 επιδεικτικών ελαιώνων που συμμετέχουν στο έργο έγιναν μέλη της επιτροπής. Η τρίτη συνεδρίαση της επιτροπής πραγματοποιήθηκε στις 29 Ιουνίου 2017, ενώ η τέταρτη συνεδρίαση πραγματοποιήθηκε στις 14 Δεκεμβρίου 2017. Τον Οκτώβριο του 2018 πραγματοποιήθηκε η πέμπτη συνεδρίαση, ενώ η έκτη συνεδρίαση πραγματοποιήθηκε τον Ιούλιο του 2019 και η έβδομη τον Ιούνιο και τον Ιούλιο του 2020. Οι συνεδριάσεις χρησίμευσαν για τη συζήτηση της κατάστασης και της εξέλιξης του έργου.
Κατάσταση
Ολοκληρώθηκε.
